زینب بنی شیخ الاسلامی*، بازار: اقتصاد ایران با چالش‌هایی مانند نوسانات ارزی، محدودیت‌های مالی، تحریم‌ها و ضعف زیرساخت‌های سنتی مواجه است، بنابراین ادامه الگوهای قدیمی سرمایه‌گذاری در تولید، پاسخگوی نیازهای امروز نیست. فرمول موفق سرمایه‌گذاری در تولید باید بر سه محور اصلی متمرکز شود: سرمایه انسانی متخصص، فناوری‌های نوآورانه و شبکه‌سازی مالی و بازارهای هوشمند.
در این میان، تولید دانش‌بنیان و صنایع فناورمحور ظرفیت اصلی اقتصاد آینده ایران هستند. دولت باید سیاست‌های تشویقی هدفمند، معافیت‌های مالیاتی هوشمند، تسهیل مجوزها و ایجاد بسترهای زیرساختی داده‌محور را در اولویت قرار دهد. همچنین بازار کار ایران نیازمند توسعه مهارت‌های دیجیتال، کارآفرینی فناورانه و تربیت نیروی انسانی متناسب با نیازهای اقتصاد نوین است.
یکی از ابزارهای موثر در رفع موانع سرمایه‌گذاری، گسترش فین‌تک‌ها و فناوری‌های مالی است که می‌توانند از طریق پلتفرم‌های تأمین مالی جمعی، خدمات اعتباری هوشمند، پرداخت دیجیتال و سرمایه‌گذاری آنلاین، منابع خرد مردمی و سرمایه‌های سرگردان را به سمت تولید هدایت کنند. فین‌تک‌ها قادرند با کاهش هزینه‌های واسطه‌گری و شفاف‌سازی گردش پول، سرمایه‌گذاری در صنایع کوچک و متوسط دانش‌بنیان را تسهیل کنند.
هدایت هوشمند سرمایه
نقش دولت در این اکوسیستم، صرفا تزریق مستقیم سرمایه نیست، بلکه باید هدایت سرمایه را از طریق سیاست‌گذاری هوشمند، تنظیم‌گری کارآمد، ایجاد شفافیت اقتصادی و حمایت از زیرساخت‌های دیجیتال به‌عهده بگیرد. همچنین طراحی صندوق‌های سرمایه‌گذاری جسورانه دولتی و خصوصی، تسهیل دسترسی به بورس فناوری، توسعه مناطق ویژه علم و فناوری و تشویق صادرات محصولات دانش‌بنیان از جمله راهکارهای موثر هستند.
در نهایت، فرمول موفق سرمایه‌گذاری در تولید ایران باید ترکیبی از اقتصاد دانش‌بنیان، فین‌تک‌های پیشرفته، سرمایه‌گذاری خطرپذیر و حمایت هوشمند دولتی باشد تا با تقویت اکوسیستم تولید فناور، بازار کار هوشمند و توسعه اشتغال پایدار، مسیر رشد اقتصاد ایران هموار شود.
علاوه بر ابزارهای مالی و فناوری‌های نوین، یکی از مهم‌ترین ارکان موفقیت فرمول‌های سرمایه‌گذاری در تولید، توجه به اقتصاد رفتاری مردم است. در واقع، رفتار اقتصادی جامعه، اعتماد به بازار، ثبات روانی و پیش‌بینی‌پذیر بودن فضای اقتصادی، مستقیماً بر جریان سرمایه‌ها اثرگذار است. در شرایطی که بی‌اعتمادی به سیستم اقتصادی، نااطمینانی از آینده و ترس از بی‌ثباتی وجود دارد، حتی بهترین ابزارهای سرمایه‌گذاری نمی‌توانند به درستی عمل کنند.
اینجاست که اعتمادسازی کلان در سطح کشور به‌عنوان یک استراتژی ضروری مطرح می‌شود. دولت و نهادهای حاکمیتی باید با شفاف‌سازی سیاست‌ها، پایبندی به تعهدات اقتصادی، مقابله با فساد، ثبات مقررات و ارتباط موثر با جامعه، زمینه رفتار اقتصادی سالم را فراهم کنند. رفتار اقتصادی مردم در ایران به شدت متاثر از نشانه‌های اجتماعی، اخبار اقتصادی و کیفیت سیاست‌گذاری است، بنابراین سرمایه‌گذاری موفق در تولید نیازمند ارتقای سرمایه اجتماعی و بازسازی اعتماد عمومی است.
اعتماد سازی
این اعتمادسازی می‌تواند موجب تسهیل مشارکت مردم در پروژه‌های سرمایه‌گذاری، استقبال از پلتفرم‌های فین‌تک، ورود سرمایه‌های خرد به بازار تولید دانش‌بنیان و در نهایت تقویت بازار کار هوشمند شود. به بیان دیگر، اقتصاد رفتاری و اعتمادسازی همان زیرساخت نرم‌افزاری سرمایه‌گذاری هوشمند است که بدون آن حتی زیرساخت‌های سخت‌افزاری و مالی کارکرد لازم را نخواهند داشت.
تولید البته کلیدواژه هایی هم دارد که در ادامه به آنها می پردازیم
۱. سرمایه‌گذاری دانش‌بنیان؛ تأکید بر ورود سرمایه به بخش‌هایی از تولید که مبتنی بر فناوری، نوآوری و دانش تخصصی است و ارزش افزوده بالایی ایجاد می‌کند.
۲. فین‌تک و تأمین مالی هوشمند؛ استفاده از فناوری‌های مالی برای جذب منابع مالی خرد، تسهیل سرمایه‌گذاری و ارتقای شفافیت و کارآمدی سیستم مالی تولید.
۳. اکوسیستم سرمایه‌گذاری هوشمند؛ ترکیبی از زیرساخت‌های دیجیتال، نیروی انسانی متخصص، بازار کار هوشمند و ابزارهای مالی نوین برای هدایت بهینه سرمایه‌ها.
۴. اعتمادسازی اقتصادی و سرمایه اجتماعی؛ ضرورت توجه به اقتصاد رفتاری مردم، بازسازی اعتماد عمومی و بهبود فضای روانی و اجتماعی سرمایه‌گذاری در کشور.
۵. هدایت و تنظیم‌گری هوشمند دولت ؛ نقش سیاست‌گذاری دولتی در تسهیل سرمایه‌گذاری، کاهش موانع اداری، ارائه مشوق‌ها و تضمین شفافیت و ثبات اقتصادی برای تولیدکنندگان و سرمایه‌گذاران.
* مدرس دانشگاه در نوشهر و چالوس
نظر شما