خبرگزاری بازار- با نامگذاری سال جدید از سوی مقام معظم رهبری به نام «جهش تولید»، برنامه ریزی تمامی مردم و مسئولان به این سمت و سو، سوق یافته و در میان بخشهای مختلف، حوزه کشاورزی را میتوان مستعدترین بخش در تحقق این هدف دانست.
در حال حاضر بخش کشاورزی به عنوان مهمترین ظرفیت کشور برای توسعه شناخته میشود چراکه ظرفیتهای تولیدی این بخش در بیشتر استانها به حدی رسیده که استانهای شمال و شمال غرب ایران در چند محصول به عنوان قطب تولید شناخته میشوند.
توجه به بخش کشاورزی باعث رونق اقتصادی نیز میشود و میتوان با توسعه صنایع تبدیلی زمینه رونق صادرات را نیز فراهم کرد، موضوعی که متأسفانه تاکنون مورد توجه جدی مسئولان امر و فعالان این بخش قرار نگرفته است و سرمایه گذاران بخش خصوصی آن طور که باید و شاید وارد این حوزه نشده اند.
تولید ۵ میلیون تنی محصولات کشاورزی در آذربایجان شرقی
آذربایجان شرقی با داشتن یک میلیون و ۲۰۰ هزار هکتار اراضی مستعد کشاورزی و تولید سالانه پنج میلیون تن محصولات کشاورزی یکی از اصلیترین قطبهای کشاورزی ایران به شمار میرود.
بخش کشاورزی ۲۱ درصد اشتغال، ۱۶ درصد تولید ناخالص ملی، ۸۵ درصد تولید مواد اولیه صنایع غذایی و ۱۳ درصد صادرات محصولات غیرنفتی را در آذربایجان شرقی به خود اختصاص داده است.
۶۷ درصد از کل صادرات بخش کشاورزی آذربایجان شرقی محصولات باغی بوده و ۱۴ درصد محصولات صادراتی کشاورزی استان نیز فرآوردههای دامی از جمله لبنیات است.
عمده محصولاتی که صادرات آنها در سال ۹۸ نسبت به سال قبل افزایش داشته است شامل محصولات گلخانهای نظیر گوجه فرنگی، قارچ و گلهای زینتی است.
محصولات کشاورزی استان ۱۳ درصد صادرات غیرنفتی استان را تشکیل میدهد و بعد از کالاهای صنعتی رتبه دوم صادرات از نظر گروه کالایی مربوط به بخش کشاورزی است.
کشت گندم در ۴۰۰ هزار هکتار از اراضی
سالانه در حدود ۴۰۰ هزار هکتار از وسعت یک میلیون و ۲۰۰ هزار هکتاری مزارع آذربایجان شرقی زیر کشت گندم میرود.
دو هزار و ۶۰۰ هکتار از اراضی شهرستان تبریز به کشت محصول کلزا اختصاص دارد و تبریز قطب تولید کلزا در این استان است.
در شهرستان تبریز حدود ۴۴ هزار هکتار اراضی زراعی وجود دارد که ۲۲ هزار هکتار آن دیمی و ۲۲ هزار هکتار آن آبی است. با کشت حدود هشت هزار و ۵۰۰ هکتار گندم آبی و کشت چهار هزار هکتار گندم دیمی، در مجموع ۱۲ هزار و ۵۰۰ هکتار گندم کشت شده است.
رتبه نخست جذب اعتبار مکانیزاسیون کشاورزی، اجرای طرح پهنه بندی مروجین کشاورزی و افزایش تولید گندم از دیگر دستاوردهای بخش کشاورزی آذربایجان شرقی در سالهای اخیر است.
سبد رنگین محصولات کشاورزی در آذربایجان غربی
خاک آذربایجان غربی را میتوان مستعد پرورش گونههای گیاهی و محصولات کشاورزی فراوانی دانست که در میان صدها محصول، برخی از آنان توانستهاند جایگاه خود را در سبد صادراتی آذربایجان غربی یافته و برای اقتصاد استان نقش آفرین باشند.
در میان محصولات کشاورزی، محصول سیب جایگاه ویژه ای در این استان دارد و آذربایجان غربی را میتوان قطب تولید سیب در کشور دانست.
البته این محصول توانسته علاوه بر تأمین نیازهای کشور، جایگاه خوبی در سبد صادراتی استان نیز پیدا کند که طبق گفته رئیس سازمان صنعت و معدن استان در ۱۱ ماه نخست سال ۹۸، ۱۳۵ میلیون دلار سیب تازه از استان به دیگر کشورها صادر شده است.
صادرات سیب از استان را تنها نمیتوان مربوط به سیب تازه دانست، بلکه انواع فرآوردههای آن نظیر آب سیب تازه نیز راه خود را برای صادرات به کشورهای مختلف جهان پیدا کرده است.
چغندرقند یک محصول استراتژیک
چغندرقند را میتوان یکی از محصولات استراتژیک تولیدی استان دانست به طوری که درصد بالایی از تولیدات چغندر قند کشور مربوط به این استان میشود و چغندرکاران این استان در حال حاضر نیاز دیگر استانها را نیز تأمین میکنند.
استان آذربایجان غربی را میتوان قطب تولید چغندرقند در کشور دانست که طبق گفته مسئولان نزدیک به ۴۰ درصد مجموع تولید کشوری چغندرقند مربوط به استان بوده و توسعه کشت این محصول در بسیاری از باغات و مناطق استان نیز در دستور کار قرار دارد.
برخورداری استان از آب و خاک مناسب و استفاده از بذرهای تک جوانه و پرمحصول و از سویی فعالیت پنج کارخانه قند ارومیه، خوی، پیرانشهر، میاندوآب و نقده بر ظرفیت استان در تولید این محصول کشاورزی افزوده است.
آذربایجان غربی را میتوان از مراکز مستعد تولید کلزا در کشور دانست که رئیس سازمان جهاد کشاورزی آذربایجان غربی در این راستا با بیان اینکه کشت کلزا در حال حاضر در سطح استان از شرایط مطلوب و بسیار خوبی برخودار است، میگوید: هم اکنون سه هزار و ۶۸۶ هکتار از اراضی استان زیر کشت کلزا رفته است که وضعیت خوب این مزارع باعث خواهد شد که کشاورزان در سالهای آتی نیز به کشت بیشتر این محصول روی آورند.
بخش کشاورزی را میتوان مهمترین بخش برای عملیاتی کردن شعار سال دانست که در این راستا، استان آذربایجان غربی نیز با خاک حاصلخیز و شرایط آب و هوایی، موقعیت بسیار خوبی برای توسعه این بخش دارد. صنعتی که اگر بتواند توجه مسئولان را به سمت خود بکشاند، میتواند برای اقتصاد استان و کشور تعیین کننده بوده و در سبد صادراتی، جای ویژه ای برای خود باز کند.
صادرات عقیم با خام فروشی در اردبیل
کشاورزی قطب اول توسعه استان اردبیل با وجود ظرفیت بالای تولید در بخش فرآوری و صادرات همچنان ابتر مانده و در این بخش بهجای ارزش افزوده خامفروشی بینتیجهای را نظارهگر هستیم.
استان اردبیل با داشتن ۷۷۸ هزار هکتار اراضی شامل مزارع دیم، آبی، باغات و همچنین ۹۱۰ هزار هکتار مراتع و ۶۳ هزار هکتار جنگل از بالاترین کاربری اراضی کشاورزی نسبت به کل وسعت در بین استانها برخوردار است.
این استان که پایه اقتصاد و تحولات اجتماعی آن بر محور کشاورزی است، به دلیل داشتن تنوع اقلیمی و وجود کشت و صنعتهای مغان و پارس و سه دشت حاصلخیز مغان، اردبیل و مشگینشهر بیش از ۱۲۰ هزار بهرهبردار، ۴ میلیون واحد دامی و دیگر قابلیتهای بینظیر را داراست که به دلیل وجود سدهای متعدد و یک میلیون هکتار منابع طبیعی اعم از جنگل و مرتع از قطبهای مهم کشاورزی و دامپروری محسوب میشود.
به گفته رئیس سازمان جهاد کشاورزی استان اردبیل مجموع تولیدات استان در بخش زراعت ۲ میلیون و ۹۰۰ هزار تن است که سه محصول برتر تولیدی در این استان سیبزمینی با ۸۲۷ هزار تن، گندم ۵۱۵ هزار تن و گوجهفرنگی ۲۶۵ هزار تن است.
خلیل نیکشاد در گفتگو با خبرنگار بازار بیان کرد: در این بین تولید دانههای روغنی در این استان با استقبال زارعین روبرو بوده که ۷۴ هزار تن از این محصولات شامل کلزا، سویا، آفتابگردان و بادام زمینی همه ساله تولید و روانه بازار مصرف میشود.
صادرات ۳۰ میلیون دلاری محصولات کشاورزی
در کنار افزایش ظرفیت تولید آنچه که برای کشاورزان مهم به نظر میرسد، بحث بازاریابی و صادرات محصولات تولید شده است تا در فصول مختلف سال به ویژه پاییز با انبوهی از تولید و عدم فروش روبرو نبوده و فعالان این بخش بتوانند منفعت لازم را از تولید محصولات و زحمات یک ساله خود برداشت کند.
در فصول مختلف سال آنچه که زارعین و باغداران ما را اذیت میکند، کمبود صنایع تبدیلی در فرآوری محصولات باغی و زراعی آنهاست که نمونههایی از آن را در تولید بیش از حد سیر، سیب، هلو و شلیل، گوجه فرنگی و محصولات متنوع سبزی و صیفی شاهد هستیم که نارضایتیهایی را نیز به همراه داشته است.
بهروز خلیلی مشاور رئیس سازمان جهاد کشاورزی استان اردبیل در گفتگو با خبرنگار بازار، با عقیم خواندن فرآیند فرآوری و صادرات این محصولات اظهار کرد: ۴.۵ میلیون تن محصول متنوع زراعی، باغی و دامی در این استان تولید میشود که یک میلیون و ۴۵۰ هزار تن آن قابل فرآوری بوده و مابقی آن تا سقف دو میلیون تن خامفروشی میشود.
خلیلی خاطرنشان کرد: این خامفروشی که فاقد ارزش افزوده است بزرگترین لطمه و صدمه را به اقتصاد کشاورزی ما وارد کرده چرا که واحدهای فرآوری و بستهبندی ما منطبق بر آخرین استانداردهای دنیا فعالیت نمیکنند در حالی که این بخش میتواند رفاه، اشتغال و سودآوری را به همراه داشته باشد.
جهش صنایع تبدیلی لازمه صادرات
استان کردستان با داشتن آب و هوای مناسب، خاک غنی، نیروی انسانی توانمند و کارآمد به یکی از مناطق مستعد توسعه بخش کشاورزی در کشور تبدیل شده است و جهش صنایع تبدیلی لازمه صادرات در این استان است.
از وسعت ۲۹ هزار کیلومتر مربعی استان کردستان یک میلیون و ۲۲۰ هزار هکتار آن را اراضی کشاورزی تشکیل داده است که از این میزان ۸۹۶ هزار و ۲۳۵ هکتار اراضی دیم و مابقی آن آبی است.
۳۰ درصد اشتغال و ۲۷ درصد تولید ناخالص داخلی این استان مربوط به بخش کشاورزی است و سالانه دو میلیون و ۹۰۰ هزارتن محصول در تمام زیرمجموعههای این بخش اعم از باغی، زراعی و دامی تولید میشود.
۵۸۰ هزار هکتار از اراضی دیم و ۳۲ هزار هکتار از اراضی آبی استان هم سالانه به زیر کشت محصول استراتژیک گندم میرود، سال زراعی گذشته رتبه دوم خرید تضمینی گندم را در کشور به خود اختصاص داد و امسال هم پیش بینی شده بیش از یک میلیون تن مازاد برنیاز از گندمکاران این منطقه خریداری شود.
از لحاظ تولید دیگر محصولات زراعی هم چون کلزا و نخود هم در رتبههای برتر قرار دارد به گونهای که سال زراعی گذشته از سه هزار و ۵۶۲ هکتار از اراضی زیر کشت کلزا در استان حدود هفت هزار تن محصول تولید و ۲۱۷ میلیارد و ۹۶۷ میلیون ریال هم بابت خرید تضمینی آن به بهره برداران آن پرداخت شد.
کردستان از لحاظ تولید محصولات باغی مانند توت فرنگی هم رتبه نخست کشور، انگور دیم رتبه دوم، آلبالو رتبه پنجم، شلیل، گردو و هلو هم هر کدام رتبه ششم را در بین تمامی استانهای تولید کننده این محصول به خود اختصاص داده است.
صادرات ۳۳۷ میلیون دلاری محصولات کشاورزی
کردستان ۲۲۷ کیلومتر مرز مشترک با کشور عراق دارد و دارای مرز رسمی و بین المللی باشماق و بازارچه سیرانبند بانه است براساس این ظرفیت سالانه حجم زیادی از محصولات و کالاهای مختلف از گمرکات این استان به خارج کشور صادر میشود.
۲۵ تا ۳۰ درصد محصولات کشاورزی تولید شده در استان هم سال گذشته از این طریق به خارج کشور صادر شده و با توجه به ظرفیتهای ایجاد شده در بخش صنایع تبدیلی و بسته بندی امسال پیش بینی شده این میزان صادرات به ۴۰ درصد افزایش پیدا کند.
مدیر امور بازرگانی سازمان جهاد کشاورزی کردستان در گفتگو با خبرنگار بازار اظهار داشت: محصولات کشاورزی استان از لحاظ کمی و کیفی در حد مطلوبی قرار دارد و این مهم از دلایل مؤثر در افزایش صادرات آن است.
شهریار حنیفی یادآور شد: سال گذشته ۶۹۵ هزارتن کالا در بخش کشاورزی به ارزش ۳۳۷ میلیون دلار از مرزهای استان به خارج کشور صادر شد.
لزوم برنامهریزی منسجم برای بخش کشاورزی زنجان
تولید بیش از ۶۰ نوع محصول باغی و کشاورزی در زنجان، بیانگر ظرفیت بالای این استان در زمینه کشاورزی است، ظرفیتی که میتواند در صورت توجه به آن، سهم مهمی را در زمینه توسعه در بخشهای مختلف به خصوص صادرات ایفا کند ولی در این بین لزوم برنامهریزی منسجم برای بخش کشاورزی زنجان بیش از پیش احساس میشود.
در استان زنجان ۲۱ نوع محصول کشاورزی قابلیت صادرات دارد و این مهم فرصت بسیار طلایی برای توسعه اقتصادی در این استان است، صادرات محصولات کشاورزی یک مقوله مهم در صادرات است چرا که صادرات محصولات کشاورزی، مهمترین قسمت صادرات غیرنفتی کشور را به خود اختصاص داده است.
رئیس کمیسیون تجارت و روابط خارجی اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی زنجان هم با اشاره به فرصتهای پیش روی بخش کشاورزی استان برای حضور در بازار کشورهای مختلف، گفت: زنجان در تولید سیر و زیتون از استانهای سرآمد کشور محسوب شده و میتواند تأمین کمبود این محصول در کشورهای مختلف را در دستور کار قرار دهد.
صادرات ۶۰ هزار تن محصولات کشاورزی از زنجان
رئیس سازمان جهاد کشاورزی زنجان در گفتگو با خبرنگار بازار، با بیان اینکه بخش کشاورزی استان زنجان در حوزه صادرات عملکرد خوبی داشته است، افزود: طبق گزارشات در سال گذشته ۱۰ درصد صادرات استان در بخش کشاورزی است.
جواد تاراسی در گفتگو با خبرنگار بازار با بیان اینکه کشمش چهار درصد، رب و لبنیات به تربیت بیشترین صادرات استان در بخش کشاورزی است، افزود: استان زنجان دارای ظرفیتهای خوب و ارزشمندی در زمینه توسعه صادرات در حوزه محصولات کشاورزی است که در این راستا برنامه ریزی منسجم و هدفمند در دست اجرا است.
وی با بیان اینکه در سال گذشته حدود بیش از ۶۰ هزار تن محصولات کشاورزی استان به کشورهای هدف صادر شده است، گفت: ارزش ریالی این میزان صادرات بیش از ۴۶ میلیون دلار است که نسبت به مدت مشابه سال گذشته بیش از ۱۱ درصد افزایش دارد.
غفلت از ظرفیتهای متنوع کشاورزی در ایلام
استان ایلام به رغم ظرفیتهای متنوع برای تولید انواع محصولات کشاورزی، متأسفانه با نبود سرمایه گذاری برای ایجاد صنایع تبدیلی در این بخش مواجه است.
در حال حاضر بخش کشاورزی به عنوان مهمترین ظرفیت استان ایلام برای توسعه شناخته میشود است چراکه ظرفیتهای تولیدی این بخش در استان به حدی رسیده که این استان در چند محصول به عنوان قطب تولید شناخته میشود.
طبق آمارهای جهاد کشاورزی استان ایلام هم اکنون بیش از ۶۰ هزار خانواده در استان در بخش کشاورزی مشغول به کار هستند و البته اشتغال مردم استان به در بخش کشاورزی از گذشتههای بسیار دور تاکنون ادامه داشته است.
علاوه بر رونق تولید گندم، جو و کلزا در استان ایلام دیگر زیربخش های کشاورزی استان نظیر تولید گوشت قرمز، گوشت مرغ، عسل، قارچ و… در استان بسیار رونق گرفته است به طوری تولیدات استان جزو با کیفیت ترین محصولات در کشور شناخته میشوند.
در سالهای اخیر روند استفاده از ظرفیتهای بخش کشاورزی برای توسعه و اشتغال در استان شتاب گرفته اما با نقطه مطلوب هنوز فاصله داد چراکه تولیدات استان زمینه اشتغال بیشتری برای جوانان بیکار استان دارد.
تولید سالانه یک میلیون تن انواع محصولات کشاورزی در استان ایلام
رئیس جهاد کشاورزی استان ایلام در گفت و گو با خبرنگار بازار اظهار کرد: کشاورزی به عنوان اولین و مهمترین ظرفیت استان ایلام برای اشتغال به شمار میرود و هر سال بر تعداد طرحهای آبیاری، آبرسانی، صنایع تبدیلی و… برای رونق این بخش در استان افزوده میشود.
سید محمد تراب میری عنوان کرد: سالانه یک میلیون تن انواع محصولات اعم از غلات، میوه، فرآوردههای دامی و …در استان به ارزش چهار هزار میلیارد تومان تولید و روانه بازار میشود.
رئیس جهاد کشاورزی استان ایلام عنوان کرد: استان ایلام دارای ۳۵۰ هزار هکتار اراضی کشاورزی قابل کشت است که از میزان ۱۰۰ هزار هکتار آن آبی است ولی قرار است با اجرای طرحهای بزرگ آبرسانی مثل طرح احیای دشتهای ایلام معروف به طرح مقام معظم رهبری که شامل ۵۰ هزار هکتار است و سامانه گرمسیری در آیندهای نزدیک بیش از ۱۰۰ هزار هکتار اراضی کشاورزی آبی به استان افزوده میشود.
بسته بندی محصولات نقطه کلیدی برای صادرات محصولات کشاورزی استان به کشورهای دنیا است، با توجه به رونق طرحهای آبی در بخش کشاورزی استان و وجود سدهایی مثل سیمره قطعاً تولیدات استان افزایش خواهد یافت ولی کماکان نبود صنایع تبدیلی در استان ایلام وجود دارد.
گندمزارهای مازندران سبزتر از همیشه
بیش از ۵۰ هزار هکتار از مزارع مازندران در سال به زیر کشت گندم میرود و این استان با تولید ۱۵۵ هزار تن محصول، نقش مهم در خودکفایی و تولید گندم در کشور ایفا میکند و گندم مازندران همانند برنج خوشنام است.
اگرچه کشت گندم در مازندران بهاندازه برنج مورد اقبال واقع نشده است اما به دلیل استراتژیک و کم آب بربودن و نقش آن در تأمین امنیت غذایی، همواره مورد تأکید کارشناسان قرار دارد. در سال جاری وضعیت مزارع گندمزارهای مازندران نسبت به سالهای قبل بهتر است و کشاورزان امید دارند سال پرباری را ازنظر تولید این محصول داشته باشند.
پیشبینی میشود امسال ۱۵۵ هزار تن گندم از مزارع مازندران تولید شود و در این راستا ۲۳ سیلو، هفت مرکز تعاون و ۱۶ سیلوی کارخانهها آرد برای خرید تضمینی گندم آمادهشده است.
بهرام نجفی سرپرست غله و خدمات بازرگانی مازندران در گفتگو با خبرنگار بازار بابیان اینکه خرید تضمینی گندم از نیمه دوم خردادماه شروع میشود، به افزایش ۴۵ درصدی قیمت خرید اشاره کرد و گفت: امسال قیمت پایه خرید تضمینی گندم بر اساس چهار درصد افت مفید و یک درصد غیرمفید دو هزار و ۵۰۰ تومان تعیینشده است.
وی بابیان اینکه کار خرید تضمینی گندم از نیمه دوم خردادماه آغاز میشود، اظهار داشت: پیشبینی میشود امسال بیش از ۱۱۰ هزار تن محصول مازاد مصرف از کشاورزان خریداری شود.
گندم مازندران نسبت به سایر استانها دارای کیفیت مطلوب است و این استان برای رقابت با سایر کشورها و نامآوری در عرصه صادرات گندم، باید نسبت به ارتقای کیفیت محصول اقدام کند و زیرساختهای لازم را برای تحقق این هدف فراهم کند.
۷۶۰ هزار تن برنج در گیلان تولید شد
استاندار گیلان از تولید ۷۶۰ هزار تن برنج سال گذشته در استان خبر داد و بر لزوم توسعه مکانیزاسیون کشاورزی تاکید کرد.
ارسلان زارع افزود: با توجه به اینکه شعار راهبردی سال جاری جهش تولید است و مهمترین تولید استان گیلان در حوزه کشاورزی نیز به برنج اختصاص دارد، لازم دانستم بازدیدی از این بخش داشته باشم و آخرین وضعیت کشت این فصل در مزارع را از نزدیک ارزیابی کنم.
زارع به جایگاه استان در تولید برنج اشاره و تصریح کرد: سال گذشته گیلان با تولید بیش از یک میلیون و ۱۷۰ هزار تن شلتوک و بالغ بر ۷۶۰ هزار تن برنج سفید، سهم عمده تولید این محصول راهبردی در کشور را داشته است.
وی با بیان اینکه شمار زیادی از کشاورزان و فعالان بخش خصوصی در این حوزه، توصیههای ترویجی سازمان جهاد کشاورزی را رعایت کردند، اظهار داشت: خوشبختانه امروز شاهد افزایش مکانیزاسیون در کشت برنج هستیم.
وی با اشاره به نقش مکانیزاسیون کشاورزی در افزایش تولید برنج و حمایت دولت از کشاورزان برای خرید ماشینآلات کشاورزی در سال گذشته تاکید کرد که تلاش لازم صورت گیرد تا در سال جاری شاهد افزایش مکانیزاسیون در حوزه کشاورزی از ۶۰ درصد به ۷۰ درصد باشیم.
استاندار گیلان با یادآوری افزایش شش درصدی تولید برنج در سال گذشته در مقایسه با سال ماقبل، ابراز امیدواری کرد که طی سال جاری نیز شاهد افزایش کمی و کیفی تولیدات این بخش و تحقق شعار جهش تولید باشیم.
توسعه کشت گلخانه ای در همدان
کارشناسان کشاورزی توسعه کشت محصولات گلخانهای در همدان را راهکاری برای تحقق شعار جهش تولید میدانند و در همین خصوص ۱۶۳ هکتار زمین برای ساخت مجتمع گلخانهای در استان همدان تملک و کار احداث و تکمیل زیر ساخت آنها انجام شده است.
کشت گلخانه ای بستر مناسبی برای افزایش میزان اشتغال در بخش کشاورزی است و بهره برداران با این روش می توانند با عرضه محصول با کیفیت خود به بازارهای داخلی و خارجی، درآمد خود را افزایش دهند کمااینکه این روش یکی از بهترین روش هایی است که امکان مدیریت درست نهاده های کشاورزی را فراهم کرده و محدودیت های موجود را تا حد زیادی رفع می کند.
گذشته از اثر قابل توجه این بخش در رونق اشتغال با توجه به شعار سال که جهش تولید نامگذاری شده شاید بتوان آن را ظرفیتی برای تحقق این شعار برشمرد چراکه رونق اقتصاد با فعالیتهای جهادکشاورزی حاصل میشود و امسال بهترین فرصت برای افزایش تولید در سال جهش تولید است کمااینکه پتانسیل مناسبی در این بخش در استان همدان وجود دارد که نباید آن را نادیده گرفت.
با تمام این اوصاف، ذکر این نکته ضروری است که افزایش صادرات نیازمند توسعه صنایع تبدیلی، بهبود بسته بندی و تقویت حمل و نقل است و با افزایش صادرات و حرکت در مسیر اقتصاد مقاومتی شاهد شکوفایی و رونق بیشتر تولید در بخش کشاورزی خواهیم بود تا شاهد تحقق شعار جهش تولید در کشور باشیم.
نظر شما