بازار؛ گروه خودرو: صنعت خودروسازی در سده گذشته فراز و فرودهای مهمی را تجربه کرده است. شاید مهم‌ترین بخش آن در سال گذشته حذف خودرو پراید از خط تولید خودروسازی بود. علیرغم این که مدیران خودروساز اعلام جانشینی محصولی برای پراید را داشتند، قدرت خرید مردم در بازار موضوع دیگر را نشان داد. از سویی خودروسازان داخلی با تجربه زیان انباشت و افزایش قیمت محصول توام با کاهش تیراژ مواجه هستند.
با این بهانه به سراغ «منوچهر منطقی» مدیرعامل اسبق ایران‌خودرو و دبیر شورای عالی آینده نگاری صنعت خودرو رفتیم، در بخش نخست گفت‌وگو وضعیت فعلی صنعت خودرو و ساختار آن را مورد بررسی قرار دادیم که در ادامه از نظر خواهیم گذراند.
* صنعت خودروسازی در سده ۱۳۰۰ چه وضعی داشته و اکنون با ورود به سال جدید و سده ۱۴۰۰ چه جایگاه و تغییراتی را با خود به همراه داشته است؟
سه اتفاق خوب در صنعت خودرو رخ داده و اگر آن را رصد نکنیم، از پیشرفت غافل خواهیم بود. نخست اینکه ساختارها و روابط بین تامین کنندگان و خودروسازان به شدت تغییر یافته است، ساختارها طلبکارانه به سمت ساختارهای همکارانه حرکت کرده است. دوم اینکه، بسته‌های دانشی در قطعه سازان یا زیرمجموعه سازان در حال جابجایی هستند. بنابراین می‌توانم بگویم صنایع خودرویی به سمت ساختارهای نوآورانه با تبادل دانش حرکت می‌کند. سوم اینکه، پلت فرم الکتریکال که آمده دنیایی جدید را بازکرده و قابلیت خودرو در فرع قرار گرفته و به این موضوع باید دقت کرد. در این زمینه به دلایلی کار نکردیم که نیاز به توجه بیشتر است. در معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری نیز روی این سه نکته کار می‌کنیم. یک کار مشترک را با این هدف شروع کردیم که آن هم خودروی مدرن و اقتصادی هست.
اکنون در بخش خودروسازی دو دنیا موازی مطرح شده است، نخست اینکه، در خصوص خودروهای لوکس به اشباع رسیده و رشد قابل توجهی نمی‌کند. بخش دوم این هست که افرادی که درآمد متوسط و پایین دارند، خواهان محصولی به اندازه کافی مدرن هستند
* این خودرو مدرن و اقتصادی که به آن اشاره کردید در صنعت خودرو قرار هست با کدام خودروسازان همکاری جهت تولید ایجاد شود؟ آیا چراغ راهی برای صنعت خودرو خواهد بود؟
اکنون در بخش خودروسازی دو دنیا موازی مطرح شده است، نخست اینکه، در خصوص خودروهای لوکس به اشباع رسیده و رشد قابل توجهی نمی‌کند. بخش دوم این هست که افرادی که درآمد متوسط و پایین دارند، خواهان محصولی به اندازه کافی مدرن هستند. بنابراین دنیا موازی که این تغییرات در حال رخ دادن است، به سمت آن باید حرکت کرد که خودرو با امکانات زیاد و عملکرد قابل توجه داشته باشند و از سویی محصول ارزان و مدرن هم تولید کنند. بنابراین هدفی با حذف شدن پراید در سال ۱۳۹۸ شکل گرفت، زیرا ۴۸۰ هزار نفر خواهان این محصول بودند و اکنون این تعداد افراد خودرو ندارند. اگر به دو دنیا موازی مذکور نگاهی کنیم، ما در میان بودیم. قسمتی که بسیار مورد توجه بوده را در نظر داشتیم و قرار داریم. از این رو باید به سمت روش مهندسی مقتصدانه یا نوین ارائه حرکت کرد. سال گذشته کنفرانس بین المللی مدیریت فناوری را داشتیم. از آقای «راجرو» به عنوان مهمان دعوت کرده بودیم که در آن کنفرانس در مورد اقتصاد مقتصدانه صحبت کند. اقتصاد مقتصدانه نه تنها در صنعت خودرو نیست. بلکه با شیوع کرونا مردم از نظر اقتصادی ضعیف شدند برای اینکه اوج مجددی دهیم باید به سمت نوآوری مقتصدانه حرکت کنیم. در این روش عملکرد یک محصول به اندازه کافی باشد، به سمت کاهش قیمت باید حرکت کرد. روشی که در مورد آن صحبت می‌شود، سازندگان نقش کلیدی دارند و به چهار مرحله تقسیم می‌شود. مرحله نخست، در طراحی محصول باید طراحی کلی را در نظر داشته باشیم، تا ارزان شود. طراحی هم زمان محصول با ۷۰ تولید کننده درجه اول انجام شود که بیانگر هم آفرینی در محصول است. در هم آفرینی قطعه ساز انتظار پول ندارد و خودروساز می گوید خرید تضمینی با هدف قیمتی و کیفی انجام می‌دهد. مرحله دوم عدم سازمان واسط هست، زیرا تعداد تولیدکنندگان محدود شده است. به بیانی بهتر خرید به صورت مستقیم انجام خواهد شد. مرحله سوم، کاهش هزینه لجستیک است، یکپارچه سازی محصول کاهش هزینه حمل و نقل را در پی دارد. مرحله چهارم، وزن محصول بین ۷۰۰ تا ۷۵۰ کیلوگرم است. یکی از دلایلی که سبب افزایش قیمت می‌شود، مواد به کار رفته در تولید قطعه است.
* خودرویی که به آن اشاره داشتید در چه کلاس و سگمنتی قرار دارد؟ آیا مذاکراتی با خودروسازان صورت گرفته است؟
این خودرو بر خلاف تولیدات داخل در کلاس بی و سی نبوده، بلکه در کلاس «ای» قرار دارد. البته کلاس «ای» که فضای بار و سرنشین آن معادل فضای کلاس بی هست. این فرآیندی هست که در دنیا انجام می‌شود، اگر بخواهیم در این زمینه پیش برویم به اندازه کافی پلت فرم‌های مدرن را داریم. ایران خودرو و سایپا هم دو پلت فرم ماژولار دارند، بحث مهم در پلت فرم فرآیند طراحی جدید و مورد استفاده در چه خودروهایی است؟ در کشور به نظر می‌رسد پلت فرم به روز را خودروسازان دارند. بنابراین در این بخش که احساس نیاز آن از سوی بازار نیز وجود دارد، کار کردیم. این موضوع را با خودروسازان بزرگ و کوچک مطرح کردیم، به کمک سازمان گسترش مذاکراتی را با خودروسازان خصوصی انجام دادیم. آن ها گفتند ظرفیتی برای تولید محصولات خود داریم و بخش دیگر که خالی هست روی این موضوع فکر می‌کنیم. این پلت فرم ممکن هست مربوط به دو خودروساز باشد که هر کدام محصول خاص خود را تولید کنند. بنابراین گفتیم شروع کنیم به نقطه‌ای برسیم اگر محصول به تولید برسد و ویژگی‌ها آن قابل مشاهده باشد، شاید برای دیگر خودروسازان هم جذابیت ایجاد کند. اکنون در نقطه رانینگ و پرتوتایپ محصول قرار داریم.
یکی از مواردی که در صنعت خودرو خلا به نظر می رسد، بحث مهم قیمت است. در دنیا عمدتا این خودروها میکرو کار بوده و در بازه قیمتی ۵ هزار و ۸۰۰ دلار تا ۷ هزار دلار قرار دارند. زمانی که این پروژه را با ایران‌خودرو مطرح کردیم، نظر ما را پسندیدند
* به ساخت خودرو اقتصادی اشاره داشتید، قیمت این محصول باید چه قدر باشد که به بازار عرضه شود؟ در دنیا این خودروها چه قیمتی دارند؟
یکی از مواردی که در صنعت خودرو خلا به نظر می رسد، بحث مهم قیمت است. در دنیا عمدتا این خودروها میکرو کار بوده و در بازه قیمتی ۵ هزار و ۸۰۰ دلار تا ۷ هزار دلار قرار دارند. زمانی که این پروژه را با ایران‌خودرو مطرح کردیم، نظر ما را پسندیدند. باید ذکر کنم که معاونت علمی فناوری ریاست جمهوری هم با وزیر صمت جلسه‌ای در این خصوص داشته، مورد حمایت نیز قرار گرفته است. این پروژه می‌تواند خلا محصولی و پلت‌فرم مشترک را پوشش دهند. باید اشاره کنم که نمونه پروتوتایپ شش ماهه ساخته شد. اگر بخش‌های خودروسازی و فناوری عزم خود را جزم کنند، می‌توانند به رکوردهای جهانی در تولید برسند. از جنبه فناوری، گره فناوری وجود ندارد، فقط ساختارهای مدرن و روش‌ها هستند که از فضای جدید خودروسازی جهان وجود و به سمت آن باید برویم.
* باتوجه به اینکه به سده جدید و سال ۱۴۰۰ وارد شدیم، آینده صنعت خودرو در این سده به سمت خودروهای هوشمند و الکتریکی خواهد بود یا به دنبال توسعه پیشرانه‌های گازسوز حرکت می‌کند؟
دو جهت در دنیا وجود دارد که خودروسازان آن را دنبال می‌کنند، نخست اینکه می‌گویند این فناوری را اگر طراحی و تولید کنم، ارتقا محصول خواهم داشت. دوم اینکه اگر فاقد فناوری هستم، چگونه به سمت فناوری حرکت کنم؟ بنابراین برای عملیاتی شدن این موضوع سه بخش در صنعت خودرو جهان مطرح شد. نخست پروژه خودروهای متصل و هوشمند بود که با هوشمند سازی ترافیک و... کاهش می‌یابد. پروژه دوم در خودروسازی جهان، خودروهای اشتراکی است، اتصال پذیری و هوشمندسازی روی خودروهای خودران و متصل رخ دهد. بنابراین استارت‌آپ‌ها را خریداری کرده و به سمت خودروهای خودران حرکت می‌کنند. از نظر فناوری به این موضوع آشنا هستیم. در پایان نیز صنعت خودرو دنیا به سمت برقی سازی برای کاهش آلایندگی و ایجاد پلت‌فرم هوشمند، حرکت کرد. این سه جهت گیری در دنیا وجود دارد ما هم به سمت برقی سازی و هوشمند سازی پیش رفتیم.
نظر شما