علیرضا مبصر؛ گروه بین الملل: بازداشت اکرم امام‌اوغلو، شهردار استانبول، درست چند هفته پیش از اعلام رسمی کاندیداتوری‌اش برای انتخابات ریاست‌جمهوری، تنها یک اقدام سیاسی نبود؛ این تصمیم، سیگنالی قوی به اقتصاد ترکیه فرستاد؛ آینده، دیگر آن‌قدرها هم قابل پیش‌بینی نیست. بازار ارز واکنش نشان داد، سرمایه‌گذاران نگران شدند و نگاه فعالان اقتصادی به سیاست اردوغان، از تردید عبور کرد و وارد فاز بی‌اعتمادی شد. ترکیه، حالا نه‌تنها درگیر یک بحران سیاسی، بلکه با موجی از نااطمینانی اقتصادی مواجه است؛ بحرانی که لیر را تضعیف کرده، اعتماد سرمایه‌گذاران را کاهش داده و زمینه را برای خروج سرمایه از کشور فراهم کرده است.
حذف رقیب در آستانه انتخابات؛ بازی تمام‌عیار قدرت
اردوغان این بار هم بازی قدرت را خوب بلد بود؛ با ابطال مدرک دانشگاهی امام‌اوغلو و تشکیل پرونده قضایی علیه او، مسیر ورود جدی‌ترین رقیب به رقابت انتخابات را بست. اما سیاست، همیشه در حصار صندوق رأی باقی نمی‌ماند.
اقتصاد، زودتر از همه پیام را دریافت کرد: وقتی رقابت آزاد سیاسی محدود می‌شود، آینده هم مبهم می‌شود. حذف امام‌اوغلو فقط یک حذف سیاسی نبود؛ بلکه حرکتی بود که به بازارها گفت: «دوران رقابت باز تمام شده» و این جمله، برای اقتصاد یک کشور با بدهی خارجی بالا و وابستگی به سرمایه‌گذاران بین‌المللی، خبر خوبی نیست.
فرار سرمایه؛ پاسخ بازار به سیاست
در روزهایی که بحث حذف امام‌اوغلو داغ بود، دلار در بازار ترکیه گران شد، حساب‌های ارزی خانوارها رشد کرد و بازار سهام با احتیاط حرکت کرد. این‌ها نشانه‌هایی ساده اما معنادارند. فعالان اقتصادی فهمیده‌اند که در فضای پرریسک، حفظ دارایی مهم‌تر از رشد آن است. نتیجه این ذهنیت؟ تبدیل لیر به دلار، طلا، یا انتقال سرمایه به کشورهای امن‌تر.
طبق گزارش‌های میدانی، شرکت‌های بزرگ ترکیه‌ای بار دیگر به سراغ قراردادهای ارزی پوششی رفته‌اند. خانوارهای طبقه متوسط، که پیش‌تر هم با تورم سر سازگاری نداشتند، این بار به‌جای بازار مسکن، سراغ ارز و طلا رفته‌اند.
واکنش‌های اقتصادی به تصمیمات سیاسی، سریع‌تر و واقعی‌تر از آن چیزی‌ست که در ظاهر دیده می‌شود
تضعیف لیر؛ وقتی اعتماد می‌ریزد
لیر، این روزها تنها قربانی سیاست نیست؛ بلکه نماینده‌ای است از وضعیت روانی جامعه اقتصادی ترکیه. سیاست‌های غیرقابل پیش‌بینی، نوسانات شدید و پیامدهای دستکاری در رقابت سیاسی، همگی باعث شده‌اند که پول ملی ترکیه، ارزش واقعی‌اش را از دست بدهد.
کاهش بی مهابای ارزش لیر در برابر دلار آمریکا از سال 2021 که هر دلار از 7 لیر به 38 لیر افزایش یافته است
کارشناسان می‌گویند وقتی مردم و سرمایه‌گذاران نمی‌دانند یک سال دیگر چه کسی کشور را اداره می‌کند، نه تولید می‌ماند، نه صادرات، نه سرمایه‌گذاری، نتیجه آن چه می شود؟ افزایش تقاضا برای دلار، بالا رفتن هزینه واردات، و دوباره، فشار تورمی روی دوش مردم
به زبان ساده سرمایه در محیط‌های پرریسک نمی‌ماند؛ حتی اگر آمارهای اقتصادی مثبت به‌نظر برسند
تجربه کشورهای مشابه؛ مسیرهای تکراری با پایان تلخ
ترکیه این مسیر را تنها نمی‌رود. روسیه، مجارستان و حتی کشور های آفریقایی همچون سودان نمونه‌هایی هستند که در آن‌ها انسداد سیاسی به بحران‌های اقتصادی انجامیده است. در همه این کشورها، اولین نشانه‌های بحران، از بازار ارز شروع شد؛ با رشد دلار، بی‌ثباتی بورس، افت سرمایه‌گذاری، و در نهایت، فرسایش اعتماد عمومی که در این مرحله دیگر کاری از دست هیچ سیاست مداری و یا اقتصاد دانی بر نمی آید.
این اتفاقات صرفا مربوط به ترکیه نسیت بلکه از روسیه تا ونزوئلا؛ جایی که حذف رقبای سیاسی شاید در نهایت به تورم، فرار سرمایه و بحران انجامید
پیامی که بازار بهتر از هر کسی می‌فهمد!
حذف یک رقیب سیاسی شاید در کوتاه‌مدت راه را برای پیروزی آسان‌تر باز کند، اما در بلندمدت، هزینه‌های پنهانی دارد که در نرخ ارز، قیمت طلا و تراز حساب سرمایه خود را نشان می‌دهند. اقتصاد با صداقت کار می‌کند؛ اگر احساس کند چیزی در روند دموکراسی یا سیاست‌گذاری درست نیست، بلافاصله واکنش نشان می‌دهد. همان کاری که این روزها بازار ترکیه انجام می‌دهد.
نظر شما