بازار؛ گروه خودرو: به تازگی خبری مبنی بر آزادسازی واردات خودرو به نقل از نمایندگان مجلس منتشر شده است. انتشار این خبر نقدهای در مورد چگونگی و فرآیند انجام آن در پی داشت. گاهی این نقدهای غیرکارشناسانه و یک طرفه بود که برای حفظ تولید باید واردات ممنوع باشد. اما سوال مهمی که همواره در خصوص این مساله مطرح بود، تاثیر واردات بر قیمت خودروها است. برای بررسی این موضوع و اثرگذاری واردات در صنعت و بازار خودرو با بابک صدرایی کارشناس صنعت خودرو به گفت‌وگو پرداختیم:
* در صورت احتمال آزاد شدن واردات خودرو این مساله چه تاثیری بر بازار و صنعت خودرو خواهد داشت؟ آیا کاهش قیمت‌ها در بازار شکل خواهد گرفت؟
آزاد شدن واردات خودرو تاکنون عملی نشده و فرآیند آن مشخص نیست. اگر قرار است واردات براساس ارزهای که منشا خارجی دارند انجام شود، مشکلات خاص خود را دارد. اگر واردات خودرو آزاد شود، تعرفه آن باید مشخص شود، از سوی دیگر نرخ ارز چقدر خواهد بود. باتوجه به پیچیدگی‌ها و مشکلاتی که مانند عدم واردات خودرو از خودروسازان اصلی و تامین آن‌ها از کشورهای واسطه، واردات تاثیر چشمگیری در کاهش قیمت‌ها نخواهد داشت. اما می‌توان انتظار تاثیر قیمتی روی خودروهای مدل ۲۰۱۷ و ۲۰۱۸ داشته باشد. شاید۱۵ تا ۲۰ درصد کاهش قیمت شکل گیرد. اما اینکه سبب کاهش ۵۰ درصدی قیمت شود، امکان پذیر نیست. اگر با نرخ ارز مطلوب و قیمت مناسب واردات شکل گیرد، احتمال کاهش ۲۰ تا ۳۰ درصدی قیمت‌ها وجود دارد. لازم به ذکر است تعداد قابل توجهی خودرو وارد بازار نخواهد شد که تاثیر مثبتی داشته باشد. واردات به لحاظ روانی تاثیرگذار هست، اما به شکل واقعیت امکان گاهش قیمت وجود ندارد.
* انتظار کاهش قیمت‌ها تا چه حدی در بازار ممکن هست ایجاد شود؟ مشتریان چقدر باید انتظار کاهش را داشته باشند؟
همانطور که پیشتر اشاره کردم این مساله تنها به دو عامل نرخ ارز و تعرفه واردات دخیل است. زیرا این خودروها باید از کشورهای اطراف تامین شود و احتمال افزایش هزینه‌های واردات را نیز دارد. در نتیجه نمی‌توان انتظار داشت به صورت رویایی قیمت خودروها در بازار کاهش یابد. این مساله نیز مشروط بر واردات معقول هست، هزینه‌های فراوانی مشمول واردات خواهد شد و تعداد خودروها کم و حاشیه سود نیز بسیار بالا خواهد بود. این حاشیه سود نیز به گونه‌ای خواهد بود که صرفه اقتصادی داشته باشد.
واردات تاثیر چشمگیری در کاهش قیمت‌ها نخواهد داشت. اما می‌توان انتظار تاثیر قیمتی روی خودروهای مدل ۲۰۱۷ و ۲۰۱۸ داشته باشد. اما اینکه سبب کاهش ۵۰ درصدی قیمت شود، امکان پذیر نیست
* آینده صنعت خودرو را تاپایان سال چگونه ارزیابی می‌کنید؟
تا پایان سال همین روندی که در این مدت بوده هست به صورت کج دار و مریز ادامه خواهد یافت. در سال آینده نیز پیشرفت این صنعت بستگی به سیاست‌های دولت بعدی و دولت جدید آمریکا توام با مذاکرات هسته‌ای خواهد داشت. صنعت خودرو در کشور یک صنعت سیاسی است، صنعتی نیست که برپایه اصول بخواهد پیشرفت کند. بنابراین چندماه پایانی سال نیز براساس سیاستی که تاکنون بوده، ادامه خواهد یافت. باید دید در دولت بعدی چه تدابیری اتخاذ خواهند کرد، این مورد نیز مشروط بر لغو تحریم‌ها است. هرچند که باید دید چه برنامه‌ای را خودرو سازان خارجی خواهند داشت. اگر تحریم‌ها نیز لغو شود، این بار خودروسازان ژاپنی، اروپایی و کره‌ای باتوجه به تجربه‌ای که دارند مشتاق برگشت به صنعت و بازار کشور نخواهند بود. از سوی فرانسوی‌های نیز به دلیل دو مرتبه ترک صنعت خودرو کشور جایگاهی برای برگشت نخواهند داشت. اگر تحریم‌ها لغو و واردات انجام شود، حضور خودروهای چینی در کشور بیشتر خواهد شد. آلمانی‌ها، انگلیسی‌ها و ایتالیایی‌ها رغبتی برای حضور در صنعت و بازار کشور ندارند. ژاپنی‌ها و کره‌ای‌ها نیز به شدت محافظ کار هستند. بنابراین صنعت و بازار کشور تنها محل جولان خودروهای چینی خواهد بود.
صنعت خودرو در کشور یک صنعت سیاسی هست، صنعتی نیست که برپایه اصول بخواهد پیشرفت کند. بنابراین چندماه پایانی سال نیز براساس سیاستی که تاکنون بوده، ادامه خواهد یافت
* قدرت خرید مشتریان در صورت واردات خودرو افزایش یا کاهش خواهد یافت؟ آیا بهبودی برای قدرت خرید مشتریان ایجاد خواهد شد؟
قدرت خرید ارتباط مستقیمی با نرخ ارز دارد، اگر ثبات قیمت ارزی شکل گیرد ثبات در بازار خودرو ایجاد خواهد شد. اما به دلیل عدم ثبات در نرخ ارز، بازار خودرو با شوک‌های هیجانی افزایش یا کاهش تقاضا مواجه می‌شود. اگر قیمت دلار روبه رشد شود، مردم برای خرید خودرو به بازار مراجعه می‌کنند. اگر قیمت دلار کاهش یابد، بازار نیز دچار رکود خواهد شد، زیرا مشتریان اعلام می‌کنند خودرو خریداری نکنیم، قیمت‌ها کاهش خواهد یافت. عدم وجود ثبات نرخ ارز بزرگترین ضربه را به بازار وارد می‌کند.
* خودروسازان برای بهبود شرایط فعلی صنعت و بازار خودرو با توجه به نگرش کالای سرمایه‌ای در بازار خودرو به این محصول، چه اقدامی باید انجام دهند؟
اگر شرایط نرمال و عادی شود، خودروسازان داخلی باید به دنبال خریداری پلت‌فرم خودرو حتی از چینی‌ها باشند. روی تولید پلت‌فرم‌های جدید باید سرمایه‌گذاری کنند، باتوجه به دانش داخلی و امکاناتی که دارند باید اقدام به توسعه کنند. پاشنه آشیل صنعت خودرو نداشتن پلت‌فرم است و باید روی طراحی و مهندسی سرمایه‌گذاری شده تا بتوانند به درجه‌ای برسند که براساس بازار جهانی توسعه دهند.
* واردات خودرو سبب بهبود تولید و عرضه خودرو خواهد شد؟ این مساله چه تاثیری در عرضه و نیاز مشتری دارد؟
واردات خودرو با چه شرایطی؟ زمانی که واردات خودرو محدود صورت می‌گیرد و تاثیری در صنعت خودرو ندارد. بخشی از مشتریانی که نیاز آن‌ها در بازار ایران مرتفع نمی‌شود و نیاز به خودروهای لوکس دارند، اقدام به انتخاب و خرید خودروهای وارداتی می‌کنند. واردات زمانی می‌تواند در صنعت خودرو تاثیر بگذارد که با تعرفه معقول و تعداد زیاد وارد شود تا خودروساز داخلی را به چالش بکشد. البته این واردات مشروط بر حفظ صنعت نیز هست. وارداتی که در کشور وجود دارد برای قشر اندکی از مشتریان است، یک خودرو با قیمت اقتصادی در کشور بالای یک میلیارد تومان در ایران معامله می‌شود. بنابراین خودرو در این بازه قیمتی برای یک قشر متمول است. اگر واردات خودرو با قیمت ۱۵ تا ۲۰ هزار دلار را نیز در نظر بگیریم، در کشور براساس شرایط فعلی در بازه قیمتی یک میلیارد تومان قرار دارد. بنابراین خودروی با این قیمت روی نرخ محصولات داخلی هیچ تاثیری نخواهد داشت. واردات براساس این تعرفه و شرایط موجود، اگر آزاد شود هیچ تاثیری روی تولید خودرو داخلی نخواهد داشت.
* متولیان صنعت خودرو برای هدایت و بهبود خودروسازی چه اقدامی باید انجام دهند؟
هر اقدامی نیز بخواهند انجام دهند، در کوتاه مدت عملیاتی نخواهد شد. باید نسبت عرضه و تقاضا برابر شود و سنجیده شود که بازار چه محصولی نیاز دارد. متناسب نیاز بازار باید محصول عرضه و رقابت و تنوع در بنی عرضه کنندگان خودرو در کشور باید بیشتر شود. این موارد سبب ثبات بازار خواهد بود. بازاری که انحصاری در دست دو یا سه خودروساز باشد، نمی‌توانند شرایط صنعت را بهبود دهند. باید تنوع محصول و عرضه کننده را توسعه تا براساس رقابت خدمات و امکانات ارائه دهنند. تا زمانی که بازار انحصاری باشد هیچ کس تمایلی به عرضه محصول نخواهد داشت.
نظر شما