محمدشهاب، بازار: میتوان اینگونه بیان مساله یادداشت پیش رو را انجام داد: از داده های مربوط به درآمد سرانه میتوان فرضیه ای را شکل داد. فرضیه؛ پنهان شدن اقتصاد تولید است. منظور از اقتصاد تولید، نمایش بنگاه های اقتصادی در قالب اقتصاد خرد نیست بلکه منظور نمایش بنگاه های اقتصادی در قالب مکانیزیم حمایت در ابزار و ماهیت و نظارت درست است. داده های درآمد سرانه نشان میدهد که اختلاف درآمد سرانه کشورها از ۱۹۶۰ تا امروز حفظ شده است.
مقدمه: به نسبت افزایش مقیاس شهرنشینی در قبال روستا نشینی این انتظار است سهم خدمات در قبال سهم تولید کالای ملموس در تولید ناخالص داخلی افزایش یابد. همچنین این انتظار است که درصد سهم خدمات به تولید ناخالص داخلی با درصد سهم شهرنشینی به جمع شهرنشینی و روستانشینی، تطابق داشته باشد. بنابراین نمیتوان افزایش سطح و سهم بخش خدمات را نشانه نامطلوب دانست چرا که شهرنشینی مورد انتخاب افراد قرار گرفته است. امروزه نظریه پردازان توسعه و همچنین اقتصاد دانان متخصص در اقتصاد کلان شاخص درآمد سرانه را مورد توجه خود قرار داده و به دنبال ارتقاء این شاخص پس از قبول این شاخص به عنوان سنجش توسعه و توسعه نیافتگی کشورها هستند. منتهی نظریه پردازان رشد صورت مساله را درست بیان نکرده اند. آنچه آنها به دنبال آن هستند در یک فرایند تجربی اتفاق نیفتاده است و تا زمانی که آمار درآمد سرانه از ۱۹۶۰ به ماقبل کشورها، توسط سازمان هایی مانند بانک جهانی صندوق بین المللی و سازمان ملل به طور مثال مورد انتشار قرار نگیرد، شاید نتوان صورت مساله را خوب متوجه شد تا انتظار ارائه نسخه های درست برای رسیدن درآمد سرانه کشورهای در حال توسعه به کشورهای توسعه یافته را داشت.
داده های موجود در مورد درآمد سرانه:
قبل از هر مساله باید صورت مساله عدم همگرایی درآمد سرانه بهتر شناخته شود. سایت مربوط به کشورهای صنعتی OECD داده های مربوط به تولید ناخالص داخلی را از سال ۲۰۰۰ گزارش داده است. سایت صندوق بین المللی پول داده های مربوط به تولید را از سال ۱۹۸۰ گزارش داده است. سایت بانک جهانی داده های مربوط به تولید سالانه سرانه تولید و نرخ رشد تولید را از سال ۱۹۶۰ گزارش داده است.
معمولا در نگاه به سری های زمانی زیر عدم همگرایی درآمد سرانه به همان میزان که در سال های ۲۰۱۸ متصور میشود فهم نمی شود. در حالیکه این مساله به علت خطای ریاضی در قدرت نمایش ارقام بزرگ است:
۱- درآمد سرانه کشورهای توسعه یافته ۹ برابر درآمد سرانه کشورهای در حال توسعه و توسعه نیافته در سال ۱۹۶۰ بوده و این اختلاف تا سال ۲۰۱۸ تغییر نکرده است یعنی درآمد سرانه کشورهای توسعه یافته در سال ۲۰۱۸ هشت برابر درآمد سرانه کشورهای در حال توسعه و توسعه نیافته بوده است.
۲- درآمد سرانه کشورهای توسعه یافته در سال ۱۹۶۰ چهارده برابر کشورهای در حال توسعه بوده است این اختلاف در سال ۲۰۱۸ هجده برابر بوده است.
بنابراین میتوان گفت اختلاف درآمد سرانه در طی یک روند ایجاد نشده است بلکه مقطعی (ولی پایدار) به صورت ارتقاء سطح تولید یا درآمد سرانه ایجاد شده است.
نتیجه گیری:
تا اینجا این که علت اختلاف درآمد سرانه مقطعی ولی پایدار بوده است را میتوان درک کرد. این که چه سیاستی عاملیت ایجاد این اختلاف در یک مقطع را ایجاد و بعد به صورت پایدار تکرار شده است این همان چیزی است که میتواند پاسخ به علت عدم همگرایی درآمد سرانه کشورها باشد. بسیاری از نظریه پردازان برای پاسخ به علت عدم همگرایی درآمد سرانه کشورها به بررسی نرخ های رشد این کشورها پرداخته اند. هر چند که داده های تجربی نیز نمی تواند آنها را در ارتباط عدم همگرایی درآمد سرانه با نرخ های رشد راهنمایی کند(میانگین نرخ رشد سالانه کشورهای توسعه یافته از سال ۱۹۶۰ تا ۲۰۱۸ ۳.۰۶ درصد و میانگین نرخ رشد سالانه کشورهای در حال توسعه و توسعه نیافته از سال ۱۹۶۰ الی ۲۰۱۸ چهار و نیم درصد بوده است)، ولی مساله اصلی این است که زمانی می توان به بررسی نرخ های رشد کشورها پرداخت که اختلاف درآمد سرانه مقطعی ایجاد نشده باشد. اگر صورت مساله درست دیده شود نظریه پردازان بهتر می توانند در مورد ارتقاء سطح درآمد سرانه کشورها صحبت و با آسودگی خاطر بیشتری نسبت به فهم اقتصاد از طریق فهم اقتصاد تولید در قالب های جدید نه قالب های اقتصاد خرد به سر ببرند.
نظر شما