امید محمدی؛ بازار: خصوصی‌سازی در صنعت خودروی ایران، سال‌هاست که به عنوان یکی از راهبردهای اصلی اصلاح ساختار اقتصادی کشور مطرح می‌شود؛ اواخر سال گذشته قطار خصوصی سازی در جاده مخصوص به ایستگاه «گروه صنعتی ایران خودرو» رسید. روزگذشته با انتشار خبری مبنی بر بررسی صلاحیت متقاضیان خرید سهام شرکت سایپا منتشر شد. انتشار این خبر بیانگر آن است که قطار خصوصی سازی به ایستگاه «گروه خودروسازی سایپا» رسیده است. مدیران این شرکت معتقد هستند که مسیر را برای خصوصی سازی مشروط بر حفظ منافع سهامداران و ارزش این واحد صنعتی هموار کردند، اما اگر در این مسیری برنامه‌ریزی دقیق و نظارت هوشمندانه صورت نگیرد، می‌تواند تبعاتی جبران‌ناپذیر برای صنعت خودرو به همراه داشته باشد. در همین راستا، با «سعید مدنی» مدیرعامل اسبق گروه خودروسازی سایپا به گفت و گو پرداختیم؛
خصوصی‌سازی بنگاه‌های بزرگ اقتصادی مانند سایپا زمانی معنا دارد که به درستی و با رویکردی مشخص انجام شود. خریداران این شرکت‌ها معمولاً شخصیت‌های حقوقی و بنگاه‌های اقتصادی بزرگی باید باشند که توانایی خرید و اداره آن را داشته باشند
* باتوجه به اینکه شما مدت طولانی مدیرعامل گروه خودروسازی سایپا بودید، نقشه راه خصوصی‌سازی دومین خودروساز بزرگ کشور باید چگونه باشد؟
خصوصی‌سازی بنگاه‌های بزرگ اقتصادی مانند سایپا زمانی معنا دارد که به درستی و با رویکردی مشخص انجام شود. خریداران این شرکت‌ها معمولاً شخصیت‌های حقوقی و بنگاه‌های اقتصادی بزرگی باید باشند که توانایی خرید و اداره آن را داشته باشند. اما مهم ترین شرط، داشتن اهلیت است. یعنی خریداران باید در صنعت خودروسازی سابقه داشته باشند، راه و چاه این صنعت را بشناسند و تجربه کافی چه در سطح داخلی و چه بین‌المللی داشته باشند. این مسئله برای شرکت های داخلی یا حتی خریداران خارجی احتمالی، صدق می کند.
* بارها کارشناسان و شما به اهلیت متقاضیان اشاره داشتید، مضاف براین موضوع باید چه شروطی دیگری رعایت شود؟
خریداران باید برنامه ای پنج‌ساله به دولت ارائه دهند؛ برنامه ای که برای خروج از بحران، تولید، داخلی‌سازی، صادرات و غیره است. این برنامه باید به وزارت صمت یا سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران(ایدرو) ارائه بررسی و پس از تأیید، فرآیند واگذاری انجام گیرد. دولت نباید در تعیین قیمت یا نحوه واگذاری دخالت کند، بلکه فقط باید بر اجرای برنامه نظارت و آن را پایش کند.
* پیشتر به فرآیند واگذاری اشاره کردید، این فرآیند باید توسط دولت براساس چه شرایطی انجام شود؟
معتقدم واگذاری نباید یک باره انجام شود، این فرآیند باید تدریجی و مشروط به تحقق اهداف برنامه های ارائه شده باشد. به عنوان مثال اگر با بخش خصوصی توافق شد که ۵۰ درصد از سهام واگذار شود، باید این روند سالانه و به تدریج باشد؛ به بیانی بهتر در سال نخست مدیریت بخش خصوصی باید ۵ تا ۱۰ درصد مشروط بر تحقق اهداف برنامه ارائه ای منتقل و این روند به صورت پلکانی انجام شود.
مهم ترین بخش های که باید در برنامه بخش خصوصی جهت هدایت گروه خودروسازی سایپا دنبال شود، شامل توسعه پلتفرم های داخلی، نحوه مشارکت با شرکت های خارجی، نقش قطعه سازان، درصد داخلی‌سازی و غیره است
* به طور کلی به برنامه های بخش خصوصی که باید در نارنجی پوشان جاده مخصوص اجرایی کنند، اشاره کردید. شما در گذشته سکان هدایت این واحد خودروسازی را در دست داشتید، این برنامه ها باید متشکل از چه مواردی باشد؟
مهم ترین بخش های که باید در برنامه بخش خصوصی جهت هدایت گروه خودروسازی سایپا دنبال شود، شامل توسعه پلتفرم های داخلی، نحوه مشارکت با شرکت های خارجی، نقش قطعه سازان، درصد داخلی‌سازی و غیره است. بخش خصوصی باید داخلی سازی محصولات مونتاژی احتمالی را با داخلی سازی ۶۰ درصدی آغاز و سالانه به آن اضافه کند، در کنار این موارد حضور در بازار منطقه و صادرات نیز باید در دستور کار باشد.
* به نظر می رسد وزارت صمت «شفافیت» در فرآیند واگذاری خودروسازان ندارد، در فرآیند گذار سایپا از دولتی به خصوصی باید این موضوع چگونه باشد؟
شفاف سازی جهت خصوصی سازی ایران خودرو و سایپا از اهمیت بسیار بالای برخوردار است، در فرآیند گذار ایران خودرو از دولتی به بخش خصوصیبه دلیل ادعای تعارض منافع سهامداران، انتقادات مجلس از دولت و وزارت صمت، نگرانی ها وجود داشت. زیرا بخشی از سهامداران این واحد خودروسازی، قطعه ساز هستند. بنابراین نگرانی مذکور ناشی از انحصار احتمالی بود. اما در واگذاری سایپا به نظر می رسد که بحث ورود یک کنسرسیوم از قطعه‌سازان مطرح است. این موضوع می تواند مانع انحصار شود، چون فقط یک قطعه‌ساز در میان نیست. باید تمام متقاضیان خرید سهام سایپا اعم از خودروساز، قطعه ساز یا سرمایه گذاران دیگر باید شرایط اهلیت و ارائه برنامه دقیق را رعایت کند. متأسفانه یکی از مشکلات اصلی در کشور، عدم شفافیت است. تا زمانی که شفافیت وجود نداشته باشد، چه در بخش خصوصی و چه در بخش دولتی، مشکلات پابرجا خواهند ماند، باید با شفاف‌سازی و سیستماتیک کردن فرآیندها جلو فساد را گرفت.
* به نظر شما وزارت صمت یا سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران باید ناظر بر اجرایی فرآیند خصوصی سازی سایپا باشد؟
معمولاً این مسئولیت بر عهده سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران(ایدرو) است. امیدوارم این سازمان و وزارت صمت بتوانند با تکیه بر نیروهای توانمند، برنامه ها را به درستی دریافت، بررسی، پایش و هدایت کنند. شرکت های خصوصی هم نمی توانند به یک باره تحولی عظیم ایجاد کنند. این شرکت ها بسیار بزرگ هستند و برای تغییر و بهبود، به حمایت دولت نیاز دارند، البته این حمایت باید بدون دخالت مستقیم باشد. اشتغال، داخلی‌سازی، صادرات، اهلیت و نقش قطعه‌سازان باید در برنامه‌ها مشخص و مکتوب شود.
نظر شما