بازار؛ گروه بانک و بیمه: تاکید بانک مرکزی بر تراز شدن عملکرد بانکها و احتمال ادغام یا انحلال سری بانکهای ناکارآمد و ناسالم باعث شده است تا بانکها برای اینکه کارنامه مثبتی را از فعالیت های خود نشان دهند، در مواقع کسری نقدینگی کمتر اقدام به اضافه برداشت از بانک مرکزی نمایند بلکه با دادو ستدهای بین بانکی و دریافت منابع از یکدیگر ولو با سودی فراتر از رقم نرخ سود بانکی نیازهای خود را از این طریق تامین کنند. اقدامی که به گفته کارشناسان هر چند مرسوم است اما اینکه چرا بانکها در قرض دهی به یکدیگر سودی فراتر از نرخ مصوب سود بانکی در عملیاتهای بین بانکی می گیرد جای سئوال دارد.
بانکها این روزها به دلیل وجود فاصله عمیق بین نرخ سود بانکی و نرخ تورم راغب به پرداخت وام به متقاضیان نیستند در چنین شرایطی ترجیع می دهند به جای اعطای وام و تسهیلاتی به مردم نیاز برخی بانکهایی که با کمبود نقدینگی مواجه اند را با سود مناسب تامین کنند
تمایل بانکها در پرداخت وام به بانکهای دارای کسری نقدینگی به جای اعطای تسهیلات به مردم!
البته بانکها این روزها به دلیل وجود فاصله عمیق بین نرخ سود بانکی و نرخ تورم راغب به پرداخت وام به متقاضیان نیستند و سعی می کنند به اشکال مختلف از این قضیه بگذرند چرا که پرداخت وام با سود ۲ و ۳ درصدی به دلیل رشد تورم و کم ارزش شدن پول نه فقط سودی برای آنها ندارد بلکه ممکن است همان منابع نیز بعضا به معوقه تبدیل شود. در چنین شرایطی بانکها ترجیع می دهند به جای اعطای وام و تسهیلاتی به مردم نیاز برخی بانکهایی که با کمبود نقدینگی مواجه اند را از طریق عملیات های بین بانکی تامین کنند، زیرا چنین رویکردی علاوه بر کسب سود بیشتر از محل پرداخت وام بین بانکی از طرفی مدت زمان بازپرداخت آن نیز معمولا از یک ماه عبور نمی کند.
اواسط خرداد ماه نرخ سود بین بانکی تا حدودی بر مدار نزول قرار گرفت اما چنین روندی خیلی دوام نیاورد و متوقف شد طوری که نرخ سود بین بانکی هم اکنون با افزایش نسبت به هفته قبل به ۲۳.۴۸ درصد رسیده است. نرخ سودی که در هفته منتهی به ۱۷ خردادماه سال جاری با کاهش ۲۱ صدم درصدی به ۲۳.۴۴ درصد رسیده بود. البته کاهش نرخ بهره بین بانکی از هفته منتهی به ۳ خرداد ماه آغاز شده بود و در این مدت ۳۱ صدم درصد کاهش یافت ولی این روند از هفته منتهی به ۲۴ خردادماه متوقف و بر مدار رشد قرار گرفته است.
کارشناسان می گویند؛ رشد نرخ سود بین بانکی علل و عوامل متعددی دارد که مهمترین آن افزایش میزان تقاضای برخی بانکهای ضعیف از بانکهای توانمند برای تامین و تجهیز منابع مالی با هدف ایجاد تراز مالی است، این موضوع منجر به افزایش سطح تقاضا و در نهایت تغییر نرخ ها در این بازار خواهد شد چرا که میزان تقاضا برای وام از سوی برخی بانکها هم اکنون بسیار بالاست.
نرخ تجهیز منابع در بانکها این روزها بقدری افزایش یافته است که برخی بانکها در تامین نیاز کسری نقدینگی خود از بانکهای قوی استقراض می کنند چرا که منابع مالی بانکها نسبت به گذشته بسیار کم شده است یعنی سپرده گذاری آنچنانی که منابع بانکها را بخوبی تجهیز کند وجود ندارد
افزایش غیر معقول کریدور نرخ سود بین بانکی
ایمان اسلامیان، کارشناس پولی بانکی در گفتگو با خبرگزاری «بازار» درباره علل رشد نرخ سود بین بانکی گفت: افزایش غیر معقول کریدور نرخ سود بین بانکی دارایی علت و معلول زیادی است. علت اینکه عملا نرخ تجهیز منابع در بانکها این روزها بقدری افزایش یافته است که برخی بانکها در تامین نیاز کسری نقدینگی خود از بانکهای قوی استقراض می کنند چرا که منابع مالی بانکها نسبت به سنوات گذشته بسیار کم شده است. یعنی سپرده گذاری آنچنانی که منابع بانکها را بخوبی تجهیز کند چون گذشته نیست و اغلب بانکها با کمبود منابع مواجه هستند در چنین شرایطی است که تقاضا برای تامین نقدینگی برخی بانک ها بالا رفته است.
وی درادامه افزود: فرایند تجهیز منابع بانکها از یکدیگر باعث می شود که عملا ناترازی بانکها ادامه دار شود زیرا رفتار ساختار شکنانه درخواست وام توسط بانکهای ناتراز از بانکهای منضبط و کارا بی تردید به ناترازی ها بیشتر دامن می زند. در چنین شرایطی بانک مرکزی باید به این قضیه ورود کند تا بانکها با انجام فعالیتهای درست در کسب منابع کوشا شوند نه اینکه در صورت مواجه با کمبود نقدینگی برای جبران آن دست به دامن بانکهای دیگر برای تجهیز منابع شوند.
بانک مرکزی باید با بازی کردن با اوراق منتشره خود و فروش آن با نرخ سود معقول و متعارف در بازار بین بانکی ایجاد رقابت نماید تا نرخ سود بین بانکی در چنین فرایندی به درستی مشخص و معین شود
ضرورت ورود بانک مرکزی به بازار بین بانکی
این کارشناس بانکی در پاسخ به اینکه برنامه ریزی و اقدامات لازم برای ساماندهی نرخ سود بین بانکی باید چگونه باشد؟ افزود: بانک مرکزی باید با بازی کردن با اوراق منتشره خود و فروش آن با نرخ سود معقول و متعارف در این بازار ایجاد رقابت نماید تا نرخ سود بین بانکی در چنین فرایندی به درستی مشخص و معین شود. به طور مثال نرخی را بین ۱۷ تا ۲۰ درصد در نظر گیرد تا نرخ ها در این مسیر مشخص و البته در مسیر کاهشی قرار گیرد. زیرا آنگونه که مشاهده می شود بالا بودن نرخ بهره بین‌بانکی و نزدیک شدن آن به سقف کریدور سود نشان‌دهنده افزایش تقاضای بانکها برای منابع مالی است.
به گفته اسلامیان، بانک مرکزی در حالی دست بانکها را برای تبادلات مالی باز گذاشته است که بانکها در صورت نیاز به نقدینگی کمتر اقدام به اضافه برداشت کنند بنابراین رویکرد این بانک در ایجاد تحولات بازار بین‌بانکی نشان می دهد که خود بانک مرکزی نیز تمایل دارد تا اضافه‌برداشت و قدرت خلق پولی را که از این طریق به بانکها می‌رسد، را به درستی کنترل کند و در مسیر اهداف مد نظر مهار نرخ تورم حرکت کند.
اینکه بانکهای ناکارآمد و دارای کسری نقدینگی گوی رقابت از از همدیگر برای استقراض منابع از بانکهای توانمند می ربایند حاکی از کمبود میزان نقدینگی در سیستم بانکی است، چرا که طی ۲ سال اخیر رشد نرخ تورم در کنار عدم جذابیت نرخ سود بانکی باعث کاهش سپرده گذاری در بانکها شده است
روندصعودی نرخ سود بین بانکی
طبق گزارش های موجود؛ روند صعودی نرخ بهره بین‌بانکی از بهمن ماه سال گذشته آغاز شد؛ از هفته منتهی به ۳۰ آذرماه، نرخ سود بین‌بانکی وارد کانال ۲۱ درصدی شده و تا هفته منتهی به ۱۹ بهمن ماه در همین کانال در نوسان بود ولی از ۲۶ بهمن ماه این نرخ رکورد جدیدی در کانال ۲۲ درصدی به ثبت رساند و حالا این نرخ در کانال ۲۳ درصدی در نوسان است. بانک مرکزی در واکنش به افزایش نرخ سود بین‌بانکی، کریدور این نرخ را که پیش از این از ۱۴ تا ۲۲ درصد بود به ۱۷ تا ۲۴ درصد افزایش داد، نرخ بهره بین‌بانکی اما بار دیگر به سقف کریدور جدید خود نزدیک می‌شود و باید دید که بانک مرکزی اجازه شکسته شدن این سقف را خواهد داد یا خیر.
اینکه بانکهای ناکارآمد و دارای کسری نقدینگی گوی رقابت از از همدیگر برای استقراض منابع از بانکهای توانمند می ربایند حاکی از کمبود میزان نقدینگی در سیستم بانکی است، چرا که طی ۲ سال اخیر رشد نرخ تورم و عدم جذابیت نرخ سود بانکی باعث کاهش سپرده گذاری در بانکها شده و این موضوع باعث شده است تا بانکها با کاهش منابع مواجه شوند.
نظر شما