عدم دسترسی پایدار به خوراک و بی ثباتی در سیاست گذاری ها مهم ترین چالش واحدهای پتروشیمی است. هم اکنون به دلیل ناترازی در گاز بسیاری از واحدهای پتروشیمی ناچار به تعطیلی می شوند
آیا هدف گذاری های که در زمینه رشد تولید و ظرفیت محصولات پتروشیمی از سوی مسئولین کشور مطرح می شود، شدنی است؟
هم اکنون چندین چالش در صنعت پتروشیمی وجود دارد که رسیدن اهداف تعیین شده را سخت و در صورت بی توجهی به آن غیر ممکن می سازد. یکی از چالش های بسیار جدی که تولیدکنندگان با آن مواجه هستند عدم دسترسی پایدار به خوراک است. شاهد هستیم که در نیمه دوم سال به دلیل ناترازی گاز، تامین خوراک واحدهای پتروشیمی به سختی صورت می گیرد و بسیاری از واحدهای پتروشیمی ناچار به تعطیلی می شوند. این در حالی است که اگر بخواهیم به قدرت برتر منطقه خاورمیانه در حوزه پتروشیمی تبدیل شویم و منویات رهبری را در مسیر تحقق شعار سال را عملی کنیم باید شرایط را برای دسترسی بخش خصوصی و فعالین صنعت پتروشیمی به خوراک ارزان را فراهم کنیم.
اما دیگر چالش فعالین این حوزه بی ثباتی در سیاست های تعیین شده از سوی دولت است. به عنوان مثال در حوزه پتروشیمی مداخله هایی توسط دولت درباره موضوع ارز و بازگشت ارز صورت می گیرد که باعث نابه سامانی در بخش تولید می شود. البته این بی ثباتی ها تنها به حوزه بازگشت ارز واحدهای پتروشیمی محدود نمی شود. به عنوان مثال به تازگی یک بخش نامه ای از سوی وزارت صمت درباره تولیدکننده و دریافت کننده «وکیوم باتوم»(ماده اولیه قیر) صادر شده که کاملا مغایر با مباحث رقابتی بوده و نابسامانی در بازار تولید ایجاد خواهد کرد. متاسفانه باید بگویم که برخی تصمیماتی که گرفته می‌شود مغایر با اصول مربوط به رشد سرمایه گذاری بوده و با اسناد بالا دستی مطابقت ندارد.
* معمولا هم زمان افزایش مصرف در فصل زمستان شاهد کمبود گاز در کشور هستیم. آیا ناپایداری در تامین خوراک در فصول دیگر سال هم وجود دارد؟
لزوما ناپایداری در تامین خوراک نیست. گاهی اوقات تغییر فرمول های قیمت گذاری دسترسی واحدهای پالایشی را به خوراک را سخت می کند. به عنوان مثال تا همین چند وقت پیش خوراک مینی ریفاینری ها بر اساس یک فرمول مشخص، ثابت و منطقی تامین می شد و همین مساله موجب ایجاد ثبات نسبی در پالایشگاه های کوچک مقیاس شده بود. اما حالا فرمول قیمتی که به نوعی انگیزه بخش خصوصی برای سرمایه گذاری و تولید را افزایش داده بود، با تغییراتی مواجه شده است. این تغییرات باعث شده که عرضه های بورس مورد استقبال بخش خصوصی قرار نگیرد. در چنین شرایطی بعید است که شعار سال در حوزه پالایشی محقق شود.
دولت و مجلس نباید در بحث خوراک ورود کنند؛ چرا که در جایی که دولت انحصار تأمین گاز دارد، باید قانون‌گذار اختیار تعیین نرخ را به شورای رقابت واگذار کند اما شاهد هستیم که در دولت و مجلس، در خصوص تشکیل نظام تنظیم و رگولاتوری مقاومت می‌شود
*آیا قیمت فعلی خوراک منطقی است؟
قبل از سال اعلام وصول لایحه بودجه ۱۴۰۲ سیاست ها در مورد تعیین نرخ خوراک به گونه ای دیگر بود. بعد از ارسال لایحه در کمیسیون تلفیق این سیاست با تغییراتی مواجه شد. همین لایحه بعد ورود و بررسی در صحن شکلی کاملا متفاوت به خود گرفت. هم اکنون متاسفانه باید اشاره کنم که تعیین نرخ خوراک خیلی ساز و کار مشخصی نداشته و بخش خصوصی و تولیدکنندگان نمی دانند که این نرخ با چه وضعی مواجه است. نابسامانی در سیاست گذاری می تواند مساله تولید را تحت تاثیر قرار دهد. جدای از انتقاداتی که در محاسبه فرمول قیمتی وجود دارد، به نظر بسیاری از فعالان و کارشناسان اقتصادی دولت و مجلس نباید در بحث خوراک ورود کنند؛ چرا که در جایی که دولت انحصار تأمین گاز دارد، باید قانون‌گذار اختیار تعیین نرخ را به شورای رقابت واگذار کند اما شاهد هستیم که در دولت و مجلس، در خصوص تشکیل نظام تنظیم و رگولاتوری مقاومت می‌شود.
*جدای از ناترازی گاز، در حوزه هایی همچون بنزین و گازوییل هم با کسری مواجه هستیم و دولت برای رفع این ناترازی به دنبال احداث پترو پالایشگاه است. آیا در شرایطی که تامین و جذب سرمایه به سختی صورت می گیرد، بهتر نیست که دولت به جای احداث پتروپالایشگاه به دنبال احداث و توسعه پالایشگاه های کوچک برود؟
همه این ها یک فرصت بوده و توسعه و سرمایه گذاری در هر یک از آنها مزیت های نسبی برای کشور ایجاد می کند. بنابر این نمی توان صفر و یکی به مساله نگاه کرده و گفت که فقط احداث مینی ریفاینری به اقتصاد کشور کمک می کند یا اینکه تنها و تنها باید روی ایجاد پتروپالایشگاه متمرکز شد.
اگر به دنبال جذب سرمایه گذار در پایین دست هستیم باید سیاست هایمان از یک ثبات ۵ تا ۱۰ ساله برخوردار باشند در غیر این صورت خبری از توسعه و تولید محصولات با ارزش افزوده بالای اقتصادی نخواهد بود
*اما به نظر می رسد که بخش خصوصی تمایل چندانی دیگری برای سرمایه گذاری در حوزه های مختلف اقتصاد ندارد، حتی اخبار نگران کننده ای از خروج سرمایه گذاران از ایران منتشر می شود. چطور می توان جذابیت حضور و سرمایه گذاری در ایران و در صنایع نفت، گاز و پتروشیمی را افزایش داد؟
هر سیاستی که در کشور اتخاذ می شود باید یک سیاست با ثبات و حامی سرمایه گذار و بخش خصوصی باشد، اما متاسفانه آنچه ما در کشور شاهد آن هستیم، متفاوت با این اصول است. متاسفانه به دلیل نبود سیاست گذاری کلان در حوزه صنعت، دچار روزمرگی در تصمیم گیری ها شده و صنایع پایین دست دچار سردرگمی شده اند. هم اکنون مسئولین حوزه پتروشیمی مدام اعلام می کنند که باید به دنبال ایجاد زنجیره ارزش باشد غافل از اینکه این زنجیره بدون جذب سرمایه گذار اتفاق نخواهد افتاد. اگر به دنبال جذب سرمایه گذار در پایین دست هستیم باید سیاست هایمان از یک ثبات ۵ تا ۱۰ ساله برخوردار باشند در غیر این صورت خبری از توسعه و تولید محصولات با ارزش افزوده بالای اقتصادی نخواهد بود.
نظر شما