بازار؛ گروه کشاورزی: صنعت کشاورزی جهان به عنوان بخش تامین کننده امنیت غذایی جایگاه ویژه ای دارد و بسیار از فناوری ها و تکنولوژی های روز دنیا در خدمت این صنعت قرار گرفته تا هرچه بیشتر بهره وری را در این بخش افزایش دهند و پاسخگوی جمعیت رو به رشد جهان باشند.
کشور ایران نیز بخش قابل توجهی از محصولات کشاورزی مورد نیاز را در داخل تولید می کند و به دلیل چهار فصل بودن و فراهم بودن شرایط تولید ضمن تامین نیاز بازار داخل در مورد برخی محصولات کشاورزی می تواند تامین کننده برخی بازارهای اطراف نیز باشد. با این وجود فعالان و بهره برداران این بخش همچون دیگر بخش های تولیدی با مشکلات عدیده ای مواجه هستند که بخشی از آن مربوط به مسائل بیرونی و بخشی دیگر نیز مشکلاتی است که در داخل در مسیر تولید و یا فروش برای آنها ایجاد می شود.
سرمایه گذاری های ناچیز در کشاورزی به دلیل زودبازده نبودن
«قباد لطفی» تولید کننده بستر کشت است که در مسیر تولید با مشکلات و موانع بسیاری مواجه است. وی در گفتگو با بازار بحث سرمایه گذاری را بزرگترین چالش و مشکلی می داند که بهره برداران و فعالان بخش کشاورزی گرفتار آن هستند.
از مشکلات بخش کشاورزی سخت بودن سرمایه گذاری به دلیل زود بازده نبودن این حوزه و همچنین ریسک بالایی است که محصولات کشاورزی غالبا درگیر آن هستند
لطفی میگوید: اولین مشکل بخش کشاورزی به نظر بنده سرمایه گذاری است؛ به این معنا که غالبا این بخش را بخش تولیدی با ریسک بالا می دانند و چندان تمایل به سرمایه گذاری در این بخش وجود ندارد.
وی ادامه داد: این در شرایطی است که در کشورهای دیگر این ریسک ها را می پذیرند و سرمایه گذاری های کلانی انجام می گیرد. به طوری که به عنوان مثال کشور عربستان سال ۲۰۱۵ در صحرای عربستان تصمیم گرفت منطقه ای را آباد کند و لذا با زدن سدبند و آبگیر اقدام به مهار کردن آب باران های جاری کردند. جالب اینجا است که تا سال ۲۰۱۸ نتیجه ای نگرفتند اما ادامه دادند و نهایتا در سال ۲۰۱۹ به نتیجه رسیدند و منطقه مورد نظر سبز شد.
لطفی خاطر نشان کرد: بنابراین کار و سرمایه گذاری در کشاورزی یک روز و دو روز جواب نمی دهد و صبر می خواهد. اما کشاورزی ایران از این منظر در حوزه سرمایه گذاری بسیار مشکل دارد چون زود بازده نیست و لذا برای کشاورزی هزینه نمی کنند.
خواسته کشاورزان غنی سازی خاک است
بر اساس این گزارش اگرچه بحث سرمایه گذاری یک امر حیاتی برای آغاز هر نوع تولیدی است و سرمایه گذاری در بخش کشاورزی به دلیل زود بازده نبودن و همراه بودن با ریسک بالا چندان صورت نمی گیرد اما مشکلاتی که بهره براران و کشاورزی با آن مواجه هستند محدود به سرمایه گذاری نیست.
با توجه به اینکه اراضی کشاورزی کشور غالبا فقیر هستند و لذا یکی ازخواسته های اصلی کشاورزان اصلاح خاک کشاورزی توسط دستگاه های مربوطه است
به طوری که کشاورزان حتی خاک زراعی غنی نیز در اختیار ندارند و به دلیل استفاده ها بی رویه از کودهای شیمیایی، شخم زدن های بیش از اندازه و عدم رعایت مواردی همچون تناوب کشت اراضی کشاورزی کشور عمدتا فقیر هستند. این در حالی است که سازمان های مربوطه نیز چندان تمایلی به غنی سازی خاک از خود نشان نمی دهند اگرچه برخی کارشناسان نیز معتقدند مافیای کودهای شیمیایی خود بزرگترین مانع در برابر ترویج کشاورزی درست در کشور است.
با این وجود «سارا حسینی» مسئول فنی یک شرکت تولید کننده و فعال در حوزه کودهای ارگانیک مایع به بازار می گوید: تا جایی که ما با کشاورزان در ارتباط هستیم یکی از اصلی ترین دغدغه های کشاورزان مشکلات خاک، آفات و بیماری های خاک، شوری و آهکی بودن خاک است.
حسینی می گوید: درست است که کشاورزان الان با مشکلاتی همچون بحران آب و آبیاری های سنتی مواجه هستند اما تا وقتی خاکی سالم و غنی در اختیار جامعه کشاورزان قرار ندهیم نمی توان انتظار تولیداتی در سطح و میزان تولیدات جهانی داشت و مسلما عملکرد در واحد سطح پایین خواهد بود.
نقش کمرنگ کشاورزی دقیق در کشور
از سوی دیگر بر اساس این گزارش در حالی که کشاورزی جهان به سمت کشاورزی دقیق در حرکت است و سالها است کشاورزان بخصوص در کشورهای پیشرفته از جدیدترین روشها و اطلاعات ماهواره ای برای مدیریت مزارع و باغات خود استفاده می کنند، غالب کشاورزان ایران هنوز هم متوسل به روشهای سنتی هستند و این امر موجب هدررفت بالای محصولات و پایین بودن بهره وری می شود.
«علی مشفق» یکی از افرادی است که در حوزه کشاورزی دقیق به نوعی فعالیت می کند و یکی از مشکلات بخش کشاورزی را عدم وارد شدن کشاورزی کشور به این حوزه می داند. مشفق در گفتگو با بازار می گوید: در واقع می توان داده ها یا اطلاعاتی از میزان رطوبت خاک، دمای هوا، و دیگر موارد این چنینی را به راحتی از طریق یکسری سنسورهای نصب شده در محیط مزرعه یا باغ به اطلاع کشاورز رساند.
کشاورزی کشور نیاز به روشهای نوینی دارد که به عنوان مثال برای مقابله با بحران کم آبی کشاورز بتواند از طریق دریافت اطلاعات ماهواره ای مصرف آب را بهینه سازی کند
وی افزود: مساله مهم در این میان بحث مصرف بهینه آب در بخش کشاورزی است چرا که غالبا کشاورزان تنها بر اساس خشکی سطح زمین تصمیم به رها کردن آب در مزرعه یا باغ خود می کنند در حالی که ممکن است گیاه نیاز آبی نداشته باشد.
مشفق تصریح کرد: به این ترتیب به نظر بنده یکی از اصلی ترین دغدغه های بخش کشاورزی باید نفوذ تکنولوژی های نوین به این بخش حیاتی باشد تا بتوانیم با بحران هایی همچون بحران آب و بلایای طبیعی که خسارات زیادی سالانه به کشاورزان وارد می کند مقابله کرد. همچنین از این طریق می توان افزایش بهره وری و عملکرد در واحد سطح را به استانداردهای جهانی نیز نزدیک کرد.
زمینه صادرات محصولات چندان تسهیل نیست
بر اساس این گزارش و به گفته فعالان و کارشناسان شاید تولید کننده در فرایند تولید با مشکلات و چالش های متعددی مواجه باشند اما مساله وقتی حادتر می شود که قرار است تولیدات این بخش راهی بازار شود. در واقع در حوزه های مختلف کشاورزی همچون بخش باغبانی تولید به پایداری رسیده است و بحث صادرات آن باید بسیار مورد توجه قرار بگیرد به این معنا که بایستی بخش قابل توجهی از محصولات باغی با محوریت صادرات باشد در غیر اینصورت محصولات روی دست باغداران می ماند. با این وجود صادرات همیشه تحت تاثیر یکسری مسائل سیاسی، موانع صادراتی، سختی نقل و انتقال ارز، نبودن سیستم های حمل و نقل مناسب و کاهش کیفیت محصولات در بازار مقصد و دیگر موارد این چنینی همراه است که کار را برای تولید کننده سخت و دشوار می سازد.
«رامین گوهری» یکی از فعالان در حوزه محصولات گلخانه است که به صورت اختصاصی روی پرورش گل و گیاهان زینتی کار می کند و معتقد است چالش اصلی کلیه فعالان این بخش فروش تولیدات شان است.
گوهری در گفتگو با بازار می گوید: الان بیشترین دغدغه ای که باغداران دارند از یکسو در بحث صادرات محصولات است یعنی امکان صادرات بسیار محدود شده و نمی گذارند گل تولیدی که در داخل خریداری ندارد هم به میزان قابل توجهی صادر شود.
وی افزود: از طرف دیگر در حوزه تولیدات گلخانه ای می بینید که امکانات خاصی به بهره برداران داده نمی شود و به عنوان مثال گلخانه داران و دیگر کشاورزان برای دریافت تسهیلات درگیر بروکراسی های اداری می شوند. همچنین قشر کشاورز توان دریافت تسهیلات با بهره ها بالا را ندارند و خواهان تسهیلات کم بهره است اما از دیرباز کشاورزان با عدم حمایت های دولت ها مواجه بوده و هستند.
این فعال بخش گلخانه داران کشور ادامه داد: از دیگر حمایت هایی که دولت می تواند از جامعه کشاورزی داشته باشد در حوزه کاهش هزینه هایی همچون هزینه های گاز و برق است. به خصوص اینکه برای تداوم تولید در گلخانه ها گاز زیادی باید مصرف شود اما در این مورد هم دولت حمایتگر کشاورزان نیست.
مکانیزه کردن مستلزم اعطای تسهیلات ارزان به کشاورزان است
بر اساس این گزاش، کارشناسان و محققان بسیاری در خصوص ضرورت توسعه مکانیزاسیون در بخش کشاورزی تاکید کرده اند و معتقدند مکانیزاسیون جزء لاینفک بخش کشاورزی است. اما یکی از بخش هایی که غالبا از نگاه و توجه مسئولان مربوطه همیشه دور مانده مکانیزه کردن و توسعه مکانیزاسیون در باغات و مزارع کشور است به طوری که به گفته فعالان الان در مزارع کشور تراکتورها و کمباین های خارجی و وارداتی مشغول کار هستند که در کشورهای مبدا سالهای سال است منسوخ شده و به اصطلاح از رده خارج محسوب می شود.
در واقع بسیاری از کشورهای توسعه یافته در حوزه مکانیزاسیون از فناوری ها و دانش نوین به بهترین نحو استفاده می کنند و ایران هنوز هم تجهیزاتی با چندین دهه قبل سابقه مانده است. به گفته کارشناسان عدم توجه به توسعه مکانیزاسیون هدر رفت و ضایعات را در بخش کشاورزی به طور قابل توجهی بالا می برد.
بحث مکانیزه کردن بخش کشاورزی را باید با تکیه بر تسهیلات ارزان قیمت عملیاتی کرد چرا که کشاورزان توان بازپرداخت تسهیلات با بهره های بالا را ندارند
«نادر وحدت آزاد» یکی از صنعتگران بخش کشاورزی است که در حوزه تولید سمپاش های فوگر فعالیت دارد و معتقد است حتی برخی سازمانها و نهاده های مربوطه از وجود چنین امکاناتی در کشور و کارکرد آنها بی خبر هستند و لذا چگونه می توان انتظار داشت به راحتی این تجهیزات در کشاورزی رواج یابد.
وی در گفتگو با بازار گفت: به نظر بنده یکی از اصلی ترین مشکلاتی که کشاورزان دارند این است که محصولی را در یک فصل می فروشند و مدت زیادی منتظر می ماند تا پول آن را بگیرند و لذا در خرید ادوات کشاورزی که دائما نوسان قیمتها دارد نیز به مشکل بر می خورند.
وحدت آزاد افزود: در واقع وقتی کشاورز توان خرید تجهیزات را ندارد به اجبار باید برای گرفتن وام و تسهیلات اقدام کند که آن خود فرآیندی پیچیده است و بروکراسی اداری عجیب و غریبی دارد و لذا در اکثر مواقع عطای آن را به لقایش می بخشد.
وی ادامه داد: به نظر بنده برای توسعه کشاورزی و مکانیزاسیون بخش بایستی به صورت ریشه ای و سیستماتیک فکر شود و با اقدامات مقطعی نمی توان کار را پیش برد. در واقع مسئولان باید با تکیه بر تسهیلات ارزان قیمت بحث مکانیزاسیون بخش کشاورزی را عملیاتی کنند.
نظر شما