مهرداد خاکزاد؛ بازار: واژه شرکت تأمین سرمایه به طور کلی برای توصیف مؤسساتی به کار می رود که فعالیت اصلی آنها، گردآوری سرمایه برای شرکت‌های نیازمند سرمایه است و به عبارتی منابع میان‌مدت و بلندمدت را برای متقاضیان منابع مالی فراهم می کنند، طبق قانون بازار اوراق بهادار جمهوری اسلامی ایران، شرکت تأمین سرمایه شرکتی است که به عنوان واسط بین ناشر اوراق بهادار و عامه سرمایه گذاران فعالیت می کند و می تواند فعالیت های کارگزاری، معامله گری، بازارگردانی، مشاوره سبدگردانی، پذیره نویسی، تعهد پذیره نویسی و فعالیت های مشابه را با اخذ مجوز از سازمان بورس و اوراق بهادار انجام دهد.
تأمین سرمایه یک فعالیت مالی غیربانکی(تجاری) است که به تأمین مالی سازمان ها به روش های غیر از تسهیلات بانکی و از طریق بازارهای سرمایه و عرضه خصوصی می پردازد.
خدمات تأمین مالی شرکت ها، مدیریت دارایی و مشاوره مالی سه حوزه اصلی فعالیت این شرکت ها می باشد، این شرکت ها به عنوان بازوهای تأمین سرمایه پروژه ها و شرکت ها از طریق بازار سرمایه شناخته می شوند، این نهادهای مالی از ابزارهای مالی مختلفی استفاده می کنند، اگر چه در سال های اخیر، سهم تأمین سرمایه از بازار سرمایه متناسب با عمق بازار سرمایه در اقتصاد ایران محدود بوده است؛ اما با افزایش ضریب نفوذ و حجم بازار سرمایه، شرکت های تأمین سرمایه نیز نقش بیشتری را در تأمین مالی به دست آورده اند.
جدول ذیل اطلاعات کلی از شرکت های تأمین سرمایه پذیرش شده در بازار سرمایه را ارائه می دهد:
صنعت تأمین سرمایه در جهان
بانکـداری اختصاصی طی سـال های ۲۰۰۱ تا ۲۰۰۷ گسـترش یافـت و در سـال های ۲۰۰۷ تا ۲۰۰۸ بحـران بـزرگ مالی رخ داد و بخشـی از شـرکت های تأمین سـرمایه فعال در دنیا ورشکسـت یا ادغام شـدند، از سـال ۲۰۰۹ تا اکنون شـرایط اقتصادی دنیا بهبود یافته است و امروزه شـرکت های تأمیـن سـرمایه در جهـان در نقش نهادهای مالی واسـط در سـطح بازار سـرمایه و بازار پـول، خدمـات مالی متفاوتـی را ارائه می دهنـد، از جمله بزرگترین شـرکت های تأمین سرمایه در جهـان می توان به شـرکت های جی. پی مورگان، گلدمن سـاکس، مورگان اسـتنلی، دویچـه بانک و سـیتی بانک اشاره کرد.
مجمـوع درآمـد کارمزدی توسـط بانک های سـرمایه گذاری بین المللی در سـال ۲۰۲۱ میـلادی برابـر ۴,۱۵۹ میلیـارد دلار بـرآورد شـده است که حدود ۲۲ درصد نسـبت به سـال گذشـته افزایش داشـته اسـت، کارمزدهای حاصل از پذیره نویسـی سـهام، به رقم ۴۰ میلیارد دلار رسـیده که نسـبت به سـال ۲۰۲۰ رشـدی ۲۵ درصدی را نشـان می دهد، کارمزدهـای حاصـل از بـازار بدهـی و اوراق تأمیـن مالـی رشـد اندکی نسـبت به سـال ۲۰۲۰ داشـته اسـت، کارمزدهـای مشـاوره ادغام و تملیـک نیز با ثبت رکورد رشـد ۴۶ درصـدی به ۴۸ میلیارد دلار در سـال ۲۰۲۱ رسـیده اسـت.
بررسی شرکت های تأمین سرمایه در ایران
بازده صنعت تأمین سرمایه در مقایسه با بازدهی بورس و فرابورس در دوره های زمانی مختلف و شناوری شرکت های تأمین سرمایه را در جداول زیر مشاهده می کنیم؛
درآمدهای شرکت های تأمین سرمایه از محل ارائه خدمات تأمین مالی (تعهد پذیره‌نویسی و بازارگردانی اوراق بهادار)، ارائه خدمات مدیریت دارایی (کارمزد مدیریت صندوق‌های سرمایه‌گذاری و کارمزد ارائه خدمات سبدگردانی)، ارائه خدمات مشاوره مالی و در نهایت، درآمد حاصل از سرمایه‌گذاری منابع شرکت در اوراق بهادار حاصل می‌شود.
شایان ذکر است با عنایت به ماهیت شرکت های تأمین سرمایه و پروژه محور بودن آنها، نقش منابع انسانی بالاخص مدیریت حاکم بر این شرکت های دانش محور بسیار پررنگ می باشد، از طرفی این عوامل دلیل وثیقی برای سخت بودن پیش بینی ریال به ریال سود این شرکت ها بوده و گاه این امر غیرممکن تلقی می شود.
اهم اطلاعات صورت های مالی میان دوره ای و گزارش فعالیت ماهانه
تأمین سرمایه نوین (تنوین): درآمدهای عملیاتی این شرکت در دوره منتهی ۱۴۰۱/۳/۳۱ نسبت به مدت مشابه سال گذشته ۱۹ درصد افزایش داشته است، همچنین هزینه‌های فروش اداری و عمومی در همین مدت افزایش ۵۷ درصدی را نشان می‌دهد، سود خالص هر سهم کاهش هشت درصدی را نشان می دهد و در سه ماهه منتهی به ۱۴۰۱/۳/۳۱ بیشترین درآمد مربوط به سرفصل درآمد حاصل از سرمایه‌گذاری در صندوق‌ها با ۱,۵۲۹,۹۸۰ میلیون ریال می‌باشد.
تأمین سرمایه لوتوس (لوتوس): شرکت تأمین سرمایه لوتوس درگزارش فعالیت ماهانه ۱۴۰۱/۳/۳۱ مبلغ ۸۲۰,۳۴۳ میلیون ریال از محل درآمد ارائه خدمات و ۸۵۶,۱۶۸ میلیون ریال از محل فعالیت سرمایه‌گذاری درآمد داشته است، بیشترین وزن درآمد ارائه خدمات مربوط به درآمد بازارگردانی، درآمد تعهد پذیره‌نویسی و درآمد مدیریت صندوق‌های سرمایه‌گذاری می‌باشد، آخرین افشاء اطلاعات با اهمیت این شرکت تعهد جدیدی است مبنی بر مشارکت در انتشار اوراق اختیار تبعی سهام شرکت بیمه پارسیان با مبلغ تعهد پانصد میلیارد تومان که کارمزد ثابت هفت و نیم میلیارد تومانی را در پی دارد.
تأمین سرمایه بانک ملت (تملت): صورت‌های مالی میان‌دوره‌ای سه ماهه منتهی به ۱۴۰۱/۳/۳۱ تأمین سرمایه بانک ملت افزایش ۱۷ درصدی در درآمدهای عملیاتی نسبت به مدت مشابه در سال گذشته را نشان می دهد، همچنین هزینه های فروش اداری و عمومی افزایش ۳۸ درصدی داشته و سود خالص هر سهم نیز ۱۷ درصد نسبت به سال مالی گذشته افزایش داشته است.
تأمین سرمایه امین (امین) : اطلاعات و صورت‌های مالی میان‌دوره‌ای نه ماهه منتهی به ۱۴۰۱/۳/۳۱ حاکی از افزایش ۹ درصدی درآمدهای عملیاتی نسبت به مدت مشابه سال مالی گذشته و افزایش ۲۴ درصدی بهای تمام شده درآمدهای عملیاتی و هزینه های فروش اداری و عمومی است، سود خالص هر سهم در نه ماهه منتهی به ۱۴۰۱/۳/۳۱ نسبت به ۱۴۰۰/۳/۳۱ کاهش ۴ درصدی داشته است.
تأمین سرمایه امید (امید) : آخرین پذیرش تعهدات شرکت، تعهد پذیره نویسی و بازارگردانی اوراق صکوک مرابحه به مبلغ ۳۰۰۰ میلیارد ریال می باشد، درآمد بازارگردانی و تعهد پذیره نویسی اوراق یاد شده جمعاً به مبلغ ۱۸۰ میلیارد ریال که شامل ۱۵ میلیارد ریال درآمد تعهد پذیره نویسی در سال اول و مبلغ ۱۶۵ میلیارد ریال درآمد بازارگردانی اوراق است که طی ۴ سال آتی شناسایی خواهد شد، در اطلاعات و صورت‌های مالی میان‌دوره‌ای ۶ ماهه منتهی به ۱۴۰۱/۳/۳۱ این شرکت افزایش ۶۴ درصدی درآمدهای عملیاتی و افزایش ۶۹ درصدی سود خالص نسبت به مدت مشابه سال مالی گذشته می باشد، وزن درآمد تعهد پذیره نویسی در این مدت برای تأمین سرمایه امید نسبت به سایر خدمات بیشتر بوده است.
تأمین سرمایه دماوند (تماوند): یکی از نکات حائز اهمیت شرکت تأمین سرمایه دماوند خرید ساختمان به مساحت ۱۶۱۳ متر مربع واقع در خیابان وزرا می باشد، درآمدهای عملیاتی تأمین سرمایه دماوند در دوره نه ماهه منتهی به ۱۴۰۱/۳/۳۱ نسبت به مدت مشابه سال مالی گذشته افزایش ۳۹۴ درصدی داشته که درآمد حاصل از تعهد پذیره نویسی و بازارگردانی اوراق در این افزایش چشمگیر نقش بسزایی داشتند، سود خالص شرکت در این دوره به مبلغ ۱,۵۰۳,۸۱۳ رسیده که نسبت به دوره مشابه سال مالی قبل با مبلغ ۴۷۱,۷۷۰، افزایش ۲۱۹ درصدی را نشان می دهد.
نکته: بیشترین ترکیب هزینه های سربار و هزینه های عمومی و اداری شرکت های تأمین سرمایه مربوط به هزینه حقوق و دستمزد می باشد.
تأمین سرمایه خلیج فارس(تفارس): تأمین سرمایه خلیج فارس، که اولین تأمین سرمایه صنعتی ایران به شمار می‌رود، روز هشتم آبان ۱۴۰۰ پذیره‌نویسی آن با نماد تفارس نیز با استقبال قابل توجه مردم مواجه شد و پس از بازگشایی افزایش قیمت قابل ملاحظه ای را تجربه کرد، این شرکت از ابتدای سال جاری در دوره ۳ ماهه منتهی به ۱۴۰۱/۳/۳۱ مبلغ ۲۰۲,۰۱۲ میلیون ریال درآمد عملیاتی داشته و در این مدت به ازای هر سهم ۲۹ ریال سود شناسایی کرده است، تأمین سرمایه خلیج فارس در دوره مالی ۲۶ روزه منتهی به اسفند ۱۴۰۰ مبلغ ۳۳۱,۶۴۴ میلیون ریال درآمد عملیاتی داشته و به ازای هر سهم ۵۵ ریال در این مدت کوتاه سود شناسایی کرده بود که این درآمد عملیاتی منظور شده مربوط به سود سپرده بانکی است.
نظر شما