بازار؛ گروه استان ها: با محمد کلامی از فعالان اقتصادی آذربایجان شرقی، عضو هیات علمی دانشگاه و تحلیلگر مسائل اقتصادی که چند ماهی است به عنوان معاون اقتصادی استاندار منصوب شده است، گفتگویی انجام داده ایم که در ادامه می خوانید.
*آقای دکتر کلامی به عنوان اولین سوال، اصلی ترین چالش های اقتصادی آذربایجان شرقی را توضیح دهید:
بحث «زیرساخت ها» یکی از اصلی ترین چالش های اقتصاد استان است که مانع توسعه می شود، ما در استان در بحث برق، گاز، راه و آب دچار مشکل هستیم. گاهی سرمایه گذار می آید و نیاز به برق با ولتاژ بالا دارد ولی از تامین آن ناتوان هستیم.
معتقد هستم که باید توسعه استان باید به سمت هشترود برود چراکه در حوضه آبریز دریای خزر است و مشکلی از نظر تامین آب نداریم. ولی مشکل اصلی این است که کل برق شهرستان هشترود زیر ۵۰ مگاوات است و اگر کارخانه های بزرگ را به این منطقه منتقل کنیم باید این شهرستان بالای ۲۰۰ مگاوات برق داشته باشد.
یا نمونه دیگر در منطقه آبش احمد شاهد هستیم که برای ایجاد واحدهای گلخانه ای مشکل گاز داریم. برای همین فراهم نبودن زیرساخت ها یکی از اصلی ترین مشکلات برای توسعه استان است که باید با هماهنگی معاونت عمرانی به سمت تامین و تکمیل زیرساخت ها حرکت کنیم.
«عدم پراکندگی مناسب جمعیت و فعالیت های اقتصادی» دیگر مشکل ما در استان است، در جنوب استان و شمال استان هم از بعد جمعیت و هم پراکندگی فعالیت های اقتصادی شاهد یک پراکندگی جمعیت و فعالیت های اقتصادی و استقرار صنایع و واحدهای تولیدی هستیم.
وقتی از سمت تبریز به آذرشهر و بناب حرکت می کنیم شاهد خیل عظیمی از صنایع و واحدهای تولیدی هستیم. ولی در مقابل وقتی از تبریز به سمت اهر و کلیبر و خداآفرین یا از تبریز به سمت بستان آباد و هشترود حرکت می کنیم تعداد واحدهای تولیدی و اقتصادی بسیار کم است که این موضوعات باعث افزایش آمار مهاجرت می شود. در برخی از شهرها مهاجرت به تبریز رشد کرده است که یکی از دلایل آن نبود واحدهای تولیدی و صنعتی در آن مناطق است.
در برخی از شهرها کمبود آب داریم و در برخی شهرها مازاد آب که می شود از این مازاد آب در زمینه تولید و صنعت استفاده کرد.
«فرسودگی تکنولوژی صنایع استان» دیگر مشکل و چالش مهم در استان است، صنایع مادر ما دچار فرسودگی تکنولوژی هستند. برخی از صنایع تکنولوژی پایینی دارند که باعث پایین آمدن کیفیت محصولات و از دست دادن بازارهای داخلی و خارجی می شود. فرسودگی تکنولوژی صنایع استان باعث شده تا نتوانیم با تغییر بازار، محصولات را بازار پسند کنیم.
«سالمندی جمعیت استان» دیگر مشکل جدی ما است، با تداوم این وضعیت با بحران کارگری برای واحدهای تولیدی مواجه خواهیم شد و چند سال آینده با پیری جمعیت نخواهیم توانست نیروی کار جوان مورد نیاز برای واحدهای تولیدی را تامین کنیم.
«مهاجرت از استان» دیگر مشکل جدی است، طی سال های اخیر شاهد مهاجرت نخبگان علمی و اقتصادی از استان هستیم. باید فکر اساسی برای این منظور کنیم.
*چالش ها را فرمودید، چه برنامه ای برای رفع این چالش ها و مشکلات و جذب سرمایه گذار دارید:
جذاب کردن استان برای سرمایه گذاری در اولویت کاری ما قرار دارد و باید مهمترین برنامه کاری مدیران باشد. برای جذاب کردن استان باید زیرساخت ها تکمیل شود، خوشبختانه در این خصوص برنامه داریم.
بیشترین پروژه راهسازی و احداث آزادراه در کشور مربوط به استان آذربایجان شرقی است. در بحث آب تلاش می کنیم صنایع به سمت شمال استان حرکت کنند چراکه در این مناطق آب مازاد داریم. البته در کنار این موضوعات محدودیت هایی نیز برای صنایع آب بر داریم چراکه حفظ محیط زیست باید یک اولویت باشد.
روان کردن امورات یکی دیگر از راهکارهای جذاب کردن استان برای سرمایه گذاری است. باید سرمایه گذار در کمترین زمان ممکن امور اداری را انجام داده و مجوزهای لازم برای سرمایه گذاری را دریافت کند. باید بروکراسی های زائد اداری حذف شود. برای این منظور بازتعریفی در فرایندهای خدمتی در استان انجام داده ایم.
ما برای همین به دنبال جذاب کردن استان برای سرمایه گذاری هستیم. باید صنایع متناسب با جمعیت شهرستان ها پراکنده شوند. باید صنایع و خدمات به سمت مناطق مختلف از جمله شمال استان حرکت کنند.
برای همین منظور یک شهرک شیلات و شهرک گلخانه ای در هشترود برنامه ریزی کرده ایم، در ورزقان نیز صنایع تبدیلی مس ایجاد می شود.
در مورد نیروی انسانی نیز باید به سمتی برویم که شرکت های دانش بنیان رونق و توسعه یابند، ۷.۸ درصد در استان بیکاری داریم که بخش عمده آن بیکارانی هستند که مدرک دانشگاهی دکترا و کارشناسی ارشد داشته و حاضر نیستند در واحدهای تولیدی و صنعتی مشغول به کار شوند. برای همین باید به سمت صنایع هایتک و دانش بنیان حرکت کنیم که فارغ التحصیلان دانشگاهی در این مجموعه ها مشغول به کار شوند.
*پتانسیل های بخش خصوصی استان و اتاق بازرگانی تبریز را چگونه ارزیابی می کنید:
بخش خصوصی بازیگر اصلی اقتصاد استان است و پتانسیل ها و ظرفیت های بزرگی برای این منظور داریم. ما ۴۱۰۹ واحد تولیدی در استان داریم که برای ۱۳۰ هزار نفر شغل ایجاد کرده اند. بخش خصوصی تبریز خوش فکر و فعال است و با کمترین داشته ها بیشترین ارزش افزوده را تولید کرده است. مزیت خصوصی بودن اقتصاد استان را باید حفظ کرده و گسترش دهیم.
برای همین منظور باید زنجیره تولید خودرو تکمیل شود. باید زنجیره تولید سرامیک و محصولات کشاورزی تکمیل شود.
آماده همکاری با بخش خصوصی برای ارائه وام ها و تسهیلات و دیگر تسهیل امورات و مشاوره هستیم. بخش خصوصی استان پویا بوده و اتاق بازرگانی تبریز نیز قرارگاه اقتصادی استان است.
برنامه های اصلی و توسعه اقتصادی استان باید از اتاق بازرگانی بیرون بیاید.
برنامه توسعه هر بخش اقتصادی باید در اتاق بازرگانی تدوین و ارائه شود. دولت نیز باید تسهیل گری کرده و زمینه رونق آن را فراهم کند. انتظار داریم اتاق به نقش مشاوره ای و برنامه ریزی و حتی مشوقی و هدایتی بیش از گذشته توجه کند. ما نیز در کنار اتاق بازرگانی هستیم تا عقب ماندگی استان طی سال های اخیر جبران شود.
*از آخرین وضعیت ایجاد شرکت مستقل برای مس آذربایجان بگویید:
معادن از ظرفیت های اصلی توسعه استان هستند، ۸.۷ میلیارد تن ذخیره مواد معدنی شناسایی شده در استان است. مس سونگون به تنهایی یک میلیارد تن ذخیره مس دارد که شامل ۳۳ درصد ظرفیت معادن مس کشور می شود. ولی با این حال مس در استان ما نتوانسته آن طور که باید و شاید ثروت ایجاد کند و ارزش آفرینی داشته باشد.
مس باید دو مسیر را طی کند تا استان از آن منتفع شود، اول اینکه صنایع زیردست مس مثل لوله های مسی و مس کاتد باید در داخل استان ایجاد شد. نباید مس به صورت خام و کنسانتره از استان خارج شود.
دوم اینکه صنعت مس استان نیز باید مستقل شود. فرمان صنعت مس استان باید در دست خود استان باشد. برای تحقق این موضوع باید پیش شرط های حقوقی و مالی توسط خبرگان مالی استان تدوین شود.
*به عنوان آخرین سوال، از پیش شرط های بهبود فضای کسب و کار و برنامه دولت سیزدهم در این خصوص توضیح دهید:
فضای کسب و کار وقتی بهبود می یابد که ریسک سرمایه گذاری کاهش یابد.
ثبات مولفه های سرمایه گذاری در کنار کاهش ریسک ها در اولویت کاری ما است که باید در کنار فراهم کردن زیرساخت ها توجه ویژه ای نیز به این موارد داشتیم باشیم. برایند همه اینها می شود بهبود فضای کسب و کار.
بخشی از این موضوع به استان باز می گردد که باید با تسهیل گری و اخذ وام ها و امور اداری، تسهیل گری ها روان تر و در زمان کمتری محقق شود.
مدیریت ارشد استان نیز در مواجهه با سرمایه گذاران وعده های حمایتی که می دهد باید روی حرفش بماند.
یکی دیگر از ضروریات تکمیل زیرساخت ها است. مردم استان اقتصادی هستند و اگر زیرساخت ها فراهم شود مشکلی در تامین نقدینگی نخواهیم داشت. امورات اداری نیز باید تسهیل شود. دولت سیزدهم برای بهبود فضای کسب و کار تلاش زیادی می کند و ما نیز در استان برنامه های ویژه ای برای این منظور داریم.
نظر شما