بازار؛ گروه بورس: رئیس سابق سازمان بورس وعده داده بود که در بهار سال ۱۴۰۱ تازه واردهای بورسی در سال ۹۹ حداقل ۲۰ درصد سود خواهند داشت، اما تا پایان سال ۱۴۰۰ چنین چشم اندازی قابل تصور نبوده و از طرف دیگر اتفاقاتی که در سال های اخیر برای بازار سرمایه وعده داده شد اجرایی نشد و بخشی از این مساله ناشی از خلاصه شدن برنامه برخی از مدیران این سازمان به شعار و ...است.
جواد صلاحی اقتصاددان در گفتگو با «بازار» به آسیب شناسی بازار سرمایه در یک سال اخیر پرداخته و معتقد است تصمیم گیری در حوزه کلان اقتصادی ایران بزرگترین چالش ها را برای بورس ایران به وجود آورده است.
در ادامه متن کامل گفتگو را بخوانید؛
با وجود اینکه مسئولان سازمان بورس بارها وعده داده بودند که شرکت های زیادی را ره سپار بورس می کنند و از این طریق عمق بازار را بیشتر می کنند، اما عملا عرضه اولیه های بازار محدود بود
* چه عواملی در یک سال گذشته می توانست در بازار اتفاق بیفتد که تا حدودی وضعیت بازار را بهبود ببخشد؟
در یک سال اخیر با وجود اینکه مسئولان سازمان بورس بارها وعده داده بودند که شرکت های زیادی را رهسپار بورس می کنند و از این طریق عمق بازار را بیشتر می کنند، اما عملا عرضه اولیه های بازار محدود بود. از طرف دیگر با تغییر میزان سرمایه برای بازرگردانی و ... مانع برای ورود شرکت های بیشتر برای بازارگردانی در بورس شدند در حالی که اگر این اتفاق نمی افتاد بازار حتما با رونق بیشتری همراه می شد.
* برخی از فعالان بازار سرمایه مهمترین دلیل نوسانات رو به پایین بازار را مداخلات دولت به ویژه در بخش قیمت گذاری ها و ... می دانند؛ آیا این مساله تا این حد بر روی بازار تاثیر گذار است که در یک سال گذشته باعث افت ۴۰ درصدی شاخص کل بورس شده است؟
یکی دیگر از عواملی که در بازار از طریق محدود کردن سرمایه گذاری در کشور اخلال ایجاد کرد قیمت گذاری دستوری است، زیرا سازمان حمایت از مصرف کنندگان و تولیدکنندگان مدعی هست حمایت از هر دو بخش تولید و مصرف است اما این یک تضاد است که خودش اخلالگری در بازار به وجود آورده و در هیچ کجای دنیا سابقه ایجاد چنین سازمانی ندارد و در ایران همین سازمان خود چالشی برای جذب سرمایه گذار شده است و شرکت ها خیلی رغبت نمی کنند فعالیت تولیدی خود را توسعه دهند.
تفاوت تورم و نرخ بهره هم باعث شده که بورس ایران نتواند نقدینگی را جذب کند و با توجه به اینکه نرخ تورم انتظاری در ایران ۵۰ درصد و نرخ بهره زیر ۲۰ درصد است نرخ بهره واقعی منفی است و این مساله خود به چالشی برای اقتصاد تبدیل شده و تمام بازارها را تحت تاثیر قرار داده است
* سیاست های پولی کشور در سال های اخیر باعث ایجاد دامن زدن به نوسانات بازار سرمایه شده است، دقیقا چه عواملی منجر شده تا بازار سرمایه ایران تا این اندازه به چالش کشیده شود؟
در حال حاضر تفاوت تورم و نرخ بهره هم باعث شده که بورس ایران نتواند نقدینگی را جذب کند و در چند وقت گذشته دولت تلاش کرده معاملات بازار را از طریق بازارگردان متعادل کند در حالی که اگر نرخ بهره و تورم اگر متعادل بود دیگر به بازارگردان نیاز نداشت. با توجه به اینکه نرخ تورم انتظاری در ایران ۵۰ درصد و نرخ بهره زیر ۲۰ درصد است نرخ بهره واقعی منفی است و این مساله خود به چالشی برای اقتصاد تبدیل شده و تمام بازارها را تحت تاثیر قرار داده است. در واقع وقتی میزان تورم بیشتر از نرخ سود بانکی هست مردم سرمایه خود را تبدیل به دارایی می کنند و بانک ها خالی از سپرده می شوند و برای بانک ها و توان تسهیلات دهی آن ها چالش به وجود می آید در شرایط که دولت باید بخشی از این منابع را از طریق تسهیلات به بخش های مولد هدایت کند.
در سال های اخیر دولت برای تامین اعتبارات بودجه ای از منابع بانک مرکزی استقراض کرده که با چاپ اسکناس تفاوتی ندارد، از طرف دیگر بخش زیادی از اوراقی که در دولت قبل منتشر شده بود سررسید آنها در این دولت فرا رسیده بود و همین مساله بر روی نقدینگی بازار سهام تاثیر گذاشت و عملا رشد آن در مقاطعی از زمان متوقف و حتی نزولی شد
* بودجه سال ۱۴۰۱ هم از دیگر عوامل بود که در مقاطعی از زمان باعث تشدید شدننوسانات رو به پایین بازار سرمایه شد زیرا درآمدهای نفتی ایران همچنان در هاله ای از ابهام بود و تجربه شش ماهه دوم سال ۱۴۰۰ ریسک های جدیدی را برای بودجه ۱۴۰۱ به وجود می آورد و همین مساله تاثیر منفی زیادی بر بازار سرمایه گذاشت، نظر شما چیست؟
در سال های اخیر دولت برای تامین اعتبارات بودجه ای از منابع بانک مرکزی استقراض کرده که با چاپ اسکناس تفاوتی ندارد، از طرف دیگر بخش زیادی از اوراقی که در دولت قبل منتشر شده بود سررسید آنها در این دولت فرا رسیده بود و همین مساله بر روی نقدینگی بازار سهام تاثیر گذاشت و عملا رشد آن در مقاطعی از زمان متوقف و حتی نزولی شد اما این مساله منجر به خروج سرمایه سهامداران حقیقی از بازار نشد زیرا بسیاری از آنها در زیان هستند و بیشتر گروه هایی که در بازار نوسان گیری کردند سرمایه خود را از بازار خارج کردند.
* توافق برجام هم اکنون به عنوان مهمترین چشم انداز مثبت بازار برای سال آینده وجود دارد و بسیاری از سهامداران هم منتظر هستند تا با رونق اقتصادی ناشی از توافق زیان خود را جبران کنند، اما چقدر می توان به رونق بعد از توافق برجام اطمینان داشت؟
در شرایط کنونی بسیاری از فعالان بازار سرمایه امیدوارانه مذاکرات برجام را دنبال می کنند تا بعد از توافق شرایط برای تغییر وضعیت بازار فراهم شود و شرکت ها بتوانند فعالیت اقتصادی گسترده تری کسب کنند و از این طریق سهامداران هم منتفع شوند، اما واقعیت این است که ۸۰ درصد از مشکل اصلی اقتصاد سومدیریت است و ۲۰ درصد از موانعی اقتصادی امروز ریشه در تحریم ها دارد، بنابراین اگر دولت قصد دارد بازار را اصلاح کند باید مانع از تصمیم گیری های غیرکارشناسی در اقتصاد شود.
نظر شما