بازار؛ گروه استانها: استان کویری قم که این روزها محدودیت منابع آبی آن دو چندان شده و جزء استان‌های کویری با اقلیم خشک است در زمینه صنعت آبزی‌پروری جایگاه خوبی پیدا کرده است؛ شاید تعجب‌آور باشد که در دل این استان کویری ماهیان خاویاری تولید می‌شود که ظرفیت صادرات هم دارند؛ حال با توجه به این که صنعت آبزی‌پروری امنیت غذایی کشور را فراهم می‌کند می‌تواند نقش مثبتی در افزایش و رونق اشتغال و رونق تولید و همچنین درآمدزایی نیز ایفا کند.
صنعت آبزی‌پروری برای جلوگیری از بهره‌برداری‌های بی‌رویه از اقیانوس‌ها و دریاها و کاهش ماهیان دریایی می‌تواند با هدف تولید یک غذای سالم و سازگار با محیط زیست اهمیت داشته باشد؛ فعالیت پرورش آبزیان در استان کویری قم همسو با فعالیت کشاورزی بوده و در استخرهای دو منظوره ذخیره آب کشاورزی انجام می‌شود.
پرورش آبزی در قم
آب کشاورزی از استخرهای ذخیره آب عبور کرده و بسته به میزان کمیت و کیفیت آب، پرورش انواع ماهیان گرمابی، سردابی، خاویاری و تیلاپیا و ماهیان زینتی انجام می‌شود؛ با توجه به محدودیت منابع آبی رونق صنعت آبزی‌پروری می‌تواند توجیه و بازده اقتصاد مناسبی برای استان قم داشته باشد.
استان کویری قم که این روزها محدودیت منابع آبی آن دو چندان شده و جزء استان‌های کویری با اقلیم خشک است در زمینه صنعت آبزی‌پروری جایگاه خوبی پیدا کرده است
طی سال‌های صنعت آبزی‌پروری در استان قم توسعه خوبی داشته است لذا شاید تعجب‌آور باشد که در دل کویر ماهیانی تولید می‌شود که ما آنها را فقط در استان‌های شمالی و با برند استان‌های شمالی می‌شناسیم مانند ماهیان خاویاری که قم در حال حاضر در زمینه تولید خاویار رتبه هفتم کشور را به خود اختصاص داده است.
اما با توجه به اقلیم خاصی که قم دارد در زمینه پرورش ماهی تیلاپیا هم حرفی برای گفتن داشت؛ ماهی که در پرورش و تولید آن حرف و حدیث‌های بی‌شماری به همراه داشته است در حالی که تا قبل از آن از سوی سازمان محیط زیست در ۴ استان کویری مانند قم، یزد، خراسان جنوبی و سمنان موافقت شده بود اما اخیراً روند صدور پروانه پرورش ماهی تیلاپیا متوقف شد.
تولید ۳ درصد خاویار کشور در قم
سرمایه‌گذار قمی که ۱۷ سال در زمینه تولید خاویار فعالیت دارد به خبرنگار بازار می‌گوید: سالانه ۱۵ تن گوشت ماهی خاویاری در استخر پرورش ماهی در منطقه قنبر علی قمرود تولید می‌شود در حالی که کارشناسان معتقد بودند که پرورش ماهی خاویار در مناطقی دور از ساحل چه برسد به کویر امری غیرممکن است در حالی که در گذشته خاویار را به روش سنتی و از فیل ماهی دریافت می‌کردیم اما اخیراً روش‌های تازه‌ای در تولید ماهی خاویاری به کار برده‌ایم و این امر باعث شده تا در تولید خاویار عملکرد خوبی داشته باشیم.
محمدتقی برخورداری، در بخش دیگری از سخنان خود با بیان مشکلات و معضلات فعالیت در زمینه تولید آبزیان عنوان می‌کند: ماهی خاویاری ظرفیت صادرات بالایی دارد اما از سوی مسئولان حمایت نمی‌شود؛ آبزی‌پروری از صنایع ارزآوری است که در رونق اشتغال هم نقش مهمی می‌تواند ایفا کند از سوی دیگر قوانین دست و پا گیر و همچنین قوانین سخت اداری برای گرفتن مجوز و همچنین مالیات‌های سنگین و نبود سرمایه در گردش مشکلاتی است که با آن دست به گریبان هستیم.
ماهی خاویاری ظرفیت صادرات بالایی دارد اما از سوی مسئولان حمایت نمی‌شود
محمد سعادتمند دیگر بهره‌بردار و پرورش دهنده ماهی قزل آلا که ۲۵ تن ماهی تولید می‌کند در گفتگو با خبرنگار بازار با بیان اینکه نحوه پرورش ماهی قزل آلا در استخرهای ما با روش درام است که آب بارها تصفیه شده و دوباره به چرخه بازمی‌گردد این روش در استانی مانند قم که کم‌ترین منابع آبی را دارد می‌تواند بازده اقتصادی داشته باشد، می گوید: باید در کنار این صنعت صنایع فرآوری و بسته‌بندی هم رونق یابد تا زمینه اشتغال و همچنین صادرات و درآمدزایی را برای استان قم به همراه داشته باشد؛ پرورش ماهیان مشکلات زیست محیطی نیز به دنبال ندارد.
بازده مناسب اقتصادی
مدیر شیلات و امور آبزیان جهاد کشاورزی استان قم نیز در گفت‌وگو با خبرنگار بازار درباره فعالیت و پرورش آبزیان می‌گوید: فعالیت پرورش آبزیان در استان قم همسو با فعالیت کشاورزی بوده و در استخرهای دومنظوره ذخیره آب کشاورزی انجام می‌شود؛ آب کشاورزی قبل از استفاده برای تولید محصولات کشاورزی، در استخرهای مخصوصی ذخیره شده و سپس برای مصرف کشاورزی استفاده می‌شود و بسته به میزان کمیت و کیفیت آب، پرورش انواع ماهیان گرمابی، سردابی، خاویاری، تیلاپیا و ماهیان زینتی انجام می‌شود.
محمدرضا طاهری می‌افزاید: پرورش آبزیان و خصوصاً ماهیان خاویاری دارای توجیه و بازده اقتصادی مناسبی است و با به‌کارگیری از روش‌های نوین نظیر توسعه مکانیزاسیون استخرها، مدیریت بهینه بهداشت و پرورش آبزیان، استفاده از سامانه‌های تصفیه فیزیکی و بیولوژیکی آب، پرورش گونه‌های مناسب با شرایط اقلیمی استان، نصب اینورتر در چاه‌های کشاورزی و... تولید آبزیان در استان قابل توسعه است.
وی با اشاره به جایگاه خوب صنعت آبزی‌پروری در قم و تولید ماهی در کشور بیان می‌کند: میزان تولید آبزیان در قم طی سال ۹۹ حدود یک هزار و ۸۹۰ تن بود که شامل ۹۳۵ تن ماهیان گرمایی و ۷۱۵ تن ماهیان سردابی و همچنین ۲۴۰ تن ماهی تیلاپیا می‌شد و علاوه بر آن ۵ میلیون و ۷۶۰ هزار قطعه ماهیان زینتی و ۱۳۰ کیلوگرم خاویار فیل ماهی در قم تولید شده است همچنین پیش‌بینی تولید آبزیان طی سال ۱۴۰۰ در قم بیش از ۲ هزار تن است و شهرستان‌های قم، جعفرآباد و کهک به ترتیب بیشترین میزان تولید آبزیان را دارا هستند.
مدیر شیلات و امور آبزیان جهاد کشاورزی استان قم در پاسخ به این سؤال که آیا ماهیان پرورشی و تولیدی قم ارزش صادرات هم دارد؟ می‌گوید: اولین صادرات گوشت فیل ماهی پرورشی کشور توسط بخش خصوصی در سال ۸۶ به میزان سه تن و اولین صادرات خاویار فیل ماهی پرورشی کشور توسط بخش خصوصی در سال ۹۰ صورت گرفت؛ خاویار و گوشت ماهیان خاویاری پرورشی استان قم به دلیل استفاده از آب چاه‌های کشاورزی و نظارت مستمر کارشناس دامپزشکی مزرعه و اداره کل دامپزشکی استان دارای کیفیت بالایی بوده و ظرفیت صادرات به خارج از کشور دارد.
استان قم رتبه ششم تولید خاویار کشور را دارد
مدیر شیلات و امور آبزیان جهاد کشاورزی استان قم با بیان اینکه سرانه مصرف آبزیان استان قم در سال ۹۹ معادل ۷،۱ کیلوگرم بوده و در حال حاضر در قم در حال تکثیر مصنوعی ۱۰ گونه ماهیان زینتی وارداتی از سوی بخش خصوصی است، می گوید: قم در زمینه تولید خاویار پرورشی در سال ۹۹ رتبه ششم کشور را دارا است همچنین در زمینه تولید ماهیان زینتی رتبه ۱۱ و در زمینه تولید گوشت ماهیان خاویاری حائز رتبه هفتم کشوری و در زمینه تولید ماهیان سردابی در رتبه ۱۵ قرار دارد.
طاهری در ارتباط با میزان اشتغال‌زایی پرورش آبزی در استان قم عنوان کرد: ۳۳۹ نفر اشتغال مستقیم در بخش تولید آبزیان در قم داریم و علاوه بر آن استان قم دارای ۶ مرکز تولید ماهیان خاویاری با ظرفیت پروانه بهره‌برداری ۹۰ تن گوشت و ۴،۵ تن خاویار پرورشی است.
سرانه مصرف آبزیان استان قم در سال ۹۹ معادل ۷،۱ کیلوگرم است
وی درباره مشکلات و چالش‌های پیش روی تولید ماهیان پرورشی نیز می‌گوید: باید میزان برداشت آب چاه را کنترل و کاهش داد و با رعایت حجم برداشت آب مندرج در پروانه چاه کشاورزی همزمان پرورش ماهی انجام گیرد؛ کمبود تسهیلات بانکی سرمایه مورد نیاز؛ زیاد بودن فاصله و حریم مراکز پرورش ماهی با مراکز دام و طیور به‌طوری که حداقل فاصله ۱۰۰ متر است؛ همچنین کم بودن آبدهی منابع آبی، مشاع بودن اغلب منابع آبی. نصب کنتور ساعتی بر روی چاه‌های کشاورزی بجای نصب کنتور حجمی از دیگر چالش‌های پرورش ماهیان و آبزی‌پروری در استان قم است.
با توجه به اهمیت مصرف گوشت سفید و ماهی در سلامت انسان و همچنین نقش گسترش پرورش انواع آبزیان در ایجاد اشتغال و توسعه اقتصادی استان و در نهایت ارزآوری برای کشور لازم است این صنعت بیش از گذشته مورد حمایت مسئولان قرار بگیرد و موانعی که بر سر راه تولیدکنندگان در این عرصه وجود دارد برطرف شود تا سرمایه‌گذاران برای حضور در این صنعت ترغیب شوند.
نظر شما