اخذ اولین مجوز بین المللی ساخت «تصفیه آب توازن» در خاورمیانه توسط یک شرکت ایرانی

مهران ابراهیمیان؛ بازار: مجوز اولیه بین المللی ساخت دستگاه های تصفیه آب توازن توسط شرکت دانش بنیان ره آوران آینده دریا(راد) اخذ شد و به این ترتیب ضمن جلوگیری از خروج  حداقل ۵ میلیون دلار ارز، این شرکت به جمع ۵۰ شرکت دارنده مجوز در سطح دنیا شد.

اکنون شرکت دانش بنیان ره آوران آینده دریا (راد)  از شرکت های شرکت های تابعه ستاد اجرایی فرمان حضرت امام (ره) توانسته نام خود را به عنوان اولین و تنها شرکت دارنده این مجوز در منطقه خاورمیانه مطرح نماید.

به گزارش بازار مسئله انتقال گونه‌های مهاجم آبزی ناشی از تخلیه آب توازن کشتی‌ها به شکل یک معضل جهانی نمود یافته و از این رو در حوزه محیط زیستی با سخت گیری ها و بازرسی های بسیار سنگینی مواجه است.

در واقع عدم توجه به این موضوع صدمات غیر قابل جبرانی  به کشتی و محیط زیست وارد می کند و عدم اتفاق مقررات  مدیریت آب توازن کشتی  نشان از ناکارآمدی دولت صاحب پرچم، بی اعتبار شدن مجوز های تردد شرکت کشتی رانی و در برخی موارد منجر به اعمال مسئولیت های جزایی و مدنی  اهم از توقیف ویا محدودیت تردد می شود.

شرکت دانش بنیان ره آوران آینده دریا (راد)  از شرکت های تابعه ستاد اجرایی فرمان حضرت امام (ره) توانسته نام خود را به عنوان اولین و تنها شرکت دارنده این مجوز در منطقه خاورمیانه مطرح نماید

لذا شرکت دانش بنیان ره آوران آینده دریا (راد) با توجه به دغدغه و اهمیت مسایل زیست محیطی و شناسایی این موضوع بعنوان یکی از گلوگاه های مهم کشور، در راستای بومی­ سازی این تکنولوژی برآمده و با تلاش شبانه روزی مهندسان جوان و برجسته کشور توانسته است با پیاده سازی و اجرای پروتکل های اعلامی سازمان بین المللی دریانوردی در داخل کشور مجوز  پایه ای (بیسیک) این سامانه را اخذ کند و امید است در آینده نزدیک مجوز نهایی اخذ شود.

آزمایش‌های کنترلی انجام شده، نشان داده‌اند که این سیستم، کلیه گونه‌های زیستی موجود در آب توازن و همچنین آلاینده‌ها و مواد آلی موجود در آب توازن کشتی‌ها را حذف می‌کند و می تواند به عنوان ابزاری مناسب در افزایش طول عمر کشتی و کاهش آلودگی آب دریا ناشی از تخلیه آب توازن کشتی ها در بنادر ایرانی و بین المللی مورد استفاده قرار گیرد.

کشتی ها بیش از ۹۰ درصد از محموله های تجاری را جابجا می کنند و تخمین زده می شود که روزانه در حدود ۱۰ میلیارد تن آب توازن بوسیله ۸۵۰۰۰ کشتی در سراسر دنیا جابجا می شود

آب توازن چیست؟
آب توازن آبی است با مواد معلق موجود درآن که به منظور کنترل اختلاف آبخور سینه و پاشنه و پهلو (list,trim) آبخور، ثبات، و فشارهای وارده بر یک کشتی برداشت می شود. برای حفظ پایداری، توازن و یکپارچگی بدنه در زمان خالی بودن کشتی، مخازن آن را با آب پر نموده و هنگام بارگیری، آب به تناسب خالی می شود. آب توازن توسط مجرای آبگیری که در کناره و ته کشتی قرار دارد به کمک پمپ برداشت می شود. از دیگر فواید آب توازن کشتیها می توان به : نگهداری پایداری کشتی ها، افزایش بازدهی پروانه کشتی ها با غوطه ورشدن کامل پروانه در آب، بالا بردن بازدهی سکان کشتی ها اشاره نمود.

کشتی ها بیش از ۹۰ درصد از محموله های تجاری را جابجا می کنند و تخمین زده می شود که روزانه در حدود ۱۰ میلیارد تن آب توازن بوسیله ۸۵۰۰۰ کشتی در سراسر دنیا جابجا می شود.

آب توازن به عنوان یک حامل اصلی برای انتقال گونه ها و مواد شیمیایی محسوب می شود. هر کشتی ممکن است بسته به اندازه و هدف کشتی از چند لیتر تا ۱۳۰۰۰۰ هزار تن آب توازن را حمل کند و میزان آن در کشتیها بستگی به معیارهایی همچون طراحی، اندازه و استحکام کشتی دارد. ازاین‌رو با شدت گرفتن پیامدهای اکوسیستمی ناشی از آن سازمان بین‌المللی دریانوردی مقررات لازم در خصوص تخلیه‌ی آب توازن به دریا را به تصویب رسانید، در ادامه این اقدامات کنوانسیونی با نام کنوانسیون بین‌المللی مدیریت آب توازن (BWM) تدوین شد. مطابق کنوانسیون BWM، که ایران نیز برای حفظ اکوسیستم خلیج فارس و دریای خزر به آن پیوسته؛  کشورهای عضو قرارداد می‌بایستی شرکت‌های کشتیرانی خود را موظف کنند تا طبق یک برنامه‌ زمانی مشخص و برخی اولویت‌بندی‌ها، سیستم‌های تصفیه‌ی آب توازن، بر روی کشتی‌ها نصب شود.

طبق آخرین آمار ۳۵ هزار کشتی باید تا سال ۲۰۲۴ نسبت به نصب دستگاه‌های جدید تصفیۀ آب توازن کشتی‌ها که از سوی سازمان بین‌المللی دریانوردی اجباری اعلام شده، اقدام کنند در این ارتباط تقاضا برای نصب آن ۷۰۰ درصد افزایش یافته است

سونامی تقاضا برای  تصفیه آب توازن
در حال حاضر تعداد معدودی از کشتی­ های موجود مجهز به این قبیل سیستم­ها شده­اند که بایستی در سال­های آتی طبق مفاد کنوانسیون مجهز به سیستم­های تصفیه گردند؛ بنابراین ضروری است تا تدابیری جهت تعویض و یا تصفیه آب توازن کشتی ­ها اتخاذ گردد.

طبق آخرین آمار ۳۵ هزار کشتی باید تا سال ۲۰۲۴ نسبت به نصب دستگاه‌های جدید تصفیۀ آب توازن کشتی‌ها که از سوی سازمان بین‌المللی دریانوردی اجباری اعلام شده، اقدام کنند در این ارتباط تقاضا برای نصب آن ۷۰۰ درصد افزایش یافته است.

براساس گزارش‌های تحقیقی کلارکسون در حال حاضر ۳۵ هزار کشتی نیاز به نصب سیستم تصفیه آب توازن دارند. حدود ۴۰ ماه تا ضرب‌الاجل IMO یعنی سپتامبر ۲۰۲۴  باقی مانده است تا همه کشتی‌ها از استاندارد IM۲ D۲ برای تخلیه آب توازن استفاده کنند.

بر اساس این گزارش در این ارتباط تقاضا برای درخواست استفاده از سیستم تصفیه آب توازن از سوی مالکان کشتی با افزایش ۷۰۰ درصدی مواجه شده است که شرکت‌های سازنده سیستم تصفیه آب توازن از آن به عنوان یک سونامی یاد کرده‌اند و لذا این اقدام شرکت دانش بنیان راد می تواند نقش موثری را در کاهش وابستگی به شرکت های خارجی و خرو ج ارز آن هم در شرایط سخت تحریمی  ایفاکند.

روند دریافت تأییدیه‌های لازم
سازمان بین‌المللی دریانوردی (IMO) قوانینی برای اجرای مدیریت آب توازن کشتی ها تصویب کرده است که در قالب ۱۴ دستورالعمل (G۱,G۲,…,G۱۴) معرفی‌شده است. هرکدام از این دستورالعملها شامل موضوع خاصی در حوزه آب توازن میباشد که از میان این دستورالعمل ها دو بخش G۸ و G۹ مرتبط با سازنده دستگاه تصفیه آب توازن می باشد. دستورالعمل G۸ تنها به عملکرد دستگاه تصفیه آب توازن و مطابقت آن با استاندارد D-۲ در مرحله تست خشکی و کشتی می پردازد، درحالی‌که دستورالعمل G۹ به ارزیابی ریسک سیستم هایی اشاره دارد که از مواد شیمیایی برای تصفیه آب توازن استفاده می کنند.

از این‌ رو تکنولوژی های به‌ کار رفته جهت مدیریت آب توازن کشتی ها بایستی از طریق روند تعیین‌شده توسط سازمان بین‌المللی دریانوردی (IMO) مورد تائید قرارگرفته شوند. در این میان سازمان بین‌المللی دریانوردی با در اختیار داشتن کارشناسان مجرب به‌طور دقیق تمام اجزای سیستم و تأثیرات محیط زیستی آن را بررسی می‌نماید و بر اساس نوع تکنولوژی به‌کاررفته در آن طبق دستورالعمل های این حوزه (G۸ و G۹)، Type Approval IMO را صادر می نماید. در شکل زیر فرآیند کلی اخذ تأییدیه سازمان بین‌المللی دریانوردی برای انواع مختلف تکنولوژی ها نشان داده‌شده است.

شرکت های کشتیرانی و مالکان کشتی بایستی در جهت تطابق با کنوانسیون مذکور سیستم های کنترل و مدیریت آب بالاست دارای تأییدیه سازمان بین‌المللی دریانوردی (IMO) را بر روی شناورهای خود نصب نمایند. سیستم های دارای مواد شیمیایی بایستی بر اساس دستورالعمل G۹ مصوبه MEPC ۱۶۹(۵۷)، تأییدیه اولیه (Basic Approval) را گرفته و تأییدیه نهایی (Final Approval) را نیز مطابق با دستورالعمل G۹ مصوبه MEPC ۱۶۹(۵۷) دریافت کنند. ازاین‌رو برای سیستم‌هایی که مواد شیمیایی به آب دریا اضافه می کنند و باعث از بین رفتن میکروارگانیسم های آن می شوند، رعایت مفاد دستورالعمل G۹ الزامی است. کمیته  GESAMP  به‌طور مستقیم به‌عنوان ناظر از طرف سازمان بین المللی دریانوردی (IMO) وظیفه ارزیابی، نظارت و بازرسی از سیستم های تصفیه آب توازن دارای مواد شیمیایی را بر عهده دارد. از طرف کمیته GESAMP  و بر اساس دستورالعمل G۹ به هر تکنولوژی دو مرحله تأییدیه داده می شود. تأییدیه اولیه (Basic Approval) بعد از انجام تست های لازم بر روی دستگاه در شرایط نیمه‌صنعتی (Lab-based) ارائه می گردد و تأییدیه ثانویه (Final Approval) بعد از انجام تست های لازم بر روی دستگاه در شرایط صنعتی (Land-based) و بررسی نتایج تمامی آزمایش های زیست‌محیطی داده می شود. درنهایت نیز بعد از گذراندن مراحل فوق از طرف سازمان بین المللی دریانوردی تأییدیه نوعی سیستم تصفیه آب توازن یا همان IMO Type Approval داده می شود.

در همین راستا شرکت دانش بنیان ره آوران آینده دریا (راد) با تلاش شبانه روزی مهندسان جوان و برجسته کشور توانسته است با پیاده سازی و اجرای پروتکل های اعلامی سازمان بین المللی دریانوردی در داخل کشور، با طی تمامی مراحل مجوز بیسیک این سامانه را اخذ نماید و امید است در آینده نزدیک مجوز نهایی اخذ شود. اکنون شرکت دانش بنیان ره آوران آینده دریا (راد) توانسته نام خود را به عنوان اولین و تنها شرکت دارنده این مجوز در منطقه خاورمیانه مطرح نماید.