به گزارش بازار، بهنام ملکی مشکلات تولید در کشور را به علت روشن نبودن نظام تجاری دانست و گفت: ما در نظام تجاری و یا بازرگانی خارجی می بینیم که یکباره واردات کالایی را آزاد می کند در حالی که خودش می تواند بسیاری از مقوله های سرمایه گذاری و بررسی های قبلی را منتفی و ساختار سازماندهی را تخریب کند. چراکه تولیدکننده بر اساس حساب و کتابی وارد این حوزه شده ولی با واردات یک کالایی به یکباره می بینیم که تولید دارد از هستی ساقط می شود و با کالای خارجی وارداتی نمی تواند رقابت کند. برعکس این موضوع نیز صحیح است.
وی با تاکید بر اینکه باید در حوزه بازرگانی خارجی الگوی مشخصی را داشته باشیم، اظهار کرد: اگر قیمت ها از حد مشخصی بالاتر رفت باید در آنجا مجوز واردات صادر شود و اگر از آن حد پایین تر امد جلوی واردات گرفته شود.
الگوی بازرگانی ایران بر اساس تصمیمات کیفی است
این اقتصاددان با ابراز تاسف از اینکه الگوی بازرگانی ایران بر اساس تصمیمات کیفی است و نه ضابطه بندی، تصریح کرد: افرادی که مجوز را صادر می کنند متاسفانه به نوعی خودشان در این رانت ها شریک هستند. با توجه به اینکه در اینجا تعارض منافع پیش می آید گاها مشاهده شده آن افراد عمدتا منافع فردی خودشان و یا اطرافیانشان و یا جریاناتی که به آن وابسته هستند، دنبال کردند و این باعث شده منافع تولیدکنندگان خیلی دیده نشود.
وی افزود: در چنین فضاهایی اینگونه اشخاصی که ذی نفع هستند، به نوعی عامل اساسی در سرکوب گری تولید داشته باشد.
ملکی متذکر شد: البته موانع تولید به این مسئله ختم نمی شود و با موانع مختلفی روبرو است.
وی در ادامه قیمت گذاری سرکوب گرانه را از موانع اصلی تولید در کشور بیان کرد و گفت: دولت ها به بهانه اینکه می خواهند از مصرف کننده حمایت کنند، دست به سیاست های قیمت گذاری می کنند. البته جایی که انحصار وجود دارد باید موانعی برای کاهش انحصار ایجاد شود اما ما در کشور طی سال های اخیر به عنوان مثال شاهد بودیم که ظرفیت های تولیدی بالایی در بخش های خودرو و قطعاتش وجودش داشته اما دولت با نوعی سرکوب گری قیمت ها باعث شده قیمت ها به صورت مصنوعی پایین نگه داشته شود به بهانه اینکه می خواهد به دست مصرف کننده ارزان تر برسد.
این اقتصاددان افزود: در حالی که عمده این رانت نصیب افرادی شده که دست به این نوع سیاست انحصارگری زدند و مشاهده می کنیم نه تنها باعث کاهش قیمت ها نشده بلکه باعث افزایش قیمت شده و از طرف دیگر این عمل باعث شده تولیدکننده ها به شدت متضرر شوند.
اصلاح نظام قیمت و عدم مداخله دولت
وی در خصوص راهکارهای لازم برای رفع موانع تولید عنوان کرد: اصلاح نظام قیمت و عدم مداخله دولت در بخش هایی که تولید برای شکوفا شدن ظرفیت دارد از جمله این راهکارهاست. در جاهایی که کشش تولید وجود دارد سرکوب گری قیمت ها و یا قیمت گذاری سم مهلک است چراکه بخش تولید از توجیه اقتصادی برای افزایش تولید و کیفیت برای سرمایه گذاری های جدید محروم می شود.
ملکی افزود: از طرفی شرکت های خارجی هم به خاطر تحریم ها خودشان را کنار کشیده اند و در چنین فضاهایی ما شاهد این هستیم که تولید آسیب دیده و در سال های اخیر نه تنها تولیدات داخلی در حوزه خودرو افزایش نداشته بلکه کاهش هم پیدا کرده است.
لزوم شفاف سازی نوع حمایت ها
وی شفاف سازی را از دیگر راهکارها مطرح کرد و گفت: مشخص شدن نوع حمایت از تولید کننده و مصرف کننده می تواند نقش محوری داشته باشد ولی در این حوزه ها شفافیت لازم وجود نداشته است.
رسانه های جمعی؛ وجدان عمومی جامعه هستند
این اقتصاددان به نقش رسانه ها برای حمایت از تولید اشاره و بیان کرد: رسانه های جمعی باید در این موارد به عنوان وجدان عمومی جامعه نقش آفرینی کنند و با افشای انحصارات و زد و بندهای پشت صحنه، فضایی را ایجاد کنند که تولید بتواند نفس بکشد و بالنده به رشد خودش ادامه دهد.
تولید باید اقتصادی باشد و اقتصاد باید تولیدی باشد
وی یکی از مسایل اساسی را توجیه تولید برشمرد و گفت: تولید باید اقتصادی باشد و اقتصاد باید تولیدی باشد. متاسفانه ما این ساختار را هم نداشتیم. ما گاه می بینیم به نام مقابله با انحصار تولید را از بین می بریم در حالی که تولید گاها باید از شمارگان تولیدی یا تیراژ تولیدی قابل قبولی برخوردار باشد که اصلا تولید توجیه داشته باشد.
نظر شما