چرایی متصل نبودن بورس ایران به بازار جهانی؛ تحریم مساله اصلی نیست!

بازار؛ گروه بورس: با مشخص شدن دولت سیزدهم یکی از خواسته‌های که در خصوص بازار سرمایه مطرح است، وصل شدن بورس تهران به بورس‌های کشورهای دیگر یا حداقل کشورهای حاشیه خلیج فارس است که بارها در دوره‌های مختلف ریاست سازمان بورس این موضوع  مطرح شد که آخرین بار آن هم به دوران ریاست شاپور محمدی بر سازمان بورس در دوران تصویب برجام بر می‌گردد که در آن زمان ایران سازمان بورس ایران به عضویت آیسکو درآمد.

عدم استاندارد کافی در اسناد حسابرسی شرکت‌های بورسی، مشکل انتقال و جا به جای پول و نداشتن زیر ساخت‌های لازم معاملاتی از مشکلات نپیوستن بورس ایران به بورس‌های جهانی است

در سال ۹۵ محمدی رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار ایران اعلام کرد که سازمان بورس ایران به عضویت آیسکو (سازمان بین المللی کمیسیون های اوراق بهادار) درآمده است و از آن به عنوان یک دستاورد برای دولت و بازار سرمایه ایران یاد کرد. او گفته بود که اتصال به آیسکو می‌توان بورس ایران را به بورس‌های بین المللی وصل کند در حالی که محمد رضا دانش کاظمی که به تازگی عضو شورای عالی بورس شده می‌گوید شاپور محمدی فرصت توسعه زیر ساخت‌های نرم افزاری معاملات را از دست داد و حتی در صورت نبود تحریم و شرایط دیگر با این نسخه معاملاتی نمی‌توانستیم به بازارهای جهانی وصل شد.

از سال ۹۵ تا کنون هیچ گونه اقدامی در جهت اتصال بورس ایران به بورس‌های بین المللی وجود نداشته است. در این رابطه نمایشگاه‌های متعدد در کیش و تهران هم برگزار شد. پیشتر بهادر بیژنی، مشاور رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار در امور بین‌الملل بدون اشاره به نوع مشکلات در بین المللی شدن بازار بورس ایران این مشکلات را به داخل ارتباط داد این در حالی است که کاظمی تحریم‌ها و فراهم نبودن زیر ساخت‌های لازم را دلیل موفقیت اتصال بورس تهران به بازارهای بین المللی می‌داند.

پیوستن بورس ایران به بازار جهانی زمانی اهمیت دوچندان پیدا می کند که بسیاری از حرفه ای های بازار سرمایه در بازار جهانی مشغول به فعالیت بوده و مجبور هستند برای پیوستن به بازار جهانی با کارگزاری های خارجی درجه چندم کار کنند و بسیاری از ریسک های سرمایه گذاری را به جان بخرند، در حالی که اگر بورس ایران به بازار جهانی متصل باشد صنعت کارگزاری در کشور می تواند رونقی دوچندان گرفته و پول ها به نوعی در چرخه اقتصاد کشور حفظ شود.

نرم افزار بورس ایران قدیمی و کند است
دانش کاظمی در گفتگو با بازار گفت: نرم افزار معاملات ما نسخه قدیمی است و تنها برای تعداد محدودی از معاملات و حجم معاملات نوشته شده است با این نرم افزار چگونه امکان داشت به بورس‌های بین المللی متصل شد. در دورانی که برجام تصویب شد فرصتی برای سازمان بورس محیا شد تا بتوانند نسخه جدید نرم افزار معاملاتی را از فرانسه خریداری کنند اما آقای محمدی رئیس وقت سازمان بورس این فرصت را از دست داد و نرم افزار معاملات را خریداری نکرد و بعد از مشکلاتی که برای برجام پیش آمد و تحریم‌ها دوباره شکل گرفت، فرانسه دیگر حاضر به فروش این نرم افزار به ایران نشد.

به غیر از فراهم نبودن نرم افزار معاملاتی هم سطح دنیا، عدم استاندار کافی در اسناد حسابرسی شرکت‌های بورسی، مشکل انتقال و جابجایی پول و نداشتن زیر ساخت‌های کافی از دیگر مشکلاتی بود که کاظمی در رابطه با پیوستن بورس تهران به بورس‌های بین المللی مطرح کرد.

او گفت: شرکت‌های که در بورس پذیرفته می‌شوند مثل بانک‌ها از استاندارد حسابرسی جهانی برخوردار نیستند و در نتیجه امکان معاملات سهام برای سرمایه‌گذاران خارجی با مشکل مواجه می‌شود، علاوه بر آن نحوی انتقال پول به دلیل وجود تحریم‌ها مسئله مهم دیگری است که نمی‌توان از آن به راحتی گذشت چرا که برای خرید فروش سهام در بورس‌های دنیا و بورس ایران نیاز به انتقال و جابه جای راحت پول است، در حال حاضر صنایع ما برای طرح‌های توسعه خود گرفتار انتقال ارز هستند پس چگونه سهام آن‌ها در دنیا قابل خرید فروش باشد بدون اینکه بتوان ارز جابجا کرد.

عضو شورای عالی بورس در پاسخ به این سوال که آیا امکان داخلی سازی نرم افزار معاملاتی وجود دارد یا نه؟ گفت: ما در جهان ۳الی ۴ نرم افزار معاملاتی داریم که بیشتر آن‌ها در اختیار آمریکا است و تقریبا تمام بورس‌های دنیا هم از این نرم افزارها استفاده می‌کنند. این نرم افزارها از پیچیدگی‌ها خاصی برخوردار هستند و به این سادگی قابل داخلی سازی نیستند.

دانش کاظمی:  بنده و کسانی که الان در بازار کار می‌کنیم ریسک سیاسی امنیتی را نمی‌بینیم، شاید برخی این موضوع را مطرح می‌کنند اما چیزی که بنده حس می‌کنم این گونه نیست

طبق گفته‌های بیژنی معاون بین المللی سازمان بورس حدود ۱۳ سال زمان برای پیوستن ایران به آیسکو تا سال ۹۵ صرف شده است. اما بعد از اتصال سازمان بورس ایران به این مرکز هنوز اقدامی در جهت راه افتادن بورس بین المللی صورت نگرفته است.

آیا حضور شرکت بورس در بازار معاملات لازم است؟
سازمان بورس به عنوان یک نهاد نظارتی در بین سازمان‌های بین المللی جا گرفته است اما آیا شرکت بورس و فرابورس به عنوان دو نهاد وابسته و اجرایی سازمان بورس طبق قانون می‌توانند در بعد بین المللی ورود کنند؟ آیا با وجود سازمان بورس نیازی به شرکت بورس و فرابورس است؟ در این رابطه کاظمی وجود این دو شرکت را الزامی می‌داند و معتقد است که در بسیاری از کشورها چنین شرکت‌هایی برای سازمان بورس تعریف شده است.

او می‌گوید: کار سازمان بورس نظارتی و سیاست‌گذاری در امور کلی بازار است اما کار شرکت بورس و فرابورس اجرایی است. سازمان بورس فعالیت‌های مثل دادن مجوز به صندوق‌ها، کارگزاری‌ها و دیگر نهادها را دارد علاوه بر آن ساختار بازار را طراحی می‌کند اما شرکت بورس بحث پذیرش نویسی، دامنه نوسان، ساعت معاملات و از این دست کارهای اجرایی را انجام می‌دهد.

نظر این عضو شورای عالی بورس در مورد وضعیت کنونی بازار بورس مثبت است و آینده خوبی را برای سال جاری برای این بازار می‌بیند.

به گفته او شرکت‌های بورسی سود دهی خوبی داشتند و افت حاصل از سهام آن‌ها ناشی از رفتار هیجانی سهامداران بود. وضعیت بازار به گونه‌ای است که سهامداران انتظارات سیاست‌های انبساطی را برای آینده دارند که تصور من هم همین است.

کاظمی به این سوال که آیا مسئله حمله طالبان به افغانستان ریسک امنیتی بر بازار ایجاد کرده؟ این گونه پاسخ داد: بنده و کسانی که الان در بازار کار می‌کنیم ریسک سیاسی امنیتی را نمی‌بینیم، شاید برخی این موضوع را مطرح می‌کنند اما چیزی که بنده حس می‌کنم این گونه نیست.

پیشنهادی که او به سهامداران برای معاملات در این روزهای بازار داشت خرید سهام‌های که به کف قیمتی رسیدند، سهام‌های که دچار افت قیمتی شدند افق دید خوبی را در بلند مدت دارند.

در حال حاضر شاخص کل بورس تهران بر روی ۱میلیون ۳۰۵ هزار واحد قرار دارد و به گفته تحلیل‌گران در هفته پیش رو این شاخص تا مرز یک میلیون ۳۱۰ هزار واحد حرکت می‌کند اما آنچه که ممکن است بازدارنده شاخص کل باشد، بازگشت پول‌های بلوکه شده ایران به خاطر رفع بخشی از تحریم‌ها و به تبع آن کاهش قیمت دلار در داخل باشد.