محراب علوی؛ خبرگزاری بازار- در پی طغیان رودخانه‌های کرخه، دز و کارون در سیلاب فروردین، ۲۱ شهرستان خوزستان از سیلاب متأثر شدند. ۱۳۳ روستا به زیر آب رفت و ۳۷۴ روستا به صورت جزیی و کلی تخلیه شدند. طبق گزارش جمعیت هلال‌احمر خوزستان، از چهارم فروردین تا پایان اردیبهشت به بیش از ۲۵۶ هزار نفر سیل‌زده در این استان (بیش از ۴۶ هزار و ۸۰۸ خانوار) امدادرسانی شد.
در سال آبی ۹۷ و ۹۸ سه نوبت در آذر، بهمن و فروردین ۹۸ خوزستان دچار سیل شد که بیش‌ترین خسارت در عید امسال بود. در مجموع بیش از چهار هزار و ۶۶۲ میلیارد تومان به اراضی زراعی باغی حوزه دام، طیور، شیلات، زنبور عسل و تأسیسات زیربنایی خسارت وارد شد.
۵۰ هزار هکتار از اراضی دچار سیل شده و این روزها رسوب‌گذاری شده‌اند و نیاز به تسطیح و بازسازی دوباره دارند و برای این امر به اعتبار ۳۰۰ میلیارد تومانی نیاز داریم.
اکنون نیز اخبار و پیش‌بینی‌های حاکی از وقوع مجدد سیل یا سیلاب در خوزستان است. اولین اخطار بسیار جدی را مدیرکل مدیریت بحران استان خوزستان در بهمن‌ماه داد. وی در جلسه ستاد بحران در خصوص وقوع سیل گفت: باید به سرعت قدرت تاب آوری سدها را با انجام لایروبی و سیل بندها افزایش دهیم چرا که طبق اعلام هواشناسی در پایان اسفندماه امسال و فروردین‌ماه سال آینده سیلاب سنگین‌تری را خواهیم داشت.
وضعیت تاب آوری رودخانه‌ها پایین آمده است
کیامرث حاجی‌زاده شنبه ۲۴ اسفند در نشست ستاد پیشگیری و مقابله با بحران استان در اداره کل مدیریت بحران استانداری خوزستان نیز با اشاره به استفاده از تجارب سیلاب در حوضه‌های آبریز مختلف در استان از سال ۹۵ تاکنون بیان کرد: در دو حوضه کرخه و دز با مشکلاتی هم در حوزه رودخانه و هم در حوزه احداث نشدن سدهای بالادستی رو به رو هستیم، به عنوان مثل سد سیمره در بالادست سد کرخه کمک‌هایی به این حوضه آبریز داشته است اما در سد دز چنین امکانی وجود ندارد.
وی تاکید کرد: وضعیت تاب آوری رودخانه‌های استان به علت وجود رسوبات پایین آمده و دیواره بسیاری از رودخانه‌ها با فرسایش رو به رو است، همچنین در نقاط بسیاری رودخانه از مسیر اصلی خودش خارج‌شده و به سمتی منحرف شده که موجب تخریب سیل بندها شده است که همین امر روستاها را در معرض خطر قرار می‌دهد.
حاجی‌زاده ادامه داد: در حوزه ستاد مدیریت بحران خوزستان اخطارها، هشدارها و نظارت‌ها لازم انجام شده و تمهیدات از قبل اندیشیده شده است لذا در ادامه این اقدامات از مردم استان تقاضا داریم همانطور که در ابر بحران سیلاب اخیر با همکاری و همدلی موجب شدند؛ تلفات انسانی نداشته باشیم و به خوبی پای کار آمدند اکنون نیز اخطارها و هشدارهای هواشناسی و ستاد مدیریت بحران را جدی بگیرند، روستاییان، عشایر و کشاورزان به این هشدارها توجه ویژه کنند و از نزدیک شدن به مسیل‌ها و رودخانه‌های فصلی و دائمی خودداری کنند.
وی ادامه داد: تمامی فرمانداران و دستگاه‌های اجرایی با دستور استاندار و رئیس ستاد مدیریت بحران استان آماده‌باش هستند و بدون هماهنگی نباید محل خدمت را ترک کنند، همچنین تمامی ماشین‌آلات و دستگاه‌ها مورد نیاز باید در بازه‌هایی که احتمال روان شدن سیلاب وجود دارد مستقر شوند.
حجم خالی سدها مناسب است
از سوی دیگر مدیرعامل سازمان آب و برق خوزستان گفت: مخازن سدهای دز و کرخه به گونه‌ای تنظیم شده که ظرفیت خالی کافی برای کنترل سیلاب‌ها متعارف را داشته باشند، در عین حال نیاز آبی پایین دست را در حد معمول تأمین کنند.
فرهاد ایزد جو بیان کرد: حجم خالی مخازن حوضه کارون برای کنترل سیلاب بسیار مناسب و بیش از ۳.۶ میلیارد مترمکعب است.
وی همچنین درباره نگرانی از وقوع سیل در پایین دست رودخانه‌های دز و کرخه گفت: آخرین گزارش هواشناسی برای ۱۶ روز آینده، وقوع سه سامانه بارشی نه چندان قوی را در این مدت پیش‌بینی کرده که در صورت تحقق و عدم تغییر در این پیش‌بینی‌ها، نگرانی از بابت کنترل سیل وجود ندارد و جریان آب خروجی از سدهای دز و کرخه متناسب با تاب آوری رودخانه‌ها تنظیم می‌شود تا خسارتی در پایین دست به دنبال نداشته باشد.
ایزدجو افزود: در صورتی که بارش‌ها طبق پیش‌بینی‌ها اتفاق بیفتد، خروجی سد دز روی ۷۰۰ مترمکعب در ثانیه و خروجی سد کرخه به پایین دست ۴۵۰ مترمکعب در ثانیه ثابت خواهد ماند که متناسب با تاب آوری این رودخانه‌هاست.
وی با بیان اینکه تمام پتانسیل سازمان آب و برق خوزستان در خصوص مهار سیلاب‌ها احتمالی بسیج و بکار گرفته شده است، به بازدید اخیر خود از سیل بندهای پایین دست رودخانه دز اشاره کرد و گفت: چند نقطه از سیل بندها تخریب شده بود که توسط دستگاه‌های اجرایی متولی اکنون در حال اجراست و پیش‌بینی می‌شود تا پایان اسفندماه به وضعیت مناسب برسند.
ایزدجو با تاکید بر تسریع در ساخت سیل بندهای حوضه‌های دز و کرخه اظهار داشت: به دستور استاندار، تقویت سیل بندها باید با سرعت پیش برود، زیرا احتمال وقوع سیل همیشگی است و در صورت سهل‌انگاری، اقدامات دیرهنگام نتیجه‌بخش نخواهد بود.
وی تصریح کرد: در صورتی که بارندگی‌های شدید و متوالی رخ دهد، به طوری که وقت کافی برای تخلیه سد دز وجود نداشته باشد، احتمال افزایش خروجی این سد، تا یک هزار و ۵۰۰ مترمکعب در ثانیه وجود دارد، اما با پیش‌بینی‌های فعلی هواشناسی، شاهد این اتفاق نخواهیم بود.
خطر سیل در آهو دشت
مدیرعامل سازمان آب و برق خوزستان گفت: با توجه به محدودیت مخزن سد دز برای کنترل سیل، پخش سیلاب در پایین دست این رودخانه، حتی در سال‌هایی که بارش‌ها نرمال است، احتمال ۴۰ درصدی دارد و مناطق شعیبیه، بامدژ و آهو دشت همیشه در معرض سیل هستند.
وی با اشاره به کمبود اعتبارات امسال برای ساخت سیل بندها، گفت: دستگاه‌های متولی متناسب با مبلغ بودجه در حال کار هستند؛ به طور نمونه در پایین دست حوضه دز، در بخش شعیبیه شوشتر نسبتاً خوب کار شده، سیل بندهای منطقه بامدژ در اهواز احتیاج به کار بیشتری دارد و سرعت کار در بخش آهو دشت شوش اخیراً بهبود یافته اما نیاز به شتاب بخشی بیشتری دارد.
ایزدجو نسبت به آبگرفتگی در منطقه آهو دشت در صورت تعلل در انجام اقدامات پیشگیرانه هشدار داد و تصریح کرد: دو زهکش متعلق به شرکت کشت و صنعت میان آب (از جمله زهکش بزرگ K۲) در منطقه آهو دشت به رودخانه دز متصل می‌شود که باید تمهیدات لازم برای جلوگیری از ورود جریان در زمان سیلاب به آنها توسط این شرکت انجام شود، اما متأسفانه به رغم پیگیری‌های صورت گرفته از سوی فرماندار شوش و امور آب منطقه غرب سازمان آب و برق خوزستان، تاکنون اقدامی صورت نگرفته، این در حالی است که در صورت تعلل، آبگرفتگی اراضی اطراف این زهکش‌ها بسیار محتمل است.
وی تاکید کرد: باید به این نکته توجه داشت که سیل یک پدیده غیرقطعی است بنابراین هیچ کس نمی‌تواند با قاطعیت درباره آن نظر بدهد، زیرا همیشه امکان دارد با سیلاب‌ها کم نظیر و یا بی‌نظیر همچون بهار امسال، روبه رو بشویم.
کاهش تاب آوری رودخانه دز
این مقام مسئول در ادامه گفت: با توجه به تخریب سیل بندها، امسال تاب آوری رودخانه‌ها (حداکثر ظرفیت عبوردهی سیل بدون ایجاد خسارت) نسبت به پارسال کاهش یافته، بنابراین سعی می‌شود که تخلیه سدها به گونه‌ای باشد که خروجی در حد تاب آوری رودخانه‌ها باشد تا آبگرفتگی در پایین دست رخ ندهد.
وی افزود: رودخانه دز در سال گذشته، تحمل عبوردهی یک هزار و ۱۰۰ مترمکعب در ثانیه را داشت و مشکلی برای روستاها و شهرهای پایین دست به وجود نمی‌آمد اما با تخریب سیل بندها، ظرفیت آبگذری این رودخانه امسال کاهش یافته و در حد عبور ۷۰۰ مترمکعب در ثانیه است.
ایزدجو اضافه کرد: با اقداماتی که اکنون در راستای ترمیم و بازسازی سیل بندها در حال اجراست، پیش‌بینی می‌شود تا پایان اسفندماه، تاب آوری رودخانه دز تا دبی یک هزار مترمکعب در ثانیه افزایش یابد.
وی ادامه داد: روستاهایی که در بستر سیلابی رودخانه‌ها قرار دارند باید جابه‌جا می شدند، اما به دلیل مسائل اجتماعی و تصمیم مقامات مسئول مسئله جابه‌جایی روستاها منتفی شده و به جای آن، ساخت سیل‌بند در اطراف روستاها و افزایش تراز خانه‌های جدید، در دستورکار قرار گرفته تا احتمال آبگرفتگی کاهش یابد.
این روزها به علت پیش‌بینی وقوع سیل در خوزستان، آب پشت سدها با افزایش در رهاسازی مواجه شده است و آب رودخانه‌های خوزستان بالا آمده است تا سدها برای کنترل سیلاب‌ها احتمالی آماده باشند.
از بروز سیلاب در منطقه رفیع پیشگیری شد
در عین حال مدیرعامل شرکت عمران نیرو خوزستان صبا از پیشگیری از بروز سیلاب در منطقه رفیع خبر داد.
رحمان خندانی در گفتگو با خبرنگار بازار با اشاره به چندین عملیات انجام شده برای ترمیم سیل بند منطقه رفیع در رودخانه نیسان، تقاطع زهکش WMD ، هدف از این عملیات را جلوگیری از بروز هرگونه سیلاب احتمالی بیان کرد.
وی افزود: پس از بازرسی‌های متعدد کارشناسان این شرکت از کلیه سیل بندهای منطقه رفیع در رودخانه نیسان، چند شکستگی مشاهده شد که در کوتاه‌ترین زمان ممکن عملیات ترمیم آنها در دستور کار واحد عملیات این شرکت قرار گرفت.
خندانی بیان کرد: دو نقطه شکستگی، یکی در محدوده دایک احداثی روی کالورت تقاطع زهکش WMD به طول ۶۰ متر، عرض ۱۵ و ارتفاع ۸ متر و دیگری بر روی سیل بند اصلی رودخانه نیسان به طول ۳۰، عرض ۵، و ارتفاع ۶ متر شناسایی، که به صورت کامل ترمیم و بازسازی شدند.
سیل در خوزستان و لرستان قطعی است
در همین زمینه معاون وزیر نیرو با اشاره به پیش‌بینی‌های سازمان هواشناسی، گفت: به احتمال زیاد شاهد وقوع سیل در نوار غربی کشور به ویژه استان‌های لرستان، خوزستان، ایلام، کرمانشاه و همدان خواهیم بود.
قاسم تقی زاده خامسی در گفتگو با بازار اظهار کرد: با توجه به پیش‌بینی‌هایی که در سازمان هواشناسی انجام شده، شاهد وقوع سیل در بسیاری از استان‌های نوار غربی به ویژه استان‌های لرستان، خوزستان خواهیم بود. ایلام، کرمانشاه و همدان از دیگر استان‌هایی هستند که بیش از سایر استانها در معرض خطر سیلاب قرار دارند.
قاسم تقی زاده خامسی در رابطه با بزرگی سیلاب احتمالی گفت: شاید این سیل به بزرگی سیل‌های فروردین نباشد اما از آنجایی که افزایش بارندگی‌ها همراه با وزش شدید باد همراه است به طور قطع سیل بزرگی را شاهد خواهد بود و باید اقدامات پیشگیرانه برای کاهش صدمات جدی گرفته شود.
نیاز روستاها به احداث دایک حفاظتی
معاون عمرانی استاندار خوزستان نیز در خصوص سیل گفت: برای ۳۳ روستای این استان به منظور حفاظت در برابر سیل، دایک حفاظتی احداث می‌شود.
فاضل عبیات در گفتگو با خبرنگار بازار اظهار کرد: دو هزار و ۱۰۰ کیلومتر راه روستایی از سیلاب بهمن‌ماه سال گذشته و فروردین امسال آسیب دید که اجرای ۷۰ پروژه از جمله پل ۵۰۰ متری عنافچه (حل مشکل ۳۷ روستای شهرستان باوی) برنامه ریزی شده است.
وی افزود: چهار دستگاه پل در دشت آزادگان در حال احداث داریم که متأثر از سیلاب بودند.
عبیات بیان کرد: برای ۳۳ روستا دایک محافظتی احداث می‌کنیم که ۵۰ درصد پیشرفت کرده است.
وی گفت: بالا بردن رقوم کف منازل در حال احداث کاری است که انجام و با توجه به اعتبارات موجود بخش مهمی از کارهای دیگر را انجام می‌دهیم.
معاون عمرانی استاندار خوزستان بیان کرد: اثرات تخریبی سیلاب حتی بعد از کنترل سیلاب به تدریج نمایان شد؛ به عنوان مثال در اهواز ۲۲۰ نقطه ریزشی داشتیم که مشکلاتی از جمله شکستگی‌های خطوط فاضلاب برای شهروندان به وجود آورد.
عبیات عنوان کرد: بارش ۲۵ آذرماه امسال در اهواز ۸۰ میلی‌متر در مدت زمان دو تا سه ساعت رخ داد و مجموعه آن با توجه به سطح شهرستان اهواز و کارون در حدود ۱۶ میلیون مترمکعب در اهواز جاری شد و حدود ۸۴ مترمکعب رودخانه‌ای در اهواز تشکیل و به مدت یک شبانه‌روز در سطح شهر جاری ماند.
وی با بیان اینکه یک هزار و ۲۰۰ کیلومتر از کلکتورهای فاضلاب اهواز عمر بالای ۴۰ سال دارند، افزود: این آب‌گرفتگی‌ها در اهواز تا ۶ روز ادامه داشت ولی آثار آن در برخی نقاط و به ویژه شهرستان کارون هنوز هم قابل مشاهده است.
عبیات گفت: در ارتباط با شبکه فاضلاب شهر اهواز یک چالش بسیار جدی داریم؛ احداث ۳۳ ایستگاه پمپاژ در شبکه در حدود ۱۱۴ کلکتور اصلی و همچنین احداث ۹۰۴ کیلومتر شبکه اصلی جمع آوری فاضلاب نیاز داریم که اعتباری بالغ‌بر چهار هزار میلیارد تومان نیاز دارد که ۱۰۰ میلیون یورو برای انجام این کارها از سوی مقام معظم رهبری اختصاص داده شده است.
بامدژ اهواز نقطه بحرانی سیل
بخشدار مرکزی اهواز نیز در خصوص وقوع سیل و خطراتی که متوجه روستاهای این بخش می شود، گفت: روستاهای منطقه بامدژ در بخش مرکزی اهواز از مناطق آسیب‌پذیر هنگام شدت یافتن باران و سیلاب است.
علی بلم چی در گفتگو با خبرنگار بازار بر توجه ادارات و دستگاه‌های اجرایی به مشکلات بخش مرکزی اشاره کرد و افزود: اداره راهداری و حمل‌ونقل جاده‌ای اقدامات خوبی در این بخش انجام داده و با توجه به مشکلات جاده بامدژ و مشخص شدن پیمانکار این مسیر، نیاز است که هرچه سریع‌تر برای ساماندهی این جاده اقدام شود.
وی به مشکلات آب روستاها اشاره کرد و گفت: پس از بارندگی، کیفیت آب آشامیدنی روستاها نامطلوب می شود که شرکت آب و فاضلاب روستایی تمهیدات لازم در این خصوص داشته باشد و تانکر های توزیع آب نیز در نظر بگیرد.
بخشدار مرکزی اهواز افزود: شرکت آب و فاضلاب روستایی آمادگی لازم برای تأمین آب روستاها به ویژه روستاهای بالادست شهر الهایی را داشته باشد.
بلم چی به مشکلات برق در برخی از نقاط بخش مرکزی اشاره کرد و ادامه داد: قطعی برق و ناپایداری شبکه، مشکلاتی را برای روستاییان به وجود آورده است که نیاز است شرکت توزیع برق اقدامات پیشگیرانه داشته باشد.
وی با اشاره به اینکه همه روستای منطقه بامدژ در سیل فروردین ماه اهواز دچار آسیب جدی شده‌اند و زیر آب رفته‌اند، بیان کرد: این منطقه به شدت در برابر طغیان آب و بالا آمدن رودخانه آسیب‌پذیر است و باید برای این شرایط همیشه آمادگی داشت.
خوزستان در حالی به انتظار سیلی دیگر نشسته است که در سیل فروردین‌ماه امسال خسارت‌های بی‌شماری را به خود دید و مسئولان متولی امر تقریباً هیچ قدم مثبتی به غیر از خالی کردن روستاها از سکنه برای کاهش تلفات انسانی نکردند ولی این بار با توجه به شرایط پیش انتظار مردم این است که مسئولان متولی امر حساب‌شده تر و پخته‌تر عمل کنند و شهرها و روستاهای استان را به دست سیلی ویرانگر نسپارند و راهکاری بیندیشند.
نظر شما