بازار؛ گروه بین الملل: قرارداد تشکیل اولیه اتحادیه اقتصادی اوراسیا در ۲۹ مه ۲۰۱۴ میان کشورهای روسیه، بلاروس و قزاقستان منعقد و جایگزین اتحادیه گمرکی اوراسیا شد و سپس کشورهای ارمنستان و قرقیزستان نیز به عضویت آن در آمدند.
این اتحادیه کار خود را به طور رسمی از اول ژانویه ۲۰۱۵ آغاز کرد. کشورهای عضو اورآسیا هم اکنون ۲۰ میلیون کیلومترمربع مساحت و بیش از ۱۸۳ میلیون نفر جمعیت دارند که ۵.۲ درصد جمعیت جهان است. در روز اجرای این توافق‌نامه ولادیمیر پوتین، رئیس جمهور روسیه اعلام کرد: امروز ما یک مرکز رشد اقتصادی قدرتمند و جذاب ایجاد کرده‌ایم، یک بازار منطقه‌ای که بیش از ۱۸۰ میلیون نفر را به هم مرتبط می‌کند.
درباره اهداف این اتحادیه اقتصادی می‌توان به تسهیل تجارت، ایجاد بازار مشترک در حوزه کشورهای مستقل هم سود عضو، حذف تدریجی قوانین گمرکی در داخل اتحادیه، برقراری تعرفه خارجی مشترک در میان کشورهای عضو و هماهنگ سازی تشریفات گمرکی اشاره کرد.
با توجه به تنوع بازار و تنوع منابع موجود در کشورهای عضو این اتحادیه پیوستن به آن یک فرصت قابل توجه برای اقتصاد ایران ایجاد می کند و می توان از این طریق بخشی از اثر تحریم ها را جبران کرد . قطعا ورود به اتحادیه اقتصادی اوراسیا و همکاری با این اتحادیه می‌تواند دروازه جدیدی برای اقتصاد ایران باشد که بتواند با سایر اعضا به راحتی روابط اقتصادی برقرار کند و یا روابط خود را توسعه دهد.
در این راستا خبرنگار بازار گفتگویی با پروفسور «شیرین هانتر» عضو شورای روابط خارجی آمریکا و استاد دانشگاه جورج تاون تنظیم نموده که در ادامه می آید.
*یکی از بلوکهای تجاری مهم برای ایران «اتحادیه اقتصادی اوراسیا» است. در حال حاضر ایران عضو ناظر این اتحادیه است. اهمیت عضویت دائم ایران در این اتحادیه چیست؟
از ابتدا هدف اصلی این اتحادیه حفظ و گسترش نفوذ روسیه در این منطقه بوده است. روسیه مایل بود که کشورهای دیگری نظیر جمهوری آذربایجان و ازبکستان هم به این اتحادیه ملحق شوند اما در این زمینه موفق نشد.
این اتحادیه همچنین با هدف ایجاد یک سازمان رقیب اتحادیه اروپا تشکیل شد. از نظر اقتصادی در مقایسه با اتحادیه اروپا در موضع ضعیفتری قرار داد. تولید ناخالص داخلی اتحادیه اروپا ۱۵ تریلیون دلار است در حالیکه اتحادیه اوراسیا کمتر از ۵ تریلیون دلار است. بنابراین بازار داخلی آن چندان قوی نیست.
تا آنجائیکه مربوط به ایران می شود عضویت در این اتحادیه مزایای چندانی ندارد. بلکه این اعضای دیگر به خصوص روسیه هستند که از دستیابی راحت تر به بازار ایران بهره می برند.
بسیاری از اقلامی که ایران صادر می کند، نظیر محصولات اعضای کوچکتر این اتحادیه است. عضویت در این اتحادیه فقط بازار ایران را بیشتر برای روسیه باز می کند در حالیکه تا به حال روسیه در بسیاری از موارد ترکیه را به ایران ترجیح داده است.
به جای عضویت در این یا اتحادیه دیگر، ایران باید دایره مبادلات خود را دهد. این هم نیاز به بهبود روابط بین المللی ایران دارد.
*روسیه یکی از کشورهای حامی عضویت ایران در «اتحادیه اقتصادی اوراسیا» است. دلیل حمایت روسیه از عضویت دائم ایران چیست؟
برای بیش از دو سده روسیه خواهان آوردن ایران تحت نفوذ و حتی کنترل خود است. آوردن ایران به اتحادیه اوراسیا هم یک شیوه جدید از سوی روسیه برای کنترل و نفوذ بر ایران است.
*برخی معتقد هستند روسیه با گسترش این اتحادیه در صدد است تا کشورهای عضو این اتحادیه وابستگی کمتری به چین در قالب طرح «یک کمربند یک جاده» داشته باشند. ارزیابی شما چیست؟
پس از فروپاشی شوروی، روسیه همیشه نگران از دست دادن نفوذ خود در منطقه اوراسیا بوده است.
رقیبان اصلی روسیه از طرفی اروپا و امریکا و از طرف دیگر چین هستند. اگر قبلاً رقابت در اوراسیا بین روسیه و غرب بود، اینک این رقابت سه جانبه است و چین هم یکی از کشورهایی است که می خواهد نفوذ خود را در منطقه اوراسیا گسترش دهد.
ایران باید از این رقابتها به نفع خود استفاده کند نه اینکه درگیر اتحادیه ای شود که آزادی عمل او را ممکن است محدود سازد.
*عضویت ایران در این اتحادیه چه مزیتهای اقتصادی و سیاسی برای ایران خواهد داشت؟
مواضع اصلی کشورهایی نظیر روسیه و چین در قبال ایران با عضویت تهران در این اتحادیه تغییر نخواهد کرد. مثلاً این عضویت، روسیه را وادار نخواهد کرد که از ایران حمایت گسترده نماید.
هدف از آوردن ایران به اتحادیه اقتصادی اوراسیا استفاده از منابع و بازار ایران است.
نظر شما