جواد حیران نیا؛ بازار: دور پنجم مذاکرات وین برای احیای برجام در حال برگزاری است و طرفین امیدوار هستند در این دور تصمیمات نهایی اتخاذ شود.
به اعتقاد برخی هیاتهای مذاکره کننده بعید است این دور از مذاکرات، دور نهایی باشد. عباس عراقچی رئیس تیم مذاکره کننده ایران در این خصوص می گوید: یک هفته است که مذاکرات را در وین دنبال می‌کنیم. مذاکرات پیچیدگی‌های زیادی دارد و به موضوعات اصلی مورد اختلاف رسیدیم.
عراقچی با بیان اینکه پیشرفت های خوبی تا الان داشتیم و مسیر خوبی را طی کردیم، اظهار داشت: الان در نقطه‌ای هستیم که به اختلافاتی بارزی که وجود دارد، می‌پردازیم.
وی که با خبرگزاری صدا و سیما گفت‌وگو می‌کرد، افزود: متن‌ها تهیه شده و مقدار زیادی متن‌های ما آماده است، ولی چند مورد اختلافی کماکان در دست بررسی است. به نظر من مسیر خوبی تا الان طی شده است. این که آیا در این دور از مذاکرات بتوانیم به جمع بندی برسیم، شخصا مطمئن نیستم.
این دیپلمات ارشد ایرانی تصریح کرد: به تلاش خود ادامه می‌دهیم. ممکن است لازم باشد یک بار دیگر هیأت‌ها برای مشورت‌های بیشتر به پایتختها مراجعه کنند، هنوز در این خصوص تصمیم قطعی نگرفتیم. ظرف دو سه روز آینده کار را ادامه خواهیم داد، یا به جمع بندی خواهیم رسید که چگونه رفتار کنیم. بحث‌ها و مذاکرات اصلی در جلسات دوجانبه، سه جانبه و چندجانبه صورت می‌گیرد و عنداللزوم در همه سطوح با هم ملاقات داریم و صحبت می‌کنیم ولی طبیعتا هر زمان قرار باشد به این دور از مذاکرات خاتمه داده شود، از طریق یک جلسه جمع بندی کمیسیون مشترک خواهد بود.
وی گفت: هنوز زود است که قضاوت کنیم در چه زمانی و مقطعی به این نقطه خواهیم رسید. تلاش برای این که هر چه سریع‌تر به جمع بندی نهایی برسیم، از نظر ما ادامه دارد و باید ببینیم چه خواهد شد.
متعاقب این اظهارات، «میخائیل اولیانوف» نماینده روسیه در سازمان‌های بین‌المللی در وین اتریش در پیامی در توییتر به سخنان اخیر «سید عباس عراقچی» معاون وزیر خارجه ایران درباره رسیدن مذاکرات وین به موضوعات اصلی مورد اختلاف واکنش نشان داد.
وی در این پیام توییتری نوشت: «زمینه‌های اختلاف در گفت‌وگوهای وین درباره برجام به طور چشمگیری کاهش یافته است. اما آقای عراقچی حق دارد: مسائل برجسته باقی مانده نسبتا پیچیده هستند. برای یافتن راه حل‌ها یک رویکرد بسیار خلاقانه و مسئولانه لازم است».
دور اخیر مذاکرات وین از این حیث دارای اهمیت است که در این دور در خصوص مسائل اساسی مورد اختلاف تصمیم گیری خواهد شد. بر این اساس اگر این دور از مذاکرات به نتیجه نرسد کار سخت و دشوار می شود.
پروفسور «شیرین هانتر» عضو شورای روابط خارجی امریکا این دور از مذاکرات را بسیار مهم می داند و حتی معتقد است اگر این دور از مذاکرات شکست بخورد در این صورت احتمال شکست نهایی مذاکرات نیز وجود دارد. در این ارتباط هانتر به خبرنگار بازار گفت: «مذاکرات ممکن است لااقل یک دور دیگر ادامه داشته باشد. مثلا اگر در دور پنجم پیشرفتهای خوبی حاصل شد اما بعضی مسائل حل نشد یک دور دیگر برقرار می شود. اما اگر هیچ پیشرفتی در دور پنجم حاصل نشد به احتمال قوی دیگر دور دیگری برقرار نخواهد شد.»
پروفسور «فن هیپل» معاون اسبق کاخ سفید نیز در گفتگو با بازار اگرچه معتقد است که دور اخیر ممکن است دور نهایی باشد ولی اعتقاد ندارد که مذاکرات کلا به شکست منجر شود. استدلال «هیپل» از ضرورت احیای برجام برای امریکا ناشی می شود. به اعتقاد وی «تیم بایدن می داند که احیای برجام برای میزانی از اعتمادسازی با ایران لازم و ضروری است. تیم بایدن می داند که اگر می خواهد با ایران در زمینه های دیگر نیز کار کند باید برجام را احیا کند و نوعی اعتمادسازی به وجود آورد. در غیر این صورت امریکا قادر نخواهد با ایران در خصوص مسائل دیگر همکاری کند.»
«سرگئی لاوروف» وزیر امور خارجه روسیه نیز معتقد است: «مذاکرات ادامه دارد و پیشرفت چشمگیری حاصل شده است. با این حال هنوز تصمیم نهایی اتخاذ نشده است. موضوعاتی همچنان وجود دارد که نیازمند تصمیم گیری‌های سیاسی از سوی پایتخت کشورهای ذینفع آمریکا و ایران است.»
وی افزود: «دقیقاً مانند سایر طرف‌های برجام ما در تلاشیم شرایطی ایجاد کنیم که تا حد ممکن مطلوب باشد و به توافق نهایی برسیم. معتقدم گمانه‌زنی درباره اینکه آیا این اتفاق در چند روز آینده رخ خواهد داد یا چند هفته دیگر نتیجه مثبتی در برندارد. همه در وین در حال تلاش برای دستیابی به نتایج در اسرع وقت هستند.»
در حالی بحث بر سر دور نهایی بودن دور پنجم در میان است که خبرنگار روزنامه آمریکایی «وال استریت ژورنال» سه شنبه در توییتی ادعا کرد که با خبر شده برنامه فعلی این است که چهارشنبه و یا در روز پنجشنبه وقفه‌ای در گفت‌وگوهای وین برای احیای برجام ایجاد شود و هیأت‌ها به پایتخت‌های خود بازگردند.
وی همچنین اعلام کرده بود این برنامه ممکن است تغییر کند ولی فعلاً برنامه همین است. او سپس افزوده است: سوال بزرگ این است که چه زمانی این گفت‌وگوها ادامه می‌یابد و آیا این گفت‌وگوها پیش از انتخابات ایران ادامه خواهد یافت یا خیر، این مساله‌ای است که هنوز حل نشده است.
البته ایران نیز پیش از این اعلام کرده بود که ممکن است یک سفر دیگر به پایتختها برای نهایی کردن موضوعات انجام شود.
برای ایران موضوع مهمی راستی ازمایی رفع تحریمهاست و اینکه ایران به زمانی برای این موضوع نیاز دارد. این در حالی است که طرف امریکایی به هیچ وجه زیر بار این موضوع نرفته است.
کاظم غریب آبادی سفیر و نماینده دائم جمهوری اسلامی ایران نزد سازمان‌های بین‌المللی در وین نیز در این خصوص اعلام کرده است: آنچه برای هیأت جمهوری اسلامی ایران مهم است این است که اگر توافقی صورت بگیرد ایران فراتر از برجام تعهدی را در حوزه هسته‌ای نخواهد پذیرفت و تمامی تحریمها هم باید لغو شود و مورد راستی آزمایی قرار بگیرد.
موضوع مهم دیگر برای ایران رفع تحریمهای غیر هسته ای است. این تحریمها در دوره ترامپ از ذیل عنوان هسته ای خارج شده و ذیل عناوینی چون مبارزه با تروریسم، مسائل حقوق بشر و ... قرار گرفته است. ظاهرا در خصوص رفع تحریمهای سپاه و بیت رهبری هنوز از سوی امریکایی ها چراغ سبزی نشان داده نشده است.
این در حالی است که توافق ایران و آژانس تنها برای یک ماه دیگر تمدید شده است و سخت و دشوار خواهد بود که این توافق دوباره تمدید شود. غریب آبادی نیز با اعلام اینکه مذاکرات وارد موضوعات مهم و اساسی در دو حوزه رفع تحریم و هسته‌ای شده است. این چند موضوع باید حتما حل و فصل شود، هم برای ما از منظر رفع تحریمی و هم از منظر اقدامات هسته‌ای که اگر چنانچه برجام احیا شود باید انجام دهیم. چنانچه این موضوعات حل و فصل نشود، طبیعتا تفاهمی هم شکل نخواهد گرفت.
وی همچنین تأکید کرده است ایران فراتر از برجام، تعهدی را در حوزه هسته‌ای نمی‌پذیرد.
بر این اساس آنچه در حال حاضر وجود دارد تهیه متون است که البته هنوز موارد اختلافی وجود دارد که مورد بحث و رایزنی طرفین است. البته نگارش متن از یکی دو دوره قبل در سه حوزه تعهدات رفع تحریمی، تعهدات هسته‌ای و شیوه‌های اجرای این تعهدات، شروع شده بود و مسائل مورد اختلاف باعث شده تا این نگارش نهایی نشود.
یک موضوع مهم دیگر چگونگی ارتباط مذاکرات وین با انتخابات ریاست جمهوری ایران است که حدود دو هفته دیگر برگزار خواهد شد. برخی معتقد هستند احتمال اینکه مذاکرات قبل از انتخابات ریاست جمهوری به نتیجه برسد کم است چرا که این موضوع ممکن است بر نتایج انتخابات تاثیرگذار باشد.
این در حالی است که علی ربیعی سخنگوی دولت ایران گفته است «مذاکرات وین به هیچ وجه تحت تاثیر انتخابات و نتایج آن نیست و بر اساس رویه ای مستقل و قانونی خود و در چارچوب سیاست های کلی نظام و با هدایت مقام معظم رهبری تا رسیدن به نتیجه مطلوب ادامه خواهد داشت. دولت مصمم است رسالت خود را انجام داده و کشور را بدون تحریم های غیرقانونی تحویل دولت آینده بدهد.»
نظر شما