اسدالله خسروی؛ بازار: قیمت دلار در بازار آزاد مدتی است در محدوده ۲۵ هزار تومان قرار دارد. نرخ این کالا که در اواخر دیماه و با روی کارآمدن جو بایدن به ۲۱ هزار تومان رسید، اما بانک مرکزی اقدامات خود را برای تثبیت آن در بازار به کار نگرفت تا جایی که چند روز پیش قیمت دلار به ۲۶ هزار تومان هم در بازار رسید.
کاهش نرخ ارز در اوایل ماه گذشته در بازار در حالی اتفاق افتاد که روحانی وعده دلار ۱۵ هزار تومانی را به مردم داده بود. تحقق نیافتن وعده روحانی در کاهش نرخ ارز و غیر واقعی دانستن دلار گران قیمت در بازار آزاد از سوی رئیس کل بانک مرکزی به دلیل کم توجهی این بانک و سیاست گذاری های درست ارزی دولت اکنون بی اطمینانی هایی را برای مردم و فعالان اقتصادی ایجاد کرده است که چرا بانک مرکزی در زمان کاهش قیمت ارز بازار را مدیریت نمی کند؟
بی توجهی بازار ارز به کاهش قیمت ها
البته هوشمند بودن بازار ارز و بی توجهی به وعده وعیدهای پایین آمدن نرخ این کالا در بازار توسط مسئولان تا جایی است که این روزها بازار حتی با تصمیم گیری‌های سیاسی که معمولا به بازار شوک وارد می کند و یا وعده‌های کاهش نرخ ارز چون گذشته دچار تغییر جدی قیمت نمی شود.
حال در چنین شرایطی که بازار ارز نه چون گذشته جولانگاه دلالان سودجو است و نه سفته بازان و سرمایه گذاران با تقاضای کاذب بازار را متلهب می کنند وجود دارند، چرا بانک مرکزی تصمیمی قاطع برای تثبیت نرخ ارز و یا نگه داشتن قیمت دلار در محدوده ۲۰ تا ۲۲ هزار تومان نمی گیرد؟ و رهرو قیمت گذاری بازار آزاد این کالاست
به عقیده کارشناسان حال در چنین شرایطی که بازار ارز نه چون گذشته جولانگاه دلالان سودجو است و نه سفته بازان و سرمایه گذاران با تقاضای کاذب بازار را متلهب می کنند وجود دارند، چرا بانک مرکزی تصمیمی قاطع برای تثبیت نرخ ارز و یا نگه داشتن قیمت دلار در محدوده ۲۰ تا ۲۲ هزار تومان نمی گیرد؟ و رهرو قیمت گذاری بازار آزاد این کالاست.
البته به گفته رئیس کل بانک مرکزی قرار است یک میلیارد دلار از بدهی های کره جنوبی به ایران برگردد و منابع ارزی کشور تقویت شود حال معلوم نیست که قیمت ارز با بازگشت ارزها در بازار چه رقمی می شود و باید منتظر ماند و مشاهده کرد که سیاست گذاری های بانک مرکزی در تعدیل نرخ ارز در بازار چگونه خواهد بود.
کوتاهی سایست گذاران ارزی در ساماندهی بازار
بانک مرکزی به جای چاره اندیشی و استفاده از راهکارهای کارشناسانه اراده و اختیار خود را به دست فعالان و معامله گران چهارراه استانبول و میدان فردوسی داده است در حالی که متولی مدیریت نرخ ارز در بازار بانک مرکزی است
آلبرت بغزیان کارشناس اقتصادی در گفتگو با خبرگزاری «بازار» درباره علت نوسان نرخ ارز و کوتاهی سیاست گذاران ارزی در تثبیت قیمت این کالا در بازار گفت: بانک مرکزی به جای چاره اندیشی و استفاده از راهکارهای کارشناسانه اراده و اختیار خود را به دست فعالان و معامله گران چهارراه استانبول و میدان فردوسی داده است در حالی که متولی مدیریت نرخ ارز در بازار بانک مرکزی است.
وی به تاثیر پذیری بازگشت دلارهای بلوکه شده ایران در برخی کشورها چون کره، ژاپن، عراق و ...در نرخ ارز در کشور اشاره کرد و افزود: با بازگشت منابع ارزی به داخل بانک مرکزی اگر نرخ دلار را مثلا ۲۰ هزار تومان در نظر گیرد و آن را به صرافی های تزریق کند، شکی نیست که قیمت ارز در بازار آزاد کاهشی می شود اما این کار را نمی کند چون به ضرر دولت تمام می شود.
دلار به زیر ۲۰ هزار تومان هم برسد قیمت ها متناسب با نرخ ارز در بازار کاهشی نمی شود
این کارشناس اقتصادی به کاهش منابع ارزی در پی تحریم ها و افت صادرات نفت و... اشاره کرد و افزود: درست است که منابع ارزی کشور کاهش یافته است و بانک مرکزی باید با حساسیت ارز را به بازار عرضه کند اما با ارز کم هم می توان به خوبی بازار را مدیریت کرد. البته اگر قیمت ارز دربازار به زیر ۲۰ هزار تومان هم برسد قیمت کالاهایی که در بازار گران شده اند به دلیل چسبندگی قیمت ها و نبود نظارت دقیق بر بازار کاهشی نمی شود.
زمانی که قیمت ارز در بازار به ۲۱ هزار تومان رسید بانک مرکزی به جای مدیریت بازار و جلوگیری از رشد دوباره قیمت ها نظاره گر بازار بود تا اینکه پس از چند روز قیمت دلار ۲۶ هزار تومان را هم رد کرد در حالی که در آن شرایط می توانست نگذارد بهای ارز بر مدار رشد قرار گیرد
وی اضافه کرد: زمانی که قیمت ارز در بازار به ۲۱ هزار تومان رسید بانک مرکزی به جای مدیریت بازار و جلوگیری از رشد دوباره قیمت ها نظاره گر بازار بود تا اینکه پس از چند روز قیمت دلار ۲۶ هزار تومان را هم رد کرد در حالی که در آن شرایط می توانست نگذارد بهای ارز بر مدار رشد قرار گیرد.
افزایش نرخ دلار به نفع دولت است بانک مرکزی خیلی نمی خواهد نرخ ارز کاهشی شود
بغزیان تصریح کرد: تعیین نرخ ارز دست بانک مرکزی است اما متاسفانه قیمت آن را به بازار می سپرد تا با رشد قیمت ها از این طریق منابع عظیمی نصیب دولت شود.
این استاد دانشگاه با بیان این که دولت همیشه بدهکار است بنابراین بدهی ها و کسری بودجه خود را باید از طرق مختلف تامین و صاف کند افزود: بالا بودن نرخ ارز منبع درآمد خوبی برای دولت است در چنین شرایطی اگر قیمت ارز دربازار توسط بانک مرکزی کمتر در نظر گرفته شود به زیان دولت خواهد بود.
وی افزود: در تمام دنیا بانک های مرکزی قیمت ارز را به بازار نمی دهند و خود بازار تعیین کننده قیمت ارز می شود چنانچه نرخ ارز در یک دامنه مشخص قرار گیرد و از آن دایره خارج شود بانک مرکزی وارد عمل شده و قیمت ها را در بازار به خوبی مدیریت می کند.
از آنجایی که بازار به تثبیت نرخ ارز اطمینان ندارد قیمت کالاها در بازار کاهشی نمی شوند چرا که فعالان بازار به خوبی می دانند که قیمت ها در بازار ارز به دلیل نبود سیاست تثبیت نرخ ارز پرنوسان است و احتمال دارد نرخ آن در روزهای آینده افزایشی شود و آنها دیگر نتوانند کالاها را به نرخ کمتر تهیه کنند
این کارشناس اقتصادی خاطرنشان کرد: با کاهش نرخ ارز قیمت همه کالاها نیز باید در بازار متناسب با افت نرخ ارز کاهشی شود اما در ایران اینگونه نیست، با این وجود اگر قراراست نرخ ارز در بازار کاهش یابد، سطح نظارت ها برای کنترل قیمت ها در بازار نیز باید بشدت افزایش یابد. حال از آنجایی که بازار به تثبیت نرخ ارز اطمینان ندارد قیمت کالاها در بازار کاهشی نمی شوند چرا که فعالان بازار به خوبی می دانند که قیمت ها در بازار ارز به دلیل نبود سیاست تثبیت نرخ ارز پرنوسان است و احتمال دارد نرخ آن در روزهای آینده افزایشی شود و آنها دیگر نتوانند کالاها را به نرخ کمتر تهیه کنند.
موقعیت مناسب بانک مرکزی برای ساماندهی و تثبیت نرخ ارز در بازار
کامران ندری، کارشناس اقتصادی نیز در گفتگو با خبرگزاری «بازار» درباره سیاست گذاری های ارزی بانک مرکزی در کشور گفت: این که قرار است با خروج ایران از پروتکل ها الحاقی قیمت ها در بازار ارز دچار نوسان شود، اینگونه نیست چرا که بازار ارز در گذشته به دلیل وجود سفته بازان ملتهب می شد اما اکنون به دلیل کاهش تقاضا کاذب برای ارز و ریسک بالای سرمایه گذاران این کالا قیمت ها در بازار افزایشی نمی شود، بنابراین بانک مرکزی باید چاره اندیشی کند تا قیمت ارز در محدوده خاصی قرارگیرد و نوسان نداشته باشد.
وی با بیان اینکه بازار ارز به نسبت تابستان و پاییز سالجاری آرامش نسبی را سپری می کند افزود: هر چند نرخ ارز فعلا در بودجه سال آینده به طور قطعی مشخص نشده است و رقم آن احتمال دارد که تغییرات اندکی را در بازار ایجاد کند اما مسایل سیاسی آنگونه که گفته شد تاثیر آنچنانی بر نرخ ارز در بازار به جای نمی گذارد.
تعیین نرخ ارز بر عهده بانک مرکزی است و بانک مرکزی باید طوری بازار را مدیریت کند که قیمت ارز بی منطق و غیر واقعی افزایش نیابد چرا که با فزایش نرخ ارز قیمت همه کالاها و خدمات در بازار افزایش می یابد و این موضوع فشار مضاعفی بر اقتصاد خانوارها وارد می کند
ندری خاطرنشان کرد: تعیین نرخ ارز بر عهده بانک مرکزی است و بانک مرکزی باید طوری بازار را مدیریت کند که قیمت ارز بی منطق و غیر واقعی افزایش نیابد چرا که با فزایش نرخ ارز قیمت همه کالاها و خدمات در بازار افزایش می یابد و این موضوع فشار مضاعفی بر اقتصاد خانوارها وارد می کند.
بنا به این گزارش، اظهارات کارشناسان درباره تعیین منطقی و کارشناسانه نرخ ارز در بازار از سوی سیاست گذاران ارزی بخصوص بانک مرکزی در حالی مطرح است که رئیس کل بانک مرکزی تاکید دارد؛ نرخ ارز باید توسط سازوکار بازار و مستقل از سیاستهای مالی و بودجه ای تعیین و با تصحیح انتظارات و تخیله اثر شوکهای سیاسی، درمسیر اصلاح توسط ساز و کار بازار قرار گیرد. اما کارشناسان اقتصادی معتقدند؛ بانک مرکزی باید بازار را به خوبی مدیریت کند و نگذارد قیمت ارز بی دلیل افزایش یابد تاکید کارشناسان به مدیران بانک مرکزی این است که بانک مرکزی نباید اختیار قیمت ارز را به بازار بسپارد و با فزایش قیمت ارز در بازار خود نیز رهرو قیمت این بازار البته با اندکی تغییر شود.
نظر شما