بازار؛ گروه انرژی: با روی کار آمدن «جو بایدن» امیدواری‌ها نسبت به بازگشت برجام و لغو تحریم‌ها بیشتر شده است. برجامی که به نظر می‌رسد می‌تواند گشایش‌های زیادی در بخش‌های مختلف اقتصاد ایجاد کند، حالا نگرانی‌هایی را در بین فعالان اقتصادی شکل داده است.
ابوالقاسم هاشمی رییس اتحادیه صادرکنندگان فرآورده‌های نفتی با اشاره به حجم بالای تصدی گری دولت در دوران غیر تحریم، می‌گوید: تجربه نشان داده که وقتی دولت خود قادر به صادرات نفت خام و فرآورده است، خیلی راحت بخش خصوصی را نادیده می‌گیرد. او می‌گوید: وقتی تحریم نیست بخش خصوصی حتی توپ جمع کن تیم دولت نبود چه برسد به بازیکن. او در بخش دیگری از سخنان خود همچنین با اشاره به رواج بد مصرفی در کشور، می‌گوید: در صورتی که مصرف سوخت‌هایی همچون گاز با همین شیب رشد کنند، کشوری که دومین ذخایر گازی دنیا را دارد تا ۲۰ سال دیگر واردکننده گاز خواهد بود.
متن کامل گفتگوی بازار با ابوالقاسم هاشمی رییس اتحادیه صادرکنندگان فرآورده های نفتی را در ادامه می خوانید:
در سال هایی که برجام حاصل شده بود یا تحریم ها به اندازه الان سخت گیرانه نبود، معمولا دولت توجه کمتری به تولید و صادرات فرآورده‌های نفتی داشت و سعی داشت که از راحت ترین روش ممکن که همان فروش نفت خام بود، به درآمد ارزی برسد. در آن روزها بخش خصوصی حتی توپ جمع کن دولت هم نبود
* مسئولان امیدوارند که با لغو تحریم‌ها، میزان صادرات نفت به بالای دو میلیون بشکه هم برسد. فکر می‌کنیم در صورت بازگشت به برجام میزان صادرات فرآورده‌های نفتی که عمدتا صادرات آن توسط بخش خصوصی انجام می‌شود، تا چه اندازه رشد خواهد کرد؟
در سال‌هایی که تحریم‌ها تا این اندازه سخت گیرانه نبود و توافق برجام حاصل شده بود، صادرات نفت از مرز دو میلیون و ۵۰۰ هزار بشکه فراتر رفته بود. در آن دوران معمولا دولت توجه کمتری به تولید و صادرات فرآورده‌های نفتی داشت و سعی داشت که از راحت ترین روش ممکن که همان فروش نفت خام بود، به درآمد ارزی برسد. در آن روزها بخش خصوصی حتی توپ جمع کن دولت هم نبود چه برسد به بازیکن. با بازگشت تحریم‌ها کمی شرایط بهتر شد و تولید و صادرات فرآورده‌های نفتی ارزش پیدا کرد. دولت دیگر مثل گذشته قادر به فروش نفت خام نبود و به همین دلیل تاکید زیادی روی توقف خام فروش می‌شد. نتیجه این شد که فرآورده‌های نفتی صادراتش به طور چشمگیری افزایش یافت به طوری که هم اکنون بنزین در صدر فهرست کالاهای صادراتی کشور قرار دارد. اما این نگرانی وجود دارد که در صورت بازگشت به برجام و لغو تحریم‌ها شرایط به حالت قبل بازگردد و دوباره همان آش و همان کاسه. امیدوارم دوباره دولت با ایجاد گشایش در مراودات اقتصادی با دنیا نخواهد که بخش خصوصی را از میدان به در کرده و خود زمام امور را به دست بگیرد.
ارزش افزوده صادرات فرآورده دست کم ۵۰ درصد بیشتر از نفت خام است. جدای از این تولید و صادرات فرآورده می‌تواند تا حد زیادی مشکل اشتغال کشور را حل کند. ضمن اینکه تحریم آن به راحتی نفت خام نیست
* چرا تا این اندازه روی صادرات فرآورده‌های نفتی تاکید می‌کنید؟ با توجه به اینکه ایران مدتی از بازار مصرف دور بوده آیا بهتر نیست که سریع تر صادرات نفت خود را افزایش دهیم؟
نباید فراموش کرد که کشورهایی که صادرات نفت خام دارند هم هیچ گاه دست از صادرات فرآورده برنمی دارند. چرا ارزش افزوده صادرات فرآورده دست کم ۵۰ درصد بیشتر از نفت خام است. جدای از این تولید و صادرات فرآورده می‌تواند تا حد زیادی مشکل اشتغال کشور را حل کند. ضمن اینکه تحریم آن به راحتی نفت خام نیست. با این اوصاف صادرات نفت خام نباید مانع صادرات فرآورده شود.
* در حالی صادرات فرآورده نفتی ارزش افزوده بالایی برای اقتصاد دارد که وزیر نفت پالایشگاه سازی را کثافت کاری دانسته و تقریبا کارنامه بسیار ضعیفی را در این حوزه داشته است.
باید توجه داشت که مشکل اصلی ما هم اکنون در کشور بد مصرفی است. بر اساس آمار موجود میزان مصرف انرژی در ایران شش برابر استاندارد جهانی است. در حال حاضر میزان مصرف سوخت‌هایی همچون گاز در کشور به شدت بالا رفته است. اگر قرار باشد روند مصرف گاز با این همین شیب تند افزایش پیدا کند، تا ۲۰ سال دیگر کشوری که دومین ذخایر گاز دنیا را دارد، واردکننده گاز خواهد بود. این وحشتناک است.
اگر مصرف سوخت در کشور مدیریت شود ظرفیت پالایشگاهی موجود تا ۱۰۰ سال آینده هم جوابگوی نیازهای داخل است. البته باید برای افزایش بهره وری و به روز کردن آن فکر جدی کرد. افزایش صادرات مستلزم افزایش ظرفیت پالایشی کشور است. اتفاقا سرمایه گذاران زیادی حاضر به ورود به این بخش هستند. کافی است که دولت به این سرمایه گذارها روی خوش نشان بدهد و در تامین خوراک تعهد لازم را به بخش خصوصی بدهد.
مشکل اصلی ما هم اکنون در کشور بد مصرفی است. بر اساس آمار موجود میزان مصرف انرژی در ایران ۶ برابر استاندارد جهانی است. اگر قرار باشد روند مصرف گاز با همین شیب تند افزایش پیدا کند، تا ۲۰ سال دیگر کشوری که دومین ذخایر گاز دنیا را دارد، واردکننده گاز خواهد بود
* بسیاری بر این باورند که بی توجهی وزارت نفت در دولت یازدهم و دوازدهم موجب شده که گازوییل تولید شده در داخل کشور استاندارد نباشد. آنگونه که اعلام می شود استفاده از گازوییل بی کیفیت یکی از عوامل اصلی آلودگی هوای کلان شهرهاست؟
عامل اصلی آلودگی هوا نمی تواند گازوییل باشد. حدود ۵۰ درصد گازوییل مصرف شده در کشور یورو ۴ است که اتفاقا در کلان شهرها استفاده می شود. مهم ترین عامل آلایندگی استفاده از نفت کوره در نیروگاه ها و صنایع بزرگ کشور است.
* برخی از کارشناسان راه حل مدیریت مصرف را افزایش قیمت انرژی و حذف یارانه پرداختی دولت می‌دانند. با توجه به تجربه گرانی بنزین در آبان سال گذشته و اعتراضات مردمی که شکل گرفت؛ آیا جامعه ایران کشش افزایش قیمت انرژی را دارد؟
اعتراضاتی که در سال گذشته شکل گرفت بیشتر به دلیل غیر شفاف بودن و عدم اطلاع رسانی درست و به موقع و نبود برنامه ریزی بود. مردم اگر مطمئن باشند که نفع این آزاد سازی قیمت ها دوباره به جیب خود آنها بازمی گردد به طور قطع همکاری لازم خواهند داشت.
نظر شما