بازار؛ گروه بین الملل: راه اندازی پروژه بزرگ اتصال ریلی دو کشور ایران و افغانستان از طریق مسیر ریلی خواف – هرات که هفته گذشته به طور رسمی توسط روسای جمهور دو کشور صورت پذیرفت، از جمله پیشرفت‌های بزرگ افغانستان و ایران در صنعت ریلی به حساب می‌آید.
این خط ریلی علاوه بر اتصال ریلی دو کشور، منجر به دستیابی ایران و کشورهای جنوب مانند هند و کشورهای حاشیه خلیج فارس به آسیای میانه از طریق افغانستان و همچنین اتصال ریلی افغانستان به ترکیه و اروپا و همچنین عراق خواهد شد.
با این حال، عدم اتصال ریلی بندر چابهار به عنوان بندر استراتژیک و مورد سرمایه گذاری هند و همچنین عدم تکمیل خط ریلی آستارا – آستارا میان ایران و جمهوری آذربایجان، منجر به عدم توانایی ایران در بهره برداری حداکثری از این شبکه ریلی جدید شده است. همچنین عدم اتصال ریلی افغانستان به شهر مزار شریف نیز منجر به عدم توانایی این کشور از تمامی مواهب حاصل از اتصال ریلی این کشور به کشورهای ازبکستان و تاجیکستان و در نهایت چین شده است.
در همین راستا، خبرنگار بازار گفتگویی تفصیلی با «عبدالباری صدیقی»، معاون فنی و زیر بنایی راه آهن افغانستان در خصوص فرصت‌ها و چالش‌های موجود در این مسیر و اتصال ریلی ایران و افغانستان به کشورهای منطقه داشته که در ادامه آمده است:
*همانطور که مستحضر هستید، راه آهن خواف - هرات نقش بسزایی در اتصال افغانستان به آبهای آزاد جنوب ایران داشته و در نهایت می تواند منجر به کسب منافع فراوان در حوزه تجارت خارجی شود. به طور کلی راه آهن و دولت افغانستان چه برنامه ای برای آینده توسعه تجارت خارجی کابل و جنوب دارند؟
بر اساس طرح توسعه راه آهن افغانستان، شهر یا استان هرات به عنوان یک چهار راه اتصال ریلی در سطح ملی و همچنین در سطح منطقه‌ای، نقش بسزایی خواهد داشت. ما بر اساس برنامه‌های تدوین شده برای راه آهن افغانستان، از یک سو به راه آهن ایران و کشورهای منطقه متصل خواهیم شد و هم از سوی دیگر با ساخت راه آهن هرات، بخش ریلی مزار شریف زمینه ساز اتصال ریلی ایران به کشورهای ازبکستان و تاجیکستان را فراهم خواهد کرد.
همچنین با توسعه شبکه ریلی افغانستان به سمت جنوب و جنوب شرق افغانستان، از طریق شهر فراه و سپس قندهار به شبکه ریلی پاکستان و شهر کویته در این کشور متصل خواهیم شد. مجموع این اتصال‌های ریلی منجر به رشد و شکوفایی اقتصاد ملی افغانستان و همچنین منطقه خواهد شد.
همانطور که مستحضر هستید، افغانستان نقطه اتصال به کشورهای آسیای مرکزی و همچنین شرق بوده که البته ساخت شبکه ریلی امری زمانبر و در بر دارنده هزینه‌های کلان بوده و نیازمند همکاری‌های منطقه‌ای است. طبیعتا توسعه خطوط ریلی منجر به توسعه تجارت بین المللی برای تجار منطقه شده و حمل و نقل ریلی نقش بسزایی در افزایش سرعت حمل و همچنین کاهش هزینه‌های مربوط به مبادلات تجاری خواهد شد و با ساخت سه قطعه نخست از مجموع چهار قطعه شبکه ریلی افغانستان، ما هم به آب های جنوبی ایران و هم به کشورهای عراق و ترکیه از طریق شبکه ریلی ایران متصل خواهیم شد.
*پس از راه اندازی راه آهن خواف - هرات، بسیاری از کشورهای آسیای میانه و هند نسبت به بهره برداری حداکثری از این خط جهت توسعه تجارت خارجی میان دو طرف کرده اند. آینده این طرح پیشنهادی را چگونه ارزیابی میکنید؟
در خصوص این سوال باید به این نکته اشاره کنم که تفاهم نامه ساخت راه آهن خواف – هرات که نخستین بار در سال ۱۳۸۵ میان دو کشور ایران و افغانستان به امضا رسید، یقینا منتهی به ساخت این چهار قطعه نخواهد بود و در نظر داریم تا خط ریلی خواف – هرات را به شهر مزار شریف و شیرخان بندر متصل کرده تا از این طریق ارتباط ریلی با کشورهای تاجیکستان و ازبکستان برقرار شود.
با ساخت و راه اندازی این خط، عملا کریدور چین – ازبکستان – افغانستان – ایران راه اندازی خواهد شد که به سبب انتقال بارهای چین، منفعت بسیار زیادی برای افغانستان، ایران و سایر کشورهای موجود در مسیر به همراه خواهد داشت.
*ارزیابی شما از نقش بندر چابهار ایران در توسعه و بهره برداری حداکثری از راه آهن خواف - هرات چیست؟
همانطور که گفته شد، خط ریلی خواف – هرات نقش بسزایی در اتصال راه آهن کشور ما به بنادر جنوبی ایران ایفا خواهد کرد. این اتصال منجر به انتقال بار افغانستان به جنوب و به دو بندر جنوبی ایران یعنی بندر عباس و بندر چابهار خواهد شد که از این طریق، حجم قابل توجهی از بار ریلی افغانستان و بالعکس میان کشورهای جنوب و کشور ما جا به جا خواهد شد.
همانطور که میدانیم، بندر عباس و بندر چابهار، دو نقطه اساسی و مهم اتصال افغانستان به چین و کشورهای حاشیه خلیج فارس محسوب می‌شوند. با توجه به اینکه بندر چابهار در حال حاضر به شبکه ریلی متصل نیست، در حال حاضر برای اتصال ریلی افغانستان به جنوب ایران، از بندر عباس استفاده می‌کنیم.
در آینده و پس از تکمیل خط ریلی چابهار – زاهدان نیز از طریق دو مسیر چابهار – زاهدان – میلک و چابهار – زاهدان – تربت حیدریه به دریای عمان متصل خواهیم شد. اما مسیر اول، یعنی مسیر میلک، از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است؛ به این دلیل که این بخش از افغانستان از طریق زرنج هم به ولایت هرات متصل است و هم به ولایات مرکزی افغانستان به ویژه کابل و قندهار که رقیبی بسیار مناسب برای مسیر بندر گوادر و بندر کویته محسوب می شود.
لذا طبیعتا هر قدر روند اتصال ریلی بندر چابهار به شبکه ریلی تسریع گردد، به همان نسبت نیز درآمدزایی برای این بندر و راه آهن افغانستان تسریع خواهد شد. در حال حاضر، یکی از مشکلات پیش روی تجار ما در استفاده از بندر چابهار، نبود اتصال ریلی این بندر به شبکه ریلی ایران است که امکان بهره برداری از شبکه ریلی افغانستان به منظور اتصال به چابهار و آبهای جنوبی ایران را نیز با مشکل مواجه ساخته است.
*به طور کلی این خط ریلی چه نقشی در توسعه همکاری های تجاری میان دو کشور ایران و افغانستان دارد؟ پیش بینی شما از میزان درآمد تخمینی حاصل از بهره برداری از این خط در صورت تکمیل و اتصال به ازبکستان چقدر است؟
به عقیده من، اتصال ریلی ایران و افغانستان از طریق شبکه ریلی خواف – هرات، نقش بسزایی در توسعه مناسبات اقتصادی – سیاسی و اجتماعی میان جمهوری اسلامی ایران و جمهوری اسلامی افغانستان ایفا خواهد کرد. راه آهن خواف – هرات نه تنها منجر به اتصال ریلی دو کشور ایران و افغانستان خواهد شد، بلکه در آینده و با راه اندازی خط ریلی آستارا – آستارا، این خط، زمینه اتصال ریلی افغانستان به اروپا را فراهم خواهد کرد که مسیر جدید و اتصال کوتاهتری میان افغانستان و اروپا را ایجاد خواهد کرد.
همچنین باید به این نکته اشاره کنم که در صورت اتصال ریلی خواف – هرات به شهر مزار شریف که حدود ۵۶۷ کیلومتر است و پیش بینی می شود در سال اول حدود ۵.۳ میلیون تن بار ریلی از طریق این مسیر بین کشورهای آسیای مرکزی – افغانستان و ایران حمل خواهد شد و طی پنج سال، این مقدار به ۱۵.۲ میلیون تن افزایش خواهد یافت. این آمار و ارقام نیز حاصل از مطالعات انجام شده توسط چندین شرکت مشاور بین المللی بر روی مسیر ریلی خواف – هرات ارائه شده است.
نظر شما