محمدرضا منجذب: همه ساله در این ایام بودجه دولت برای تصویب به مجلس می رود. طبق روال نقد و بررسی هایی از سوی اساتید و کارشناسان از سر دلسوزی ابراز می شود. بدین لحاظ نکات زیر را تقدیم می دارد:
۱- ماهیت پوپولیستی بودجه در هزینه کرد پیشنهادی عیان است. مثلاً بودجه هایی که طبق روال گذشته به موسسات و یا گروه هایی تعلق می گیرد، تا اعتراضی صورت نگیرد و امر تصویب تسهیل گردد. یا بعنوان مثال رییس سازمان برنامه می گوید اگر ارز ۴۲۰۰ ای حذف شود مبلغ یارانه می تواند چند برابر شود. یا نایب رییس کمیسیون اجتماعی مجلس می گوید افزایش ۲۵ درصدی حقوقها کم هست. بودجه مثل گاو شیرده ای شده که هرکس در مسیر پوپولیستی و غیر منطقی خود چنگی به آن می زند.
۲- نگاه غیر توسعه ای به بودجه که از اواسط دهه ۸۰ بر بودجه حاکم بوده، همچنان ادامه دارد. در بودجه پیشنهادی هزینه های جاری ۷۵ درصد بودجه را در بر گرفته است. این در شرایطی است که نرخ سرمایه گذاری در سالهای اخیر کاهش داشته است و برای گام برداشتن در مسیر فرایند توسعه اقتصادی هیچ چشم انداز روشنی در برنامه ها وجود ندارد. بودجه خارج از تفکر توسعه ای بسته شده است و دچار روزمرگی هست.
۳- در شرایط رکود تورمی حاکم بر اقتصاد رشد هزینه های دولت حدود ۳۰ درصد پیش بینی شده است که تنها ۲۵ درصد آن در مسیر عمرانی و محرک تعریف شده است. این در شرایطی هست که تورم کنونی ۴۶ درصد هست و با توجه به انتظارات تورمی حاکم ارزش واقعی مخارج دولت در سال آتی کاهش خواهد داشت. همچنین رشد نقدینگی ۳۰ درصدی در برابر تورم ۴۵ درصدی نیز، حکایت از سیاستهای انقباضی مالی و پولی در سال آتی دارد. لذا امیدی به مقابله با رکود حاکم وجود ندارد.
۴- قدرت خرید واقعی کارکنان دولت و بطور موازی بخش خصوصی (با رشد ۲۵ درصدی حقوقها و تورم ۴۵ درصدی) در حدود بیست درصد کاهش می یابد. لذا سفره ایرانی ها کوچک تر خواهد شد و فقر گسترده ار خواهد شد.
۵- در نظر گرفتن قیمت ۴۰ دلاری برای نفت و تولید بیش از دو میلیون بشکه در روز خوش بینانه هست. هرچند توزیع واکسن کرونا خبری مثبت برای بازار نفت هست، لیکن ورود احتمالی ایران و ونزوئلا به بازار نفت و گسترش عرضه ی نفت می تواند کاهنده قیمت باشد. بویژه اگر جنگ سهم گیری از بازار نفت بین تولیدکنندگان نفت اتفاق افتد. اکنون شرکتهای نفتی امریکا استراتژی خود را بر مبنای قیمت کف در بازار در نظر گرفته اند. باعنایت به قیمت ۴۰ دلاری نفت ایران یعنی معادل ۵۵ دلاری برای برنت است، بنظر میرسد خوش بینانه در نظر گرفته شده است. ضمن اینکه مشخص نیست امریکا کی و به چه نحوی وارد برجام میشود و در نهایت صادرات نفت ایران چقدر و با چه قیمتی افزایش خواهد یافت. لذا افزایش درآمدهای نفتی ایران دچار ریسک و عدم اطمینان بالایی خواهد بود. در خوش بینانه ترین حالت نیمی از آنچه در بودجه آمده تامین خواهد شد.
۶- با عنایت به نکات بالا، و مساله مبارزه با کرونا و نیز انتخابات پیش روی ریاست جمهوری، و پیش بینی افزایش هزینه های پوپولیستی و امثال آن، و از سوی دیگر عدم تامین درآمدهای نفتی و تجربه منفی قرض از مردم طی امسال از طریق بورس، و بار بودجه ای که مجلس پوپولیست بر دولت تحمیل خواهد کرد، همگی حاکی از کسری بودجه بالای دولت و تامین آن از طریق انتشار پول و قرض از بانک مرکزی خواهد بود. در اینصورت تورمی بالا در سال آتی مهمان اقتصاد ایران هست، و سفره ایرانی ها کوچکتر خواهد شد.
نظر شما