مجوز ۴۰ درصدی گرانی روغن موتور صادر شد/ روغنهایی که در موتورهای دلالی ریخته می شوند

بازار؛ گروه انرژی: کمبودهای این روزهای بازار  دیگر به چند قلم کالای اساسی محدود نمیشود. هر روز اخبار جدیدی از نایاب شدن کالاها روی خروجی رسانه ها قرار می‌گیرد. یک روز صحبت از نهاده دام، مرغ و تخم مرغ است و روز دیگر  از نایاب شدن لاستیک و قطعه های مصرفی در خودرو سخن گفته می شود. این در حالی است که تولیدکنندگان می گویند تولیدات خود را افزایش داده‌اند و آمارها هم از افزایش واردات حکایت می‌کند.  به نظر می‌رسد هر محصول برای خود مافیایی دارد و بازار دلالی در کشور حسابی داغ است. اینبار  اما قرعه به نام روغن موتور افتاده است.  اگر شانس بیاورید  و روغن موتور مصرفی خود را پیدا کنید، چندین برابر قیمت مصوب باید برای آن پول بپردازید.  این در حالی است که تولیدکنندگان می گویند تولیدشان نسبت به پارسال بیشتر شده است.

مهران حیدری بازرس انجمن پالایشگاه های روغن سازی ایران به بازار می‌گوید: قیمت محصولاتی که در بازار عرضه می‌شود ۷۰ درصد گران تر از قیمت کارخانه ای آنهاست. در حالی بسیاری تولیدکنندگان را متهم اصلی کمبود و البته گرانی‌های اخیر می‌دانند که او می‌گوید تولید و عرضه نه تنها کم نشده بلکه نسبت به مدت مشابه پارسال به ترتیب ۲۲ و ۲۴ درصد بیشتر شده است. اما به نظر می‌رسد که محصولات عرضه شده به جای اینکه سر از خودروی مردم درآورد، راهی انبارهای احتکار شده است. حیدری می‌گوید: بازار کاملا هوشمند است. فعالان بازار از مدت‌ها قبل اطلاع داشتند که قیمت‌های فعلی برای تولیدکنندگان مقرون به صرفه نیست و به زودی سازمان حمایت با درخواست‌های تغییر قیمت موافقت می‌کند. او حالا از اعلام موافقت سازمان حمایت برای گرانی ۴۰ درصدی قیمت روغن موتور خبر داده و ادامه می‌دهد: این مجوز در یکی دو روز آینده به شرکت‌های تولیدی ابلاغ و بعد از آن شاهد افزایش عرضه در بازار خواهیم بود. متن کامل گفتگوی بازار با مهران حیدری  بازرس انجمن پالایشگاه های روغن سازی ایران را در ادامه می‌خوانید.

میزان عرضه از ۲۲۶ میلیون لیتر در ۶ ماهه نخست پارسال به ۲۸۰ ملیون لیتر افزایش یافته است. در حالی میزان عرضه در کشور بیش از ۵۴ میلیون لیتر بیشتر شده، که در بازار با کمبود این محصول مواجه هستیم

* در حاضر بازار به شدت با افزایش کمبود روغن موتور مواجه است. جدای از این روغن‌های موجود رشد سرسام آوری راا تجربه کرده اند. دلیل نابسامانی‌های اخیر بازار چیست. چرا باید تولید روغن در کشور نفت خیزی همچون ایران با مشکل مواجه شود؟
آنگونه که آمارها نشان می‌دهد میزان عرضه روغن موتور ار ابتدای امسال تا حالا نه تنها کم نشده بلکه بیشتر شده است. در حال حاضر حدود ۹۵ درصد روغن موتور مصرفی در کشور در ۴ شرکت نفت بهران، ایرانول، پارس و سپاهان تولید می‌شود. در ۶ ماهه اول سال ۹۹ نسبت به مشابه سال قبل میزان تولید ۲۲ درصد و میزان عرضه حدود ۲۴ درصد بیشتر شده است. آمارها نشان می‌دهد که میزان تولید از ۲۳۸ میلیون و ۵۳  هزار لیتر در ۶ ماهه سال ۹۸ به رقم ۲۹۴ میلیون و ۱۳۰ هزار لیتر در نیمه نخست امسال رسیده که نشان دهنده افزایش ۵۶ میلیون لیتری است. همچنین میزان عرضه از   ۲۲۶ میلیون لیتر در ۶ ماهه نخست پارسال به ۲۸۰ ملیون لیتر افزایش یافته است. در حالی میزان عرضه در کشور بیش از ۵۴ میلیون لیتر بیشتر شده، که در بازار با کمبود این محصول مواجه هستیم. بر اساس برنامه ریزی صورت گرفته قرار است که میزان تولید و توزیع روغن موتور در امسال نسبت به پارسال حدود ۲۰ درصد افزایش پیدا کند.

فعالین بازار می‌دانستند که بالاخره دیر یا زود با درخواست افزایش قیمت تولیدکنندگان روغن موتور موافقت می‌شود و به جای عرضه، محصولات خود را در انبارها احتکار کردند

* چطور ممکن است عرضه و تولید بیشتر شده باشد اما در بازار با کمبود شدید مواجه باشیم. این کمبود به قدری بوده که قیمت گذاری روغن موتور کاملا سلیقه ای بوده و بعضا ۱۰۰ درصد با قیمت درج شده روی محصول متفاوت است؟
نباید فراموش کرد که بازار کاملا هوشمند است. فعالین بازار از مدت‌ها قبل می‌دانستند که هزینه‌های تولید در شرکت‌های تولیدکننده روغن موتور افزایش یافته و تولیدکنندگان خواهان رشد قیمت‌ها بوده و درخواست‌های خود را به سازمان حمایت هم ارسال کردند. کسانی که در بازار کار می‌کنند، می‌دانستند که بالاخره دیر یا زود با این افزایش قیمت موافقت می‌شود و به جای عرضه روغن موتور، محصولات خود را در انبارها احتکار کردند. اما فرآیند صدور مجوز افزایش قیمت کمی زمان بر شد و تا امروز طول کشیده است. البته عدم صدور مجوز گرانی مانع توزیع ما نشد و تولیدکننده محصولات خود را حتی با زیان توزیع می‌کردند. اما مساله از آنجا شروع می‌شد که عاملین توزیع و حتی تعویض روغنی‌ها، روغن موتور را بالاتر از قیمت مصوب محصول را به مصرف کننده عرضه می‌کردند. به عبارت دیگر بازار خود به استقبال افزایش قیمت رفته بود. در حال حاضر محصولاتی که در تعویض روغنی‌ها عرضه می‌شوند، ۷۰ درصد گران تر از قیمت کارخانه ای محصولات است.

بازار از ماه ها قبل خود به استقبال افزایش قیمت رفته بود. در حال حاضر محصولاتی که در تعویض روغنی‌ها عرضه می‌شوند، ۷۰ درصد گران تر از قیمت کارخانه ای محصولات است

* اما فعالان بازار نظری دیگری داشته و مدعی اند که عرضه از طرف تولیدکننده‌ها محدود شده و تولید را مقصر کمبود و افزایش قیمت‌ها در بازار می‌دانند؟
ما آمار توزیع هفتگی خود به همراه آدرس دقیق، شماره تلفن، مقدار، نوع و مشخصات دریافت کنندگان روغن موتور، را به سازمان حمایت ارسال کردیم. بازرسین وقتی به مراکز عرضه مراجعه می‌کردند، دریافت کنندگان روغن موتور ادعا می‌کردند که محصولات خود را فروخته اند. البته این ادعا در بسیاری موارد دروغ بود. چطور ممکن است که نفر در ۲۴ ساعت ۲ هزار لیتر روغن موتور را فروخته باشد. ادعاهایی که مطرح می شود برای فرار از رانت‌هایی است که به عده‌ای خاص رسیده است.

* سازمان حمایت استدلال‌های تولید کننده روغن موتور برای گرانی را قبول دارد؟ آیا قرار است که تغییری در قیمت کارخانه ای محصولات ایجاد شود؟
سازمان حمایت خود هم قبول دارد که قیمت‌های موجود روغن به هیچ وجه مقرون به صرفه نیست و قیمت‌ها باید افزایش پیدا کند. اما از آنجایی که روغن یک کالای استراتژیک محسوب می‌شود، اجازه قیمت گذاری آن بر اساس نظام عرضه و تقاضا و قیمت تمام شده را نمی دهد.   دیروز سازمان حمایت با افزایش ۴۰ درصدی قیمت‌ها موافقت کرد و فکر می‌کنم ظرف یکی دو روز آینده روز آینده برای اجرا به بنگاه‌های تولیدی ابلاغ شود.

دیروز سازمان حمایت با افزایش ۴۰ درصدی قیمت‌ها موافقت کرد و فکر می‌کنم ظرف یکی دو روز آینده روز آینده برای اجرا به بنگاه‌های تولیدی ابلاغ شود

* حالا که مجوز گرانی هم صادر شده، یعنی دوباره ۴۰ درصد به قیمت‌های موجود در بازار که پیش از این ۷۰ درصد بالاتر از نرخ‌های مصوب عرضه می‌شده، افزوده خواهد شد؟
حالا که سازمان حمایت با افزایش قیمت موافقت کرده، میزان عرضه در بازار به شدت افزایش خواهد یافت. در واقع تولیدکنندگان آن قدر در بازار روغن می‌ریزند که احتکار کنندگان خود ضرر کنند. از فردا تمام کسانی که روغن موتورهای خود را احتکار کرده بودند، محصولات خود را وارد بازار کرده و میزان عرضه تا حد قابل ملاحظه ای افزایش خواهد یافت. مشکل کمبود روغن کاملا به عدم توزیع روغن توسط خرده فروشی‌ها برمی گردد.

* اما چرا محصولی که مواد اولیه آن داخلی است باید تا این اندازه گران شود؟
اتفاقا برخلاف تصور بخش عمده ای از مواد افزودنی مصرفی و روغن‌های‌ پایه در این صنعت وارداتی است. همچنین روغن‌های که CH۴ به بالا یا همان روغن‌های‌های کلاس اصلا پایه لوب کات معدنی ندارد. مواد اولیه این روغن‌ها کاملا وارداتی بوده و جز قوطی که روغن در آن ریخته می‌شود، سایر مواد آن را از خارج وارد کشور می‌شود. این روغن‌ها معمولا در خودروهای با حجم موتور بالای ۲۰۰۰ سی سی استفاده می‌شود. اما یک سری روغن‌های اکونومی هستند که پایه لوب کات داشته و قیمت آنها در بورس تعیین شده و کاملا مشخص است. در واقع روغن مثل طلایی است که عیارهای متفاوتی دارد.

بر اساس مصوبه دولت واردات تمامی مواد اولیه روغن بر مبنای ارز نیمایی صورت می‌گیرد. جالب است که بدانید پارسال فعالان این صنعت ارز مصرفی خود را به قیمت ۹ هزار تومان تامین می‌کردند اما حالا بهای ارز نیمایی به حدود ۲۷ هزار تومان افزایش یافته است. جدای از این «لوب کات» یکی از مواد اولیه مصرفی در این صنعت که عرضه و قیمت گذاری آن در بورس انجام می‌شود. بر اساس آمار موجود قیمت این محصول در ۶ ماهه نخست امسال حدود ۷۵ درصد نسبت به متوسط قیمت این محصول در سال ۹۸ افزایش یافته است. قیمت لوب کات از ۳۷۰۰ تومان در ابتدای سال حالا به ۷۲۰۰ تومان رسیده است.

پارسال فعالان این صنعت ارز مصرفی خود را به قیمت ۹ هزار تومان تامین می‌کردند اما حالا بهای ارز نیمایی به حدود ۲۷ هزار تومان افزایش یافته است. جدای از این قیمت  لوب کات در ۶ ماهه نخست امسال حدود ۷۵ درصد نسبت به متوسط قیمت این محصول در سال ۹۸ افزایش یافته است

* میزان ارز بری روغن‌های اکونومی که معمولا در خودروهایی همچون پراید و پژو استفاده می‌شود، چقدر است؟
حتی این روغن‌ها که به ظاهر کاملا تولید داخلی هستند، ۴۰ درصد ارزی دارند و هر گونه تغییر در قیمت دلار می‌تواند بهای تمام شده این محصولات را افزایش دهد. اما میزان ارزی بری در برخی از روغن موتورها حتی به ۹۹ درصد هم می‌رسد.