بازار؛ گروه بورس: حدود ۴ ماه است که شاخص کل بورس قصد رشد ندارد و همچنان روند نزولی خود را با قوت بیشتر طی می‌کند، این ریزش به گونه‌ای است که شاخص کل را از ۲میلیون ۱۰۰هزار واحد به نزدیکی ۱میلیون ۱۰۰ هزار واحد کاهش داده است یعنی حدود یک میلیون ریزش در طول این ۴ ماه اتفاق افتاده است. بر اساس آخرین ارقام موجود روی تابلوی بورس شاخص کل با ریزش ۲۱هزار واحد به ۱میلیون ۲۴۱ هزار واحد رسید. سازمان بورس و شورای عالی بورس بارها تصمیماتی مبنی بر کاهش ریزش شاخص گرفتند اما تا کنون نتوانسته تاثیرات چندانی بر بازار داشته باشد. یکی از دلایل مهمی که کارشناسان برای عدم تاثیر گذاری تصمیمات شورای عالی بورس عنوان کردند موضوع آزاد بودن بازار سرمایه است. آن‌ها می‌گویند بازار سرمایه دولتی نیست که با تصمیمات دولت یا سازمان بورس به حالت تعادل برسد.
کمال خانزاده مدیر عامل کارگزاری ملل می‌گوید رئیس جمهور سال ۱۴۰۰ را بازار سرمایه انتخاب می‌کند و پیشبینی و تحلیل آینده بازار بستگی زیادی به دیدگاه رئیس جمهور آینده نسبت به بازار سرمایه دارد. این تحلیل گر که در ادامه گفتگو آن را با بازار می‌خوانید معتقد است که بازار سرمایه آزاد است و نباید هر کسی در مورد آن اظهار نظر کند.
*با توجه به نزدیک شدن به انتخابات ریاست جمهوری در سال ۱۴۰۰برخی گمانه‌زنی‌ها از رکود بازار سرمایه برای ۳ سال آینده خبر می‌دهند، این در حالی است که مطمعنن مسائل سیاسی و اقتصادی زیادی در پیش روی بازار برای ماه‌های آینده وجود دارد. شما وضعیت بازار سرمایه برای سال آینده را با توجه به انتخابات پیش رو چگونه ارزیابی می‌کنید؟
به دلیل اینکه ۲۰تا ۲۵ میلیون سهامدار در بازار سرمایه فعالیت می‌کنند به نظر بنده رئیس جمهور سال آینده را بازار سرمایه رئیسجمهور انتخاب می‌کند. با توجه به همین موضوع دیدگاه و برنامه کاندیدای ریاست جمهوری نسبت به بازار سرمایه حداقل می‌تواند ۵۰ درصد در رای آوری آن موثر باشد. در چهار سال اخیر ما شاهد بی ثابتی در بازار ارز و سایر بازارها بودیم و مسلما این بی ثابتی نمی‌تواند برای مدت طولانی باشد و با توجه به شرایط کنونی سیاسی کشور اگر دولت بعدی از اصولگرایان باشد می‌تواند یک ثباتی در اقتصاد ایجاد شود که هم سویی مجلس با نوع دولت هم در این امر تاثیرگذار است. قطعنا دولت بعدی پتانسیل‌های بازار سرمایه را متوجه شده و حتی این احتمال وجود دارد که وزارت اقتصاد به شخصی از بازار سرمایه داده شود چون بخش عمده‌ای از نقدینگی جامعه که به سمت بانک‌ها رفته می‌تواند از طریق بازار سرمایه به سمت تولید روانه شود. در بازار سرمایه پول‌های زیادی پارک شده که هر پروژه ملی را می‌توان با آن اجرا کرد به شرطی که قبل از ان اعتماد در بین سهامداران ایجاد کرد. به عنوان مثال از طریق همین بازار سرمایه، هزینه پروژه فاز پارس جنوبی قابل تامین است اما به شرطی که واقعا دولت بعد با برنامه پول‌های موجود در بازار سرمایه را به سمت چنین پروژه‌های هدایت کند.
ریزش‌های بازار سرمایه، آن را به ثبات نزدیک کرد و سبب شده که سهامداران به سمت سهم‌های پر بازده حرکت کنند اما نباید انتظار رشد شاخص کل همانند ۸ ماه گذشته را داشت این در حالی است که همیشه سود دهی بازار سرمایه بالاتر از تورم خواهد بود.
با فرض بازه زمانی ۱۰ ساله، صندوق‌های که در بازار سرمایه بودند بالاترین بازده را داشتند که متوسط بین ۵۰تا ۶۰ در این ۱۰ سال رشد را نشان دادند در حالی که بازار مسکن متوسط ۱۰تا ۱۲ افزایش داشته است
*آیا پایین آمدن ارزش دلاری بازار سرمایه می‌تواند برای سرمایه گذاری خارجی جذاب باشد؟
ما این موضوع را دیدم که در یک مقطع کوتاه بعد از برجام، زمانی که دلار زیر ۳هزار تومان بود پول‌های خوبی وارد بازار سرمایه شد و در همان مقطع بازار با رشد خوبی مواجه شد و حتی کارگزاری‌ها خود را برای تاسیس شعبه در خارج از کشور آماده کرده بودند، اما بعد از خروج آمریکا از برجام و افزایش قیمت دلار و همچنین عدم رشد بازار سرمایه هم تراز با رشد دلار، افرادی که خارج از کشور در بازار سهام ایران سرمایه‌گذاری کردند، بعد از ۶ ماه ارزش پولشان نصف شد و آن‌ها به دلیل ترس از بدتر شدن اوضاع پولشان را از بازار خارج کردند. بازار سهام ایران با توجه به پتانسیل بالای بسیار ارزان است و آینده ورود سرمایه خارجی به بازار بستگی به نوع توافق ایران با غرب و آمریکا دارد.
*آیا توافق با چین هم چنین پتانسیلی برای سرمایه‌گذاری خارجی به بازار می‌دهد؟
اگر نوع مبادلات با چین با یوآن باشد بله این امکان وجود دارد، اما اگر ورود و خروج پول به بازار با دلار و یورو باشد این توافق تاثیر چندانی بر بازار سهام ندارد. به عبارت دیگر اگر مبادلات ما با چین با یوآن صورت بگیرد آن زمان چینی‌ها می‌توانند ورود کنند و بازار داخل هم برای سرمایه‌گذاران جذابیت پیدا می‌کند اما در زمانی که نرخ برابری بر پایه دلار است یک مقدار کار مشکل است.
*بیشتر اقتصاددانان عنوان کردند که هیچ موقع تمامی سرمایه خود را در یک بازار سرمایه گذاری نکنند، شما در شرایط فعلی در کنار بازار سهام چه بازارهای دیگر را برای تقویت پرتفوی سرمایه گذاری پیشنهاد می‌دهید؟
با فرض بازه زمانی ۱۰ ساله، صندوق‌های که در بازار سرمایه بودند بالاترین بازده را داشتند که متوسط بین ۵۰تا ۶۰ در این ۱۰ سال رشد را نشان دادند در حالی که بازار مسکن متوسط ۱۰تا ۱۲ افزایش داشته است اما به هر حال بازار سهام یکم بازار پر ریسکی است و نیاز است که سبد سرمایه‌گذاری ما متنوع باشد به نظر بنده همیشه یک پرتفوی مناسب شامل مسکن، سهام، درآمدهای ثابت، خودرو به دلیل اینکه با دلار افزایش و کاهش پیدا می‌کند است و کسانی که نمی‌توانند مستقیما در بازار ارز سرمایه گذاری کنند، گواهیهای یک روزه طلا می‌تواند گزینه‌های خوبی باشد چرا که صندوق‌های طلا متناسب با ارز افزایش پیدا می‌کند.
*بازاری مانند فارکس و بیت کوین را پیشنهاد می‌کنید؟
اطلاعات چندانی در موردشان ندارم، اما فارکس یا بیت کوین توسط دولت و کشور هنوز رسمیت پیدا نکرده است.
*آیا بازار آتی گزینه‌ای مناسب برای سرمایه‌گذاری است؟
بازار آتی سکه به دلیل نوسانات زیاد تعطیل شد و همین موضوع بازار آتی چندان جذابیتی برای سهامداران ندارد اما به نظرم بازار آتی زعفران با توجه به قیمت‌ها آن، جذابیت بالای دارند که پیشنهاد می‌کنم کسانی که قصد سرمایه‌گذاری دارند می‌توانند ۵ تا ۱۰ درصد از سرمایه خود را در بازار آتی زعفران سرمایه گذاری کنند.
*بعد از ریزش بازار تصمیمات متعددی از سوی شورای عالی بورس و حتی خود سازمان گرفته شد ولی بازار نسبت به این تصمیمات تنها یک روز پاسخ داد و بار دیگر مسیر خود را ادامه داد، دلیل اینکه این تصمیمات به نتیجه نمی‌رسد چیست؟
از لحاظ قانونی سازمان تا یک جای می‌تواند فشار بیاورد. کسانی که صاحب سهام هستند این اختیار را دارند که سهام خود را بفروشند یا نه و نمی‌توان آن‌ها را اجبار به فروش یا خرید کرد. زمانی که سازمان به حقوقی‌ها فشار می‌آورد برخی با سازمان همکاری می‌کردند اما برخی دیگر به خاطر اقدام سازمان مبنی بر عدم اجازه فروش سهم از سازمان بورس شکایت می‌کردند.
در بازار حقوقی‌های زیادی فعالیت می‌کنند، که بخشی از آن‌ها وابسته به دولت، برخی دیگر وابسته به نهادهای شبه دولتی و بخشی از آن‌ها هم مردمی یا به عبارت دیگر خصوصی هستند. آن دسته از حقوقی‌ها مانند صندوق‌های سرمایه گذاری زمانی که حقوقی‌ها ابطال می‌کردند مجبور به فروش سهام بودند تا پول مردم را بدهند. برخی از حقوقی‌های دیگر با تحلیل اینکه بازار مسیر نزولی دارد اقدام به فروش می‌کنند و سازمان هم نمی‌تواند زیاد ورود کند به این موضوع، تصمیمی هم که شورای عالی بورس می‌گیرد فرا قانونی است و خودشان هم می‌دانند ۱۰۰درصد این امکان جود ندارد که جلوی این حقوقی‌ها را بگیرند، تنها کاری که سازمان می‌تواند انجام دهد این است که بر اساس کانال‌های مانند وزارت خانه‌ها به حقوقی‌های دولتی فشار وارد کنند، در حالی که طبق قانون سازمان بورس نمی‌تواند جلوی حقوقی‌های بخش خصوصی را بگیرد. بازار باید آزاد گذاشته شود نه اینکه هر شخصی پشت تریبون باشد یک تحلیل کند و بازار را دچار نوسان کند. ما در این مدت شاهد بودیم که مجری برخی از اخبار هم تحلیل تکنیکال می‌کردند و بر اساس همین گفته تاثیرات چند روزه در بازار داشت.
*ریزش بازار سبب شد که بخشی از پول سرمایه‌گذاران از بازار خارج شود و بخشی دیگر هم وارد صندوق‌های سرمایه گذاری شوند اما یک بخش هم در حساب سهامداران نزد کارگزاران به صورت نقد پارک شود آیا آماری در مورد میزان پول نقد شده در نزدیک کارگزاری‌ها دارید؟
بنده رقم دقیقی در این باره ندارم اما پولی که در نزد صندوق‌های بازار وجود دارد نزدیک به ۳۰۰هزار میلیارد تومان است که بخشی از آن ناشی از هدایت این پول از کارگزاری‌ها به صندوق‌های سرمایه گذاری است. آن بخش از پول که در نزد کارگزاری‌ها نقد شده عدد زیادی نیست و حدود ۱۰ تا ۱۵ درصد سهامداران این اقدام را انجام دادند اما اکثر آن‌ها در سهام ماندند.
بخشی از سهامداران حدود ۳۰ تا ۴۰درصد در یک مقطعی خارج شدند اما در این دو ماه با وعده‌های و صحبت‌های مسئولین دولتی دوباره ورود کردند و بازار همان مسیر منفی را طی کرد. به نظر من نهایتا ۱۰ درصد خروج پول صورت گرفت و بیشتر افت پرتفوی، که متوسط آن در این ایام حدود ۵۰درصد بود.
*بعد از یک دوره رکود در صنعت کارگزاری به نظر می‌رسد که شرایط آن در سال‌های جاری بهبود پیدا کرده است، از دیدگاه شما چه عوامل مسبب بهبود شرایط کارگزاری‌ها هستند؟
صنعت کارگزاری در یک سال اخیر علاوه بر کسب درآمد بیشتر، شرایط سودآوری بهتری هم کسب کرد. اتفاقات خوبی در سال جاری و سال گذشته برای کارگزاری‌ها افتاد که می‌توان مهمترین آن را کاهش ۸۰درصدی نسبت اعتبار کارگزاری به دارایی مشتری عنوان کرد که این موضوع سبب کاهش ریسک اعتباری در صنعت کارگزاری شد. سازمان بورس طی شش ماهه گذشته تصمیماتی را نسبت به کارگزاری‌ها گرفت که هم سودآوری آن‌ها بیشتر شد و هم شرایط کاهش ریسک بر این صنعت کمتر شد.
نظر شما