بازار؛ گروه استانها: ترکمنستان از سمت جنوب یک هزار و ۵۹ کیلومتر مرز مشترک با ایران دارد که ۹۶۹ کیلومتر آن زمینی و ۹۰ کیلومتر آن مرز آبی در دریای خزر است.
۵۳۱ کیلومتر از مرز زمینی ایران با ترکمنستان در محدوده شمالی شهرستان‌های قوچان، درگز، کلات، سرخس و صالح‌آباد استان خراسان رضوی است که در طی شش ماه گذشته انسداد این مرزها موجب کاهش حجم صادرات از این استان شده است.
جمهوری ترکمنستان حدود هزار و ۲۰۰ کیلومتر مرز مشترک در شمال شرق ایران دارد و تبادلات جاده‌ای و ریلی پنج کشور آسیای مرکزی از طریق مرز ایران با ترکمنستان انجام می‌شود که با اعمال سیاست‌های خاص از سوی این همسایه مشکلاتی برای ناوگان حمل‌ونقل جاده‌ای ایران ایجادشده است.
انسداد مرز بهانه است
اگرچه صادرات ریلی از خراسان رضوی به ترکمنستان در حال انجام است اما در همین راستا بسیاری از متصدیان حوزه حمل‌ونقل اعتقاددارند که لغو تردد در مرز زمینی ایران و ترکمنستان از چهارم اسفندماه سال گذشته تاکنون فقط یک بهانه است!
حسین مطلبی یکی از همین فعالان این حوزه به بازارمی گوید: با شیوع ویروس کرونا، کشور ترکمنستان سریعاً نسبت به بستن چهار مرز فعال ایران اقدام کرد و ترددها بدون ابلاغ قبلی لغو شدند.
وی اظهار می‌کند: این تصمیم موجب شد تا محموله‌های صادراتی که در مسیر بودند و ناوگان ترکیه که از مسیر ایران به‌صورت ترانزیتی به ترکمنستان و آسیای میانه تردد می‌کردند، پشت مرز ترکمنستان متوقف شود.
اگرچه صادرات ریلی از خراسان رضوی به ترکمنستان در حال انجام است اما در همین راستا بسیاری از متصدیان حوزه حمل‌ونقل اعتقاددارند که لغو تردد در مرز زمینی ایران و ترکمنستان از چهارم اسفندماه سال گذشته تاکنون فقط یک بهانه است
مطلبی بابیان اینکه سال‌هاست ترکمنستان برای تردد خودروهای ترانزیتی و ایرانی سنگ‌اندازی می‌کند می‌افزاید: دو سال پیش هم مسئولان این کشور از تردد خودروها جلوگیری کرد تا حدی که اجازه عبور ۱۰ کامیون ایرانی را بیشتر در طول روز نمی‌داد و لذا رانندگان ما افزون بر پنج شب پشت مرز باید می‌خوابیدند.
تغییر سیاست‌ها
در همین راستا نائب رئیس کمیسیون حمل‌ونقل و ترانزیت اتاق بازرگانی خراسان رضوی در گفت‌وگو با بازار پیرامون تشریح وضعیت تجارت با کشور ترکمنستان اظهار کرد: کشور ترکمنستان بعد از فروپاشی شوروی سابق که مرزهای خود را به روی ایران باز کرد خوشبختانه در ابتدای امر، ارتباط تجاری بسیار خوبی با ایران داشت اما کم‌کم این روابط خوب دچار ضعف شد.
ابراهیم عطایی اظهار کرد: از مسیر لطف‌آباد، سرخس و باجگیران، ترددهای بسیاری اعم بارهای تجاری و هم‌چنین مسافران تا پیش‌ازاین با آن روبرو بودیم.
وی عنوان کرد: هم‌چنین در بحث ترانزیت از کشورهای چین، امارات متحده عربی و سایر کشورها ما کالاهای ترانزیتی فراوانی از سمت این کشور داشتیم و از آن مسیر به کشورهای تاجیکستان، قرقیزستان و قزاقستان ارسال می‌کردیم.
مشکلات دیرینه
عضو هیئت‌مدیره شرکت‌های حمل‌ونقل خراسان رضوی ادامه داد: حتی درزمانی که طالبان در افغانستان به اوج قدرت خود رسید به سمت این کشور از سمت مزار شریف و طرقندی ترانزیت کالا داشتیم اما بعد از روی کار آمدن رئیس‌جمهور جدید کشور ترکمنستان، متأسفانه کم‌کم سیاست این کشور به سمت ایران تغییر کرد.
عطائی بابیان اینکه در بحث تجاری ما همیشه مشکلات زیادی با این کشور داشتیم افزود: در این کشور، مرز باجگیران که مرز شلوغی بین ایران و ترکمنستان بود به روی کامیون‌های تریلی بسته شد و خروج کامیون‌ها نیز بسیار محدود شد.
وی گفت: در مرز سرخس متأسفانه آمار ورود و خروج به ۳۰ دستگاه رسید و تنها مرزی که می‌توان گفت در شرایط فعلی خوب عمل کرد و تعداد کامیون‌های ورودی و خروجی در آن بیشتر شد مسیر لطف‌آباد بود.
افزایش کرایه بار
عضو هیئت‌مدیره شرکت‌های حمل‌ونقل خراسان رضوی با اشاره به این موضوع یکی از مهم‌ترین مشکلات به وجود آمده را سرازیر شدن تمام بار ترانزیت به‌سوی مرز لطف‌آباد دانست و ادامه داد: بعد از مسدود شدن مرزها و کاهش ترانزیت، ناخودآگاه فشار به مرز لطف‌آباد وارد شد.
عطائی عنوان کرد: به‌رغم اینکه ناوگان ترکیه نیز به این جمع پیوسته است باعث شلوغی بیش‌ازحد این مرز شده و ترکمنستان به این فشار بسنده نکرد و سه سال پیش عوارض جدیدی برای کامیون‌های خاص ایرانی در نظر گرفت که در ابتدا یک دلار و در اواخر به یک و نیم دلار به ازای هر یک کیلو بار افزایش یافت.
وی تاکید کرد: با افزایش این کرایه بار تمام کامیون‌های ایرانی که می‌خواستند از مسیر ترکمنستان به کشورهای تاجیک و قرقیزستان، افغانستان و ازبکستان عزیمت کنند هر کامیون نزدیک به ۱۸۰۰ دلار به کرایه اولیه آن افزوده می‌شد.
اختلافات منطقه‌ای
عضو هیئت‌مدیره شرکت‌های حمل‌ونقل خراسان رضوی یکی از دلایل محدودیت‌های ایجادشده توسط دولت ترکمنستان را در روابط این کشور با سایر کشورهای همسایه خود مانند تاجیکستان عنوان می‌کند و می‌افزاید: ترکمنستان به‌احتمال‌زیاد از این طریق تصمیم دارد تا به این کشور فشار وارد کند.
عطایی اظهار می‌کند: مورد دیگری که به اذعان بسیاری از کارشناسان حمل‌ونقل به‌عنوان یکی از دلایل سنگ‌اندازی‌های ترکمنستان مطرح می‌شود تصمیم این کشور برای تقویت ناوگان خود است و لذا از همین رو از ورود کامیون‌های ایرانی به این مسیر و به بهانه‌های مختلف جلوگیری می‌کند.
دیپلماسی ضعیف
نائب رئیس کمیسیون حمل‌ونقل و ترانزیت اتاق بازرگانی خراسان رضوی بابیان اینکه به‌عنوان یک فعال اقتصادی علی‌رغم اینکه می‌دانم کشور ترکمنستان توسط شخص رئیس‌جمهور اداره می‌شود و هیچ نظر دیگری قابل‌قبول نیست اظهار کرد: متأسفانه وزارت امور خارجه ایران در ارتباط با این کشور ضعیف عمل کرده و نتوانسته روابط دیپلماسی خود را تقویت کند تا مشکلاتی که با این کشور داریم به‌سوی حل شدن پیش برود و در حال حاضر سیاست اشتباه مقابله‌به‌مثل با این کشور در حال اجراست که موضع خوبی نبود.
عطایی افزود: کشور ترکمنستان از شرایط خاصی برخوردار است وکسی اگر از دور به این کشور نگاه کند نمای خوبی دارد اما از جنبه سیاسی یک کشور کاملاً بسته است و این موضوع کار سیاستمداران را بسیار سخت می‌کند.
بهترین، نزدیک‌ترین و ارزان‌ترین و امن‌ترین مسیر ترانزیتی برای این کشور جمهوری اسلامی ایران است و لذا باوجود مشکلاتی که این کشور با کشورهای همسایه خود دارد و ناامنی که در کشور افغانستان موج می‌زند لذا بهترین گزینه برای مسیر ترانزیت کالا می‌تواند ایران باشد
وی بیان کرد: ولی این موضوع که این کشور هیچ احتیاجی به ایران نداشته باشد غیرممکن است و بهترین مسیر برای ورود و خروج کالاهای ترکمنستان از مسیر ایران می‌گذرد.
ایران ارزان‌ترین مسیر برای ترکمنستان
نائب رئیس کمیسیون حمل‌ونقل و ترانزیت اتاق بازرگانی خراسان رضوی یکی از عمده مشکلات کشور ترکمنستان را عدم دسترسی به دریاها و آب‌های گرم عنوان کرد و یادآور شد: بهترین، نزدیک‌ترین و ارزان‌ترین و امن‌ترین مسیر ترانزیتی برای این کشور جمهوری اسلامی ایران است و لذا باوجود مشکلاتی که این کشور با کشورهای همسایه خود دارد و ناامنی که در کشور افغانستان موج می‌زند لذا بهترین گزینه برای مسیر ترانزیت کالا می‌تواند ایران باشد.
عطایی بابیان اینکه موضوع کرونا بهانه جدیدی برای انسداد مرزها از سوی کشور ترکمنستان شد افزود: در حال حاضر این کشور با مشکلات متعددی ازجمله تأمین مواد اولیه، مایحتاج عمومی و کمبود کالاهای اساسی مواجه شده است و طبق گزارش‌های رسیده افزایش سرسام‌آور کالا و اقلام در بازارهای این کشور رخ‌داده است و شرایط طوری نیست که ترکمنستان اصلاً به ایران نیازی نداشته باشد و سیاستمداران ما می‌بایست با تدابیر خود به فکر بهبود روابط خود با این کشور باشند.
نظر شما