بازار؛ گروه استانها: خراسان رضوی علاوه بر برخورداری از مرز مشترک با کشورهای افغانستان و ترکمنستان؛ دو منطقه ویژه اقتصادی سرخس در مرز ترکمنستان و یک منطقه ویژه اقتصادی دوغارون در مرز افغانستان دارد که هرکدام در تسهیل و توسعه صادرات نقش مهمی ایفا می‌کنند اما امسال به دلیل سایه‌اندازی بیماری کرونا شاهد کاهش روابط تجاری و صادرات کالا که بودیم.
در همین راستا پیرامون تأثیرات این بیماری بر تجارت این استان با محمدعلی امیر فخریان رئیس اداره بازرگانی خارجی اداره صنعت معدن تجارت خراسان رضوی به گفت‌وگو نشستیم.
* کرونا تا چه میزان بر روی تجارت خراسان رضوی تأثیر گذاشته است؟
ویروس کرونا نه‌تنها بر اقتصاد ایران بلکه بر اقتصاد جهانی و در تمامی حوزه ها مانند صادرات، واردات و صنعت گردشگری تمامی کشور های دنیا اثر گذاشت لذا از آن جا که این تاثیر اجتناب ناپذیر بود لذا ما نیز از ترکش های مخرب آن مستثنی نبودیم.
البته در استان ما باوجود درگیر شدن با ویروس کرونا تنها حدود ۳۰ درصد شاهد کاهش حجم صادرات هستیم و حدود ۱۶ درصد کاهش واردات که عمده دلیل آن به علت ارتباط خوب استان با کشورهای هدف بود.
در این میان باید اضافه کنم اگر ترکمنستان مرز خود را به روی ما و سایر کشورها نمی‌بست ما تأثیرات کمتری را در این حوزه شاهد بودیم و از طرف دیگر تسهیلات و حمایت‌های دولتی برای کسب‌وکارهای مختلف و هم چنین تجار و صادرکنندگان موجب شدتا کمترین آسیب را تجربه کنبم.
* میزان صادرات خراسان رضوی در ۴ ماهه ابتدای سال جاری چقدر بود؟
در چهارماهه اول امسال ما ۷۸۳ هزار تن کالا به ارزش ۴۲۷ میلیون دلار صادرات داشتیم که به نسبت مدت مشابه سال قبل ازلحاظ وزنی ۳۸ درصد و از جنبه ارزشی ۲۰ درصد کاهش داشته است، لذا با توجه به اعمال تحریم‌ها و ازآنجاکه در سال گذشته نیز ما درگیر تحریم بودیم لذا این کاهش را باید متأثر از بیماری کرونا بدانیم.
البته باوجود درگیر شدن با ویروس کرونا تنها حدود ۳۰ درصد شاهد کاهش حجم صادرات و حدود ۱۶ درصد کاهش واردات در خراسان رضوی هستیم.
باوجود درگیر شدن با ویروس کرونا تنها حدود ۳۰ درصد شاهد کاهش حجم صادرات و حدود ۱۶ درصد کاهش واردات در خراسان رضوی هستیم
تغییری که در چهارماهه اول امسال نسبت به مدت مشابه سال گذشته اتفاق افتاده است فقط بحث کرونا بوده است و در همین مدت هم‌چنین ۳۶ هزار تن واردات کالا به ارزش ۹۹ میلیون دلار داشتیم که این مورد نیز نسبت به مدت مشابه سال قبل ازلحاظ وزنی ۶۶ درصد و ازلحاظ ارزشی ۱۶ درصد کاهش داشته است.
* شریک اقتصادی خراسان رضوی کدام‌یک از کشورهای همسایه است؟
در چهارماهه اول امسال، افغانستان شریک اول صادراتی ما با ۶۰۴ هزار تن کالا به ارزش بیش از ۲۹۴ هزار دلار بوده که در سال جاری هشت درصد افزایش داشته است.
شریک دوم تجاری ما کشور عراق است که بیش از ۲۹ میلیون دلار صادرات به این کشور داشتیم که ازلحاظ ارزشی ۴۵ درصد نسبت به سال گذشته افت داشته است.
و اما بیشترین میزان کاهش حجم صادرات به‌جز کشورهای عراق و امارات را به دلیل بسته شدن مرز ترکمنستان در کشورهای آسیای میانه شاهد بودیم.
* این کاهش در شاخص‌های صادراتی سایر کشورها نیز تأثیر داشته است؟
شریک سوم ما هنگ‌کنگ با بیش از ۱۷ میلیون دلار کالای صادراتی است که ۱۸ درصد رشد را شاهد بودیم و در خصوص ازبکستان نیز باید گفت این کشور با حجم ۱۲ میلیون دلار اما امسال با کاهش ۶۴ درصدی صادرات روبرو شدیم.
در خصوص صادرات کالا به اسپانیا نیز با حجم حدود ۱۲ میلیون دلار ۵۰ درصد افزایش داشتیم اما در خصوص امارات متحده عربی با ۱۱ میلیون دلار صادرات باید گفت که با کاهش ۵۳ درصد کاهش در میزان صادرات مواجهه شدیم.
هم چنین در این مدت ترکمنستان که جزو کشورهای آسیای میانه است نیز حدود ۱۰ میلیون دلار دارای ارزش صادرات بوده که حدود ۷۷ درصد کاهش نشان می دهد.
در دیگر کشورهای آسیای میانه مانند قزاقستان و قرقیزستان نیز شاهد کاهش میزان صادرات هستیم که این کاهش برگرفته از محدودیت‌هایی بود که ترکمنستان برای ترانزیت کالا و مرزهای خود اعمال کرد و چون نسبت به مرزهای خود اقدام کرد لذا این کاهش محسوس بود هرچند که در حال حاضر صادرات به‌صورت ریلی فراهم است.
* آیا موردی هم بوده که با افزایش صادرات همراه باشد؟
کشور دیگری مانند ارمنستان که جزو اوراسیا محسوب می‌شود شاهد رشد ۱۷۱ درصدی بودیم که نشان از تأثیر مثبت پیمان منطقه‌ای اوراسیا که به‌تازگی ایران به جمع این پیمان اضافه‌شده است دارد.
در کشورهای دیگری مانند عمان بیش از ۴۹۳ درصد رشد داشتیم و رقم آن به چهار و سه‌دهم میلیون دلار رسیده است و در صادرات به کشور هلند نیز شاهد ۱۹۲ درصد رشد بودیم.
باید اذعان کرد درمجموع بیشترین کاهش حجم صادرات ما به کشورهای آسیای میانه و شرق اوراسیا برمی‌گردد که دلیل آن نیز محدودیت‌های ایجادشده از سوی کشور ترکمنستان است.
* بیشترین کالای صادراتی متعلق به کدام محصولات بوده است؟
بیشترین صادرات ما مربوط به زعفران و بعدازآن میله‌های فولادی است که بیشترین حجم صادرات را به خود اختصاص داده و در مراتب بعدی «پیه صنعتی» مورداستفاده در صابون‌سازی و گوشت طیور مانند مرغ و خروس در رده چهارم بیشترین اقلام صادراتی قراردادند.
بیشترین صادرات خراسان رضوی مربوط به زعفران بعدازآن میله‌های فولادی بیشترین حجم صادرات را به خود اختصاص داده است
لازم به توضیح است که البته محصولات دیگر نیز مانند پسته،البسه، رب گوجه‌فرنگی، کف‌پوش‌ها، لبنیات و برخی مرکبات مانند سیب و پرتقال در سبد صادراتی ما در چهارماهه اول سال قرار داشته است.
* در حوزه واردات وضعیت خراسان رضوی چگونه است و از چه کشورهایی واردات داشتیم؟
به ترتیب اولویت کشورهایی که ما بیشترین میزان واردات را از آن‌ها داشته‌ایم به شرح زیر است: امارات متحده عربی مبدأ اولین کالاهای وارداتی ما ازجمله تلفن‌های همراه و لوازم جانبی آن‌هاست.
ازبکستان دومین تأمین‌کننده اقلام موردنیاز ما بوده که از جمله اقلام وارداتی می‌توان به پنبه،حبوبات ،خوراک دام و مواد اولیه اشاره کرد که اقلام مصرفی و کالاهای ضروری هستند.
چین سومین مبدأ کالاهای وارداتی و ترکیه چهارمین کشور و هند نیز ازجمله کشورهایی است که تأمین مواد اولیه از آن انجام می‌شود.
در همین راستا روسیه، قزاقستان و قرقیزستان نیز در رده‌های بعدی قراردادند و درکشورهایی که از طریق ترکمنستان با آن‌ها ارتباط داشتیم به دلیل محدودیت‌های به وجود آمده شاهد کاهش حجم واردات هستیم
شایان ذکر است گوشی تلفن همراه، پنبه حلاجی نشده، کلرور پتاسیم، ماشین‌آلات صنعتی، قهوه، یک سری مواد موردنیاز اولیه کارخانجات صنایع غذایی مانند اسانس‌های مورداستفاده در نوشابه‌ها و دلستر، ابریشم خام، لاستیک، اسانس‌های مورداستفاده در صنعت عطرسازی ازجمله کالاهای وارداتی ما هستند.
* تا چه میزان این واردات توسط تجار استان انجام می‌شود؟
دریکی دو سال اخیر تلاش کردیم تا نیاز داخل استان از طریق واردکنندگان درون استانی تأمین شود و لذا شاهد افزایش میزان واردات در طی یکی دو سال اخیر در سطح استان هستیم، مهم‌ترین موردی که در حال حاضر برای ما مشکل‌ساز است حمل‌ونقل هوایی و زمینی از طریق ترکمنستان است که صادرات ما را تحت تأثیر قرار داده است.
این موضوع موجب شده تا صادرات ما از این مسیر و به بسیاری از کشور ها تحت الشعاع قرار بگیرد لذا می‌بایست به دنبال راهکاری برای حل آن باشیم.
گفتنی است برای حل این مشکل تنها تلاش از سوی کشور کار ساز نیست و کشور هدف یا مقصد نیز باید پذیرای این موضوع باشد که پیش بینی می شود این امر پس از ایجاد آرامش نسبی ناشی از کنترل ویروس کرونا انجام شود.
نظر شما