بازار؛ گروه بورس: قیمت ارز در حوالی ۹۲ تا ۹۴ هزار تومان در حال نوسان است. قیمت ارز در زمان استیضاح وزیر اقتصاد کمی پایین تر از این حوالی بود. در حالی که پس گرفتن رای اعتماد عبدالناصر همتی با هدف تعدیل نرخ ارز و تغییر سیاستهای ارزی بود اما تاکنون این اتفاق نیفتاده است و این به معنای قربانی شدن همتی است.
همانطور که بسیاری این استیضاح را جدی نگرفته بودند و تصور می‌کردند که رای نمی‌آورد و به نوعی مجلس قصد داشت کارت زردی به دولت نشان دهد. ولی به هر دلیل و ترتیبی، این استیضاح رای آورد و متأسفانه یکی از وزرای کاردان دولت، از سمت خود برکنار شد.
این موضوع نشان می‌دهد که فضای اجتماعی ما بیشتر تمایل به شنیدن حرف‌های خوشایند و غیردقیق دارد. وقتی وزیر اقتصاد می‌گوید نرخ واقعی دلار مثلاً ۷۰ هزار تومان است، برای برخی تلخ می‌آید. واقعیت این است که نه تنها مجلسی ها بلکه بخش اجتماعی و مردم نیز این رویکرد را دارند که چیزی خوشایند برای ما بگوید، هرچند واقعی نباشد.
اصل ماجرا این است که افزایش نرخ سامانه‌ای دلار، سیاست درستی بود. تجربه سال‌های طولانی نشان داده که یارانه ارزی فقط به جیب رانت‌خواران می‌رود و هیچ چیزی به مردم نمی‌رسد.
وزیر سابق اقتصاد تاکید داشت ارز دو نرخی باعث نمی‌شود چیزی به جیب مردم برود. در نظام چند نرخی، فساد گسترده‌ای به وجود می‌آید و این سیستم چند نرخی باعث می‌شود افرادی به‌طور خاص از آن بهره‌برداری کنند. حتی در حوزه‌هایی مانند نان و دارو نیز این فساد وجود دارد و بسیاری به دنبال جواز نانوایی یا موسسات ترک اعتیاد هستند تا از این سیستم استفاده کنند. سیستم چند نرخی ما مشکلات زیادی ایجاد کرده و باعث سوءاستفاده‌های گسترده‌ای شده است.
شهاب موسوی معتقد است که کاملا مشخص بود که با وجود استیضاح وزیر اقتصاد، قیمت دلار کاهش نمی یابد. این امر به دلیل عوامل مختلفی است که بر نرخ ارز تأثیر می‌گذارند. یکی از این عوامل، انتظارات تورمی و رفتار فعالان اقتصادی است که تحت تأثیر اظهارات سیاسی و انتظارات عمومی قرار دارد. همچنین، تحریم‌های اقتصادی و کاهش درآمدهای ارزی حاصل از فروش نفت نیز نقش مهمی در افزایش نرخ دلار دارند
شهاب موسوی کارشناس اقتصادی در گفتگو با بازار در این باره گفت: «کاملا مشخص بود که با وجود استیضاح وزیر اقتصاد، قیمت دلار کاهش نمی یابد. این امر به دلیل عوامل مختلفی است که بر نرخ ارز تأثیر می‌گذارند. یکی از این عوامل، انتظارات تورمی و رفتار فعالان اقتصادی است که تحت تأثیر اظهارات سیاسی و انتظارات عمومی قرار دارد. همچنین، تحریم‌های اقتصادی و کاهش درآمدهای ارزی حاصل از فروش نفت نیز نقش مهمی در افزایش نرخ دلار دارند. تغییر یک فرد در تیم اقتصادی دولت نمی‌تواند به تنهایی کاهش پایدار قیمت دلار را به همراه داشته باشد.»
وی افزود: «برخی به دنبال این هستند که امروز با ارز ۲۸ هزار تومان کالا بیاورند و با ارز ۹۰ هزار تومان بفروشند یا با ارز ۶۰ هزار تومان بیاورند با ارز ۹۰ هزار تومان بفروشند. در خیلی از کشورها فساد شناسایی شده و حل شده‌است. اصل قصه در مملکت ما هنوز حل نشده است چراکه برخی از همین دستهای پنهان در بازار نفوذ در مجلس و... دارند و حتی جریان سازی رسانه ای می کنند.»
تحریم‌های اقتصادی تأثیرات گسترده‌ای بر نرخ ارز دارند. درواقع تحریم‌ها باعث کاهش صادرات نفت و دیگر کالاهای صادراتی می‌شوند که منجر به کاهش درآمدهای ارزی کشور می‌شود. این کاهش درآمدها باعث افزایش تقاضا برای ارز خارجی و در نتیجه افزایش نرخ ارز می‌شود. همچنین تحریم‌ها باعث افزایش هزینه‌های واردات کالاها و خدمات می‌شوند. این افزایش هزینه‌ها باعث افزایش تقاضا برای ارز خارجی و در نتیجه افزایش نرخ ارز می‌شود. کاهش سرمایه‌گذاری خارجی در کشور از دیگر عواملی است که تحت تاثیر تحریم رخ می‌دهد. این کاهش سرمایه‌گذاری باعث کاهش عرضه ارز خارجی و در نتیجه افزایش نرخ ارز می‌شود. افزایش انتظارات تورمی در کشور از دیگر تبعات تحریم هاست.
افزایش انتظارات تورمی باعث افزایش تقاضا برای ارز
این افزایش انتظارات تورمی باعث افزایش تقاضا برای ارز خارجی به عنوان یک سرمایه‌گذاری امن و در نتیجه افزایش نرخ ارز می‌شود. همینطور تحریم‌ها باعث کاهش اعتماد به اقتصاد کشور می‌شوند. این کاهش اعتماد باعث افزایش تقاضا برای ارز خارجی به عنوان یک سرمایه‌گذاری امن و در نتیجه افزایش نرخ ارز می‌شود. این عوامل باعث می‌شوند که تحریم‌های اقتصادی تأثیرات قابل توجهی بر نرخ ارز داشته باشند و باعث افزایش آن شوند.
همانطور که چای دبش را با ارز یارانه‌ای وارد کردند و سپس در فرآیندی یا با شرکت دیگر یا با همان شرکت، راهی همچون زدوبند با دو وزیر وقت صنعت و کشاورزی پیدا کردند که سیستم را دور بزنند و در این فاصله از مردم و یارانه‌ها سود می‌گیرد.
همتی در بخشی از دفاعیات خود گفته بود: کشور در احاطه 3 دسته از افراد قرار گرفته است «رانت خواران، کاسبان تحریم و قاچاقیان» اتفاقات اخیری که در بازار دلار اتفاق افتادن نشان می‌دهد که این گروهها در نوسانات بازار نقش جدی داشته اند. در حالی که کمتر از ۴ روز کاری تا آخر سال باقی مانده دلار می تازد و جو بسیار منفی آن بازار کالایی را نیز تحت تأثیر قرار داده است.
رفتن همتی از وزارت اقتصاد باعث شد که بازار سرمایه حامی قوی و قدرتمندی را از دست بدهد که ضربه از دست دادن همتی برای بازار سرمایه در گذر زمان روشن‌تر خواهد شد. وقتی کسی با یک توییت یا مصاحبه قدرت اثرگذاری و تغییر روند بازار را دارد قطعاً رفتن او وزنه ذهنی بزرگی برای سهامداران و سرمایه‌گذاران خواهد بود. دو مورد از مهمترین کارهای او را می‌توان یکی بحث نرخ ارز و دیگری موضوع خصوصی‌سازی ایران خودرو دانست که به عقیده بسیاری همین دو موضوع تقابل تمام عیار یک تفکر با جریان رانت را نشان می‌داد و همین هم موجب زمین زدن او و رفتن او از کابینه شد.
کاهش اختلاف نرخ آزاد و نیما سهم رانت خواران را کم می کند. در جدال اخیر جریان طرفدار رانت ارزی پیروز شد و یک بار دیگر به همه به خصوص به دولت و به خصوص به فعالان اقتصادی نشان داد که کت تن کیست و در افتادن با جریان رانت پرهزینه خواهد بود. به نظر این پیام و این اتفاق برای بازار سنگین خواهد بود که در گذر زمان مشخص می‌شود و البته هنوز عمق و درک بحران لمس نشده و این نگرانی به آینده را سخت خواهد کرد.
نظر شما