بازار؛ گروه بین الملل: شکل گیری دور تازه ای از تنش های خاورمیانه منجر به افزایش قیمت ها در بسیاری از بازارهای جهانی شده است. اما برخی بازارها همچون بازار نفت، شاهد تلاطم و نوسان نسبی بیشتری به نسبت سایرین بوده اند. اگرچه ماهیت تنش های ژئوپولیتیکی معمولا منجر به افزایش قیمت ها می شوند، اما در مواردی چون بازار نفت به ویژه در قلب نفت جهان یعنی خاورمیانه، میزان اثرگذاری این تنش ها تا حد زیادی بیشتر و به صورت مستقیم خواهد بود.
در حالیکه هفته گذشته همزمان با حملات رژیم صهوینیستی به ایران، قیمت جهانی نفت به کانال ۷۱ دلاری صعود کرده و ماهیت بازار دچار بی ثباتی و نوسان قیمت شدید شد، اما صبح روز دوشنبه به عنوان نخستین روز معاملاتی هفته جاری، قیمت نفت بار دیگر به کانال ۶۹ دلاری بازگشته تا حدود ۳.۱۹ درصد ریزش را نسبت به اوج هفته گذشته تجربه نماید.
حساسیت بالای بازار نفت به خبرهای خاورمیانه
موضوعی که طی روزهای گذشته به صورت عمیق شاهد بوده ایم، مساله افزایش حساسیت بازار نسبت به اخبار مربوط به تنش های خاورمیانه است. در حال حاضر، اگرچه شاهد بازگشت اصلاحی قیمت نفت در پی اتمام عملیات نظامی اسرائیل علیه ایران هستیم، اما اخبار منتشر شده حاکی از آن است که احتمالا تهران از طریق آسمان عراق، به دنبال انجام عملیات نظامی تلافی جویانه علیه مواضع رژیم صهیونیستی خواهد بود. مقام های ارشد سیاسی و نظامی ایران نیز طی روزهای گذشته بر لزوم پاسخگویی به تجاوز اسرائیل تاکید کرده اند. به نظر می رسد جو ایجاد شده فعلی، می تواند تا حدی روی روند قیمت نفت طی روزهای آتی تاثیرگذار باشد.
یکی از دلایل مهم عدم افزایش چشمگیر قیمت نفت علیرغم افزایش تنش و شکل گیری جنگی تمام عیار، تقاضای ضعیف در بازارهای نفتی آسیا به ویژه در چین است.
بدیهی است که هرگونه خبر مربوط به افزایش تنش میان ایران و اسرائیل و واکنش احتمالی ایران به تجاوز نظامی تل آویو، بزرگترین پتانسیل برای افزایش قیمت نفت در بازارهای جهانی به حساب می آید. همچنین دستیابی گروه های موسوم به مقاومت اسلامی و اسرائیل به هرگونه آتش بس نیز می تواند ثبات بیشتری بر بازار نفت حاکم کند.
چرایی واکنش کم بازار نفت به درگیری میان ایران و اسرائیل
اما سوالی که مطرح می شود اینکه علیرغم تبدل آتش میان ایران و اسرائیل، اگرچه شاهد افزایش قیمت نفت در بازارهای جهانی بوده ایم، اما میزان این افزایش قیمت متناسب با خطر وقوع جنگی تمام عیار در سطح ختاورمیانه نبوده است. همانطور که گفته شد، قیمت نفت در اوج تنش های هفته گذشته نهایتا به کانال ۷۱ دلار رسیده و بیشتر از آن پیشروی نداشت.
نکته اول در پاسخ به این سوال اینکه سطح حمله نظامی اسرائیل به ایران و خسارات به جای مانده از این حمله، در سطحی نبود که منجر به ایجاد جنگی تمام عیار در منطقه شود. این موضوع نه تنها روی بازار نفت بلکه حتی روی بازار فلزات گرانبهایی چون طلا نیز تاثیری مثبت بر جای گذاشته و منجر به بازگشت ثبات به بازار شد.
به دلیل موارد مطرح شده به ویژه ضعف در تقاضای بازار، بعید به نظر می رسد حتی در صورت ادامه تبادل اتش میان تهران و تل آویو، میزان افزایش احتمالی قیمت از کنترل خارج شود.
نکته دومی که باید در نظر گرفت اینکه یکی از دلایل مهم عدم افزایش چشمگیر قیمت نفت علیرغم افزایش تنش و شکل گیری جنگی تمام عیار، تقاضای ضعیف در بازارهای نفتی آسیا به ویژه در چین است. میزان واردات نفتی چین به دلیل شکل گیری رکود قابل توجه در این کشور، طی ماه های اخیر به شدت کاهش یافته است. شکل گیری چنین وضعیتی، منجر به عدم افزایش قیمت نفت در بازار شده و در حقیقت، شوک حاصل از درگیری میان ایران و اسرائیل را تا حد زیادی خنثی نمود. اگرچه دولت چین در راستای افزایش نرخ توسعه و بهبود وضعیت رکود اقتصادی در این کشور دست به اصلاحاتی زده، اما عمده کارشناسان به این اصلاحات و خروجی موثر آن بدبین بوده و معتقدند که میزان اقدامات پکن در حدی نیست که اقتصاد چین را از رکود نجات دهد.
نکته سوم مربوط به برنامه اعلامی اوپک پلاس است که بر اساس آخرین اخبار منتشر شده از سوی این گروه، به احتمال زیاد قرار است میزان تولید نفت خود را از ماه دسامبر افزایش دهد. با اینحال، برخی منابع از احتمال وقفه در اجرای این برنامه به دلیل تقاضای ضعیف بازار خبر داده اند. لذا، در صورتی که تنش های خاورمیانه بار دیگر افزایش یابند، می توان انتظار افزایش قیمت نفت در بازارهای جهانی را داشت. اما توجه داشته باشید که به دلیل موارد مطرح شده به ویژه ضعف در تقاضای بازار، بعید به نظر می رسد حتی در صورت ادامه تبادل اتش میان تهران و تل آویو، میزان افزایش احتمالی قیمت از کنترل خارج شود. مگر آنکه شاهد ورود درگیری ها به سطح جدید باشیم که نهایتا بتواند به جنگی هرچند محدود بینجامد.
نظر شما