تهمینه غمخوار؛ بازار: با گذشت ده سال از درگیری های نظامی سوریه، اوضاع سوریه هنوز بحرانیست، به طوریکه میلیون ها سوری آواره شده و نیاز به حمایت و کمک های بشردوستانه دارند. سطح خشونت همچنان بالا بوده و پیشرفت اندکی در جهت حل پایدار درگیری ها به چشم می خورد و این کشور، امروز اوضاع و شرایط خود را در مسیری از بی ثباتی طولانی که با پیامدهای اقتصادی ویروس کرونا پیچیده تر شده، می یابد.
اقتصاد سوریه در حال حاضر شاهد نوسانات بی سابقه ای است که تا به امروز بسیاری از تحلیلگران اقتصادی بر تأثیر این سقوط بر خانوارهای سوریه تأکید کرده اند.
گزارش های سازمان ملل نشان می دهد که اوضاع اقتصادی به حدی وخیم است که برخی از کشورهای اتحادیه اروپا نیز با کمک های بشردوستانه خود در راه تثبیت و توسعه اقتصادی این کشور به پشتیبانی از جمعیت سوریه و همچنین پناهندگان سوری ادامه می دهند.
همچنین بر اساس گزارش خبرگزاری سانا، بی ثباتی اقتصادی ناشی از مشکلات سیاسی، تأثیر خود را بر قوس درگیری خواهد گذاشت و این جنگ، اقتصاد سوریه را تحت الشعاع قرار داده و آن را به یک سوم از قبل از جنگ کاهش داده است به طوری که برآورد می شود این آسیبها به میزان صدها میلیارد دلار باشد.
بحران ارزی در کشور جنگ زده
چند هفته ای است که بازار ارز در سوریه دچار نوسانات جدی شده و از آغاز ماه جاری، نرخ برابری ارز سقوطی مداوم داشته است. کاهش ارزش پول ملی و سقوط بی سابقه لیر یکی از آشکارترین نشانه های انحطاط اقتصادی می باشد و هرچند که این اولین بار نیست که از آغاز جنگ در ۹ سال گذشته، پول ملی سوریه ارزش خود را از دست داده، اما کاهش ارزش پنجاه درصدی در طی یک روز بی سابقه بوده است.
با نگاهی به وضعیت اقتصادی سوریه در ماه جاری سال گذشته تا به امروز در می یابیم که نرخ برابری پوند سوریه در برابر دلار امریکا به میزان ۳۶۰ درصد سقوط کرده و ارزش هر دلار آمریکا در بازار آزاد ارز این کشور، به بالای سه هزار پوند سوریه رسیده است.
بنابراین، با افزایش چشمگیر ارز، قیمت کالاهای مورد نیاز اولیه مردم از جمله مواد غذایی به شدت بالا رفته به طوری که حتی در دوره جنگ داخلی هم مشاهده نشده است. قیمت مواد غذایی از ماه مه ٢٠١٩ و مدت مشابه آن تا سال جاری، ۱۱۵ درصد به دلیل سقوط لیر افزایش داشته است.
با افزایش چشمگیر ارز، قیمت کالاهای مورد نیاز اولیه مردم از جمله مواد غذایی به شدت بالا رفته به طوری که حتی در دوره جنگ داخلی هم مشاهده نشده است. قیمت مواد غذایی از ماه مه ٢٠١٩ و مدت مشابه آن تا سال جاری، ۱۱۵ درصد به دلیل سقوط لیر افزایش داشته است
نکته خاص در این زمینه این است که این بی ثباتی اقتصادی در تسریع جذب ارزهای خارجی در مناطقی که خارج از کنترل دولت سوریه می باشد، تاثیر زیادی داشته به نحوی که در شمال غربی و شمال شرقی سوریه، لیر ترکیه و دلار امریکا در مراودات مالی مورد توجه قرار گرفته و در برخی از مناطق تحت کنترل ترکیه در سوریه، لیره ترک خودنمایی کرده که به دلیل سقوط ارزش پول ملی سوریه، با استقبال مردم این مناطق روبه‌رو شده است.
در این مناطق، ارز خارجی به عنوان شاخص کالاهای اساسی، حقوق و دستمزد و کالاهای مهم مصرفی در نظر گرفته می شود، در حالی که پتانسیل های بیشتری برای تعمق بخشیدن به طیف گسترده ای از موضوعات مربوط به تجارت و مدیریت محلی وجود دارد.
با این حال، هنگامی که این مناطق به ارزهای خارجی پناه می برند، هیچ نگرانی برای مناطق تحت کنترل دولت که در معرض نوسانات قرار گرفته اند، وجود ندارد.
در برخی از مناطق تحت کنترل ترکیه در سوریه، لیره ترک خودنمایی کرده که به دلیل سقوط ارزش پول ملی سوریه، با استقبال مردم این مناطق روبه‌رو شده و مردم در ادلب و دیگر سرزمین‌هایی که تحت کنترل ارتش ترکیه قرار دارند، در مبادلات عادی خود از لیره ترکیه استفاده می‌کنند
بازسازی سوریه با صدور خدمات فنی و مهندسی
در همین راستا خبرنگار بازار گفتگویی را با حسین کنعانی مقدم، کارشناس سیاست خارجی و مسائل بین الملل در رابطه با اقتصاد بحران زده سوریه و نقش دولت بشار اسد در احیای اقتصاد و روابط دو جانبه با جمهوری اسلامی ایران ترتیب داده که در ادامه می خوانیم:
کنعانی مقدم در ابتدا گفت: مدتهاست که ما شاهد هستیم که تحریم ها و تهدیدهای امریکا در بسیاری از نقاط دنیا موجب فقر، عقب ماندگی و ایجاد نسل کشی شده است. حال در کشوری مانند سوریه، امریکاییها با تحریمهای مضاعفی که تحت قانون قیصر اعمال کردند و همچنین جنگ ایجاد شده توسط داعش، زیرساختهای این کشور را نابود کرده و چاه های نفتی که منبع مهم درآمدی می باشد، را به تاراج بردند، به طوری که فقر شکل جدیدی به خود گرفت و مردم دچار مشکلات جدی در تامین مواد غذایی و کالاهای اساسی شدند. بنابراین می توان گفت که منشا اصلی این مشکلات اقتصادی در کشور سوریه تروریسم و قانون تحریم اقتصادی سوریه از سوی آمریکا می باشد.
وی افزود: با این وجود، دولت بشار اسد توانست علاوه بر تامین نیازهایی که امریکا موجب ایجاد آنها شده بود، مردم را همچنان در کنار خود نگاه دارد به طوری که شهروندان سوری با وجود مشکلات عدیده اقتصادی در جهت دفاع از حاکمیت کشورشان و همچنین مقابله با تروریسم و زیاده خواهی های امریکا و رژیم صهیونیستی، همچنان در صحنه باقی مانده اند.
این کارشناس مسائل سوریه در رابطه با روابط دو جانبه میان ایران و سوریه اظهار کرد که توسعه روابط ایران و سوریه از طریق صدور خدمات فنی و مهندسی از سوی ایران به سوریه، یکی از مهمترین بخشهای است که توانسته بر توسعه تجارت سوریه و بازسازی زیر ساختهایی که طی این مدت از بین رفته است، تاثیر گذار باشد.
توسعه روابط ایران و سوریه از طریق صدور خدمات فنی و مهندسی از سوی ایران به سوریه، یکی از مهمترین بخشهای است که توانسته بر توسعه تجارت سوریه و بازسازی زیر ساختهایی که طی این مدت از بین رفته است، تاثیر گذار باشد
وی گفت: با توجه به این که سوریه از لحاظ نفتی کشور ثروتمندی است و به لحاظ موقعیت خوب جغرافیایی برای انجام تجارت و بازرگانی مناسب است، توانایی بازگشت به شرایط عادی را منوط به پایان یافتن موضوعات تروریستی و خرابکاریهای امریکا، دارد.
کنعانی مقدم افزود: اگرچه بسیاری از کشورهای اروپایی و همچنین ترکیه سعی کرده اند تا اقتصاد سوریه را در اختیار خود قرار دهند، اما ترکیه با حمله به شمال سوریه در سال ۲۰۱۹، عملا از بازار سوریه خارج شده و کشورهای اروپایی به دنبال آن هستند تا با حفظ منافع خود در سوریه ورود پیدا کنند.
کارشناس مسائل بین الملل گفت: به نظر می رسد جمهوری اسلامی ایران بر اساس قرارداد و پیمان درازمدت و استراتژیکی که با سوریه منعقد کرده است می تواند نقش مهمی را در بهبود اقتصاد سوریه ایفا کند. ایران بر اساس اصولی که طبق این قرارداد با سوریه دارد، از آمادگی لازم برای برداشتن گامهای بلندتری در صادرات و واردات هم از نظر بازرگانی و هم صنعت و تجارت برخوردار است.
ایران بر اساس اصولی که طبق یک قرارداد استراتژیک با سوریه دارد، از آمادگی لازم برای برداشتن گامهای بلندتری در بهبود بخش صادرات و واردات هم از نظر بازرگانی و هم صنعت و تجارت برخوردار است
وی در خاتمه اشاره ای به موضوع کرونا کرد و افزود: ویروس کرونا در ضعیف تر کردن اقتصاد سوریه چندان موثر نبوده است. البته که کمبود اقلام دارویی و امکانات پزشکی موجب شده تا آمار کشته شدگان افزایش یابد، اما با همین شرایط بد اقتصادی، دولت توانسته تا حد ممکن اوضاع کرونایی را تحت کنترل خود درآورد.
نظر شما