بازار؛ گروه اصناف: این روزها یادآوری پرداخت تسهیلات هفت میلیون تومانی برای خرید خودرو(پراید) خنده تلخ گزنده ای را بر روی لبان مردم ایران می نشاند و شاید اکثر ما را برای پذیرش میان گذر طولانی عمر به اندازه خواب اصحاب کهف و یا سقوط آزاد اقتصاد ایران سر در گم می کند.
حقیقت گزنده اقتصاد ایران که از تحریم های ظالمانه به شدت آسیب پذیر شده در کنار بی تدبیری، فرصت طلبی و سودجویی برخی مسئولان، مدیران و اصحاب قدرت و ثروت بستر این میزان جهش قیمت و تغییر جایگاه کالاها را در بازار مهیا کرده تا جایی که خودرو از یک کالای مصرفی به کالای سرمایه ای تبدیل شده است که قیمت آن بر اساس نوسانات لحظه ای دلار تعیین می شود.
با سعید موتمنی رئیس اتحادیه فروشندگان و نمایشگاه داران خودرو درباره وضعیت بازار این محصول و دلایل بروز آشفتگی در این بازار به گفتگو نشستیم که در ادامه مشروح آن را می خوانید.
*این روزها نرخ تمامی کالاها نوسانات زیادی را تجربه می کند. وضعیت قیمت خودرو با توجه به نوسانات ارزی چگونه بوده و چه میزان افزایش قیمتی در این بازار تجربه شده است؟
قیمت انواع خودروی تولید داخل نسبت به ۴۵ روز اخیر بین سه تا ۱۰ میلیون تومان و نرخ خودروهای وارداتی بین ۳۰ تا ۴۰ میلیون تومان افزایش را تجربه کرده است.
هر چند نوسانات ارزی قیمت انواع خودرو را گرانتر کرده است ولی بازار این کالا همانند بازار سایر کالاها آرام و بدون مشتری است.
نوسانات ارزی موجب شده تا قیمت خودروها در ۴۵ روز اخیر گرانتر شود تا جایی که نرخ پراید ۱۱۱ از ۷۸ میلیون تومان به ۸۸ میلیون تومان، پراید ۱۳۱ از از ۶۸ میلیون تومان به ۷۷ میلیون تومان، تیبا از ۷۷ میلیون تومان به ۹۰ میلیون تومان، تیبا دو از ۸۵ میلیون تومان به ۹۸ میلیون تومان، ساینا از ۸۸ میلیون تومان به ۹۸ میلیون و ۵۰۰ هزار تومان، کوییک از ۹۲ میلیون تومان به ۱۱۱ میلیون تومان، ۲۰۶ تیپ دو از ۱۲۷ میلیون تومان به ۱۴۵ میلیون تومان، ۲۰۶ تیپ پنج از ۱۶۰ میلیون تومان به ۱۸۰ میلیون تومان، سمند ال ایکس از ۱۱۵ میلیون تومان به ۱۳۲ میلیون تومان و پژو ۴۰۵ نیز از ۱۱۲ میلیون تومان به ۱۲۸ میلیون تومان رسیده است.
قیمت خودروهای داخلی که خط تولید آنها متوقف شدند افزایش قیمت بیش از ۱۰ میلیون تومان را تجربه کرده اند زیرا قیمت گذاری در بازار توسط صاحبان و دارندگان خودرو تعیین می شود و صاحبان خودرو به هر میزانی که می خواهند بر روی قیمت کالاهایی که در اختیار دارند، اضافه می کنند
*شما از افزایش ۳ تا ۱۰ میلیون تومانی قیمت خودروهای تولید داخل صحبت می کنید و این درحالی است که نرخ برخی خودروهای تولید داخل بیش از ۴۰ میلیون تومان گرانتر شده است. دلیل این مساله چیست؟
قیمت آن دسته از خودروهای داخلی که خط تولید آنها متوقف شدند افزایش قیمت بیش از ۱۰ میلیون تومان را تجربه کرده اند زیرا قیمت گذاری در بازار توسط صاحبان و دارندگان خودرو تعیین می شود. با توجه به اینکه همچنان تقاضا برای خرید خودرو وجود دارد بنابراین صاحبان خودرو به هر میزانی که می خواهند بر روی قیمت کالاهایی که در اختیار دارند، اضافه می کنند.
به عنوان مثال می توان به خودروی چانگان اشاره کرد که خط تولید آن از سال گذشته متوقف شده و آخرین مدلی که از این خودرو در بازار موجود است به سال ۹۸ برمی گردد ولی با توجه به تقاضای بالا شاهد افزایش بی رویه قیمت این نوع خودرو و سایر خودروهایی که خط تولید آنها متوقف شده در بازار هستیم.
*آیا قیمت خودرو در بازار ایران واقعی است؟
قیمت خودرو در بازار ایران منطقی و واقعی نیست زیرا قیمت های فعلی خودرو در بازار برمبنای قرارگرفتن خودرو در گروه کالای سرمایه ای تعیین و اعلام شده و این درحالیست که خودرو یک کالای مصرفی است و نباید با چنین رشد فزاینده قیمتی روبرو شود.
*آیا رفتار بازار و مصرف کنندگان برای خرید خودرو با چنین قیمت هایی به لحاظ اقتصادی منطقی محسوب می شود؟
در بازارهای جهانی قیمت خودرو بر مبنای سال تولید تعیین می شود و معمولا نرخ خودروهایی که خط تولید آن متوقف شده افزایشی را تجربه نمی کند اما نگاه سرمایه ای به خودرو باعث شده تا نرخ خودرو در بازار ایران خارج از استانداردهای بازارهای جهانی تعیین شود.
تا زمانی که به خودرو به عنوان کالای سرمایه ای نگاه کنیم بدون تردید قیمت این کالا از نوسانات ارزی و سایر نوسانات اقتصادی تاثیر می پذیرد و همین امر موجب می شود تا قیمت خودرو به صورت منطقی در بازار تعیین نشود و خودروهای مدل پایین خارجی در ایران از آخرین مدل همان کارخانه در کشورهای اروپایی و آمریکایی گرانتر به فروش برسد. به عنوان مثال یک خودروی خارجی مدل ۲۰۲۰ در اروپا و آمریکا ارزانتر از یک خودروی تولید سال ۲۰۱۲ همان کارخانه در ایران است؛ این فاصله قیمتی می تواند تبعات نگاه سرمایه ای داشتن به خودرو را در بازار ایران آشکار کند.
*آیا صرفا قرار دادن خودرو در گروه کالای سرمایه ای موجب شده تا قیمت های این محصول چنین جهش هایی را تعیین کند؟
یکی از دلایل جهش قیمت خودرو در بازار ایران قراردادن این کالا در گروه اقلام سرمایه ای است. چنین نگرشی موجب شده تا تمامی سرمایه ها به سمت بازار خودرو و دپو کردن آن هدایت شود. پیش از این مردم سرمایه های مازاد و سرگردان خود را به بازار مسکن وارد می کردند اما ایجاد جذابیت و سوددهی بالا در بازار خودرو باعث شد تا بخش عمده ای از سرمایه های خرد و کلان مردم به سمت خرید و انبار کردن خودرو هدایت شود که این امر منجر به ایجاد کمبود کالا و افزایش قیمت خودرو می شود.
یکی دیگر از آسیب های قراردادن خودرو در گروه کالای سرمایه ای این است که نرخ این محصول بر مبنای نوسانات ارزی تعیین می شود و صاحبان خودرو قیمت محصول را بر مبنای همین نوسانات تعیین و اعلام می کنند که این امر کاملا طبیعی است زیرا نرخ کالای سرمایه ای مستقیما از نرخ ارز تبعیت می کند؛ اما تنها دلیل نوسانات و جهش قیمت در بازار خودرو مرتبط با نگاه سرمایه ای داشتن به این محصول نیست بلکه نبود و کمبود تولید و عرضه محصول اتوماتیک وار خودرو را به کالای سرمایه ای تبدیل کرده و به نوسانات بازار این کالا دامن می زند.
اعمال تحریم های ظالمانه علیه ایران نظم در تولید خودرو را بر هم ریخت و واردات خودروهای خارجی متوقف و تولید محصولات داخلی نیز ۲۵ درصد از این تحریم ها آسیب دید و کاهش یافت به همین دلیل امکان پاسخگویی به نیاز بازار به خودرو از بین رفت و همین امر موجب شد تا بازار خودرو برای سفته بازان و دلالان جذاب شود
*پرونده های متعددی در زمینه فساد و واسطه گری در بازار خودرو تشکیل شده است. دلیل بروز این حجم از فساد مالی در بازار خودرو چیست؟
خودرو یک کالای مصرفی است و برای تامین نیاز روزانه، ماهانه و سالانه مردم باید برنامه ریزی شود. اعمال تحریم های ظالمانه علیه ایران نظم در تولید خودرو را بر هم ریخت و واردات خودروهای خارجی متوقف و تولید محصولات داخلی نیز ۲۵ درصد از این تحریم ها آسیب دید و کاهش یافت به همین دلیل امکان پاسخگویی به نیاز بازار به خودرو از بین رفت و همین امر موجب شد تا بازار خودرو برای سفته بازان و دلالان جذاب شود.
بدون تردید دلالان و واسطه ها هیچ گاه برای کسب سودهای کلان وارد بازارهای آرام و بدون نوسان نمی شوند. کاهش تولید از ۱.۲ میلیون دستگاه خودرو در سال به ۸۰۰ هزار دستگاه موجب شد تا کمبودی در بازار ایجاد شود و دلالان و واسطه ها برای کسب سودهای ۱۰۰ درصدی و ۲۰۰ درصدی و یا بیشتر اقدام به پیش خرید خودرو و عرضه آن با نرخ دلخواه در بازار کردند.
تا زمانی که برای جبران نیاز بازار به خودرو چاره اندیشی نشود نمی توان دست دلالان و سفته بازان را از این بازار کوتاه کرد زیرا همچنان بازار خودرو برای کسب سود جذاب است. به عنوان مثال فردی که خودرو را ۶۰ میلیون تومان خریداری کرده و ۱۲۰ میلیون تومان به فروش می رساند تلاش دارد تا باز هم بتواند در این بازار سرمایه گذاری کند.
*پیشنهاد شما برای ساماندهی به بازار خودرو چیست؟
برای ساماندهی بازار خودرو لازم است این واقعیت را بپذیریم که خودرو یک کالای مصرفی مانند آب، نان و برنج و ... است و در زندگی شهری حکم کالای اساسی را دارد بنابراین باید مشکلات کمبود تولید و عرضه را باید برطرف کرد تا خودرو در بازار ایران به کالایی مصرفی تبدیل شده و جذابیت خود را برای سوداگران از دست بدهد.
یکی دیگر از مزایای برگشتن خودرو به لیست کالاهای مصرفی این است که قیمت خودرو با گذشت یکسال از سال تولید کاهشی می شود اما تا زمانی که خودرو در لیست کالاهای سرمایه ای قرار دارد همچنان برای سوداگران جذابیت سرمایه گذاری دارد.
نظر شما