یحیی احمدی؛ بازار: حدود پنج هزار سال پیش از میلاد، مردم غارنشین فلات ایران بر اثر تغییراتی که از لحاظ آب و هوا و تشکیل مزارع و چمن زارها به وجود آمد به دشت‌ها روی آوردند و زندگی تازه‌ای را آغاز کردند و در تمدن آنها نسبت به دوران‌های قبل پیشرفت بیشتری دیده شد.
قدیمی‌ترین مردم دشت‌نشین، مردم محل سیلک (نزدیک کاشان بوده اند که آثار زندگی آنها را در آنجا به دست آمده) و مردم فلات ایران به امر کشاورزی می پرداختند و حیوانات اهلی را نیز پرورش می دادند.
در هزاره چهارم پیش از میلاد مردم دشت‌نشین فلات ایران در کار و زندگی پیشرفت بیشتری کردند و در این دوره تجارت نیز رو به پیشرفت نهاد اما دادوستد بیشتر مربوط به محصولات کشاورزی مانند گندم و جو بود به طوری که کشت گندم و جو نخستین بار در ایران متداول شد.
در ایران گندم نان برای نخستین بار تکامل و گندم نان از ایران به همه سو، به جنوب بین‌النهرین، هندوستان، ترکمنستان روسیه و از آنجا به چین و جنوب روسیه گسترش یافت.
گندم که از محصولات استراتژیک به شمار می رود در نحوه کاشت، داشت و برداشت از سنتی بودن به سوی مکانیزه شدن پیش رفته تا بتوان بازدهی بیشتری در هر هکتار نسبت به روش سنتی داشت و محصول بهتری و بیشتری برداشت کرد.
طی سال زراعی جاری یا بهتر بگوییم دو سال زراعی گذشته و سال جاری شاهد بارش‌های بسیار خوب و به موقعی بوده ایم که برای کشاورزی بسیار حیاتی بوده که البته در این میان تنها بارش باران و یا آب و هوای مناسب، برای رشد مناسب گندم کافی نبوده و عواملی چون کود شیمیایی، اصلاح بذر گندم، داشتن دانش کافی و یا انتقال دانش روز کشاورزی به کشاورزان، داشتن ادوات کشاورزی مورد نیاز، بازار مناسب برای فروش و میزان نرخی که دولت برای خرید تضمینی گندم برای سال زراعی جاری در نظر می‌گیرد نیز از عوامل تاثیرگذار در رشد گندم هستند که در میان همه این عوامل قیمت یکی از پارامترهای مهم اقتصادی است که نقش بسیار موثری در رشد تولید دارد.
در سیستم های اقتصادی مختلط، علاوه بر وجود بازار آزاد، دولت نیز نقش کنترل و تنظیم بازار را بر عهده دارد
سیستم های مختلف اقتصادی دارای ساز و کار مختلف هستند به طوری که در سیستم مبتنی بر بازار آزاد، قیمت را عرضه و تقاضا شکل می دهد و در سیستم اقتصادی مبتنی بر دخالت محض دولت، قیمت را دولت تعیین می کند اما در سیستم های اقتصادی مختلط، علاوه بر وجود بازار آزاد، دولت نیز نقش کنترل و تنظیم بازار را بر عهده دارد.
طبق آنچه بارها اعلام شده گندم و جو از نظر تولید و سطح زیر کشت در بین محصولات زراعی به ترتیب رتبه های اول و دوم و بیش از نیمی از اراضی زیر کشت کشور را به خود اختصاص داده اند.
گندم به عنوان غذای اصلی مردم و جو به خاطر نقش بسیار حساسی که در تغذیه دام دارد از محصولات مهم و استراتژیک کشاورزی به شمار می آیند و یک رابطه بلند مدت مثبت بین قیمت تضمینی گندم و نرخ بازار آزاد جو وجود دارد بطوریکه با افزایش قیمت تضمینی خرید گندم توسط دولت، قیمت بازار آزاد محصول جو نیز افزایش می یابد.
از طرفی افزایش نرخ بازار آزاد جو یکی از عوامل افزایش قیمت تضمینی گندم می شود چرا که یکی از سیاست‌های قیمتی گندم دولت در راستایی تعیین می شود که گندم خوراک انسانی همواره بالاتر از قیمت جو باشد تا وارد خوراک دام نشود لذا دولت باید در اتخاذ سیاست قیمت تضمینی گندم به اثرات آن توجه کرده و در جهت کاهش هزینه های ناشی از این سیاستها و افزایش کارایی آنها برنامه ریزی کند.
سال گذشته میانگین تولید گندم در استان همدان دو تن از میانگین کشوری بالاتر بوده است
از این تفاسیر که بگذریم کاشت گندم از دیرباز در استان کهن و بسیار قدیمی همدان رواج داشته و دارد و هم اکنون نیز استان همدان به دلیل آب و هوای خوب و بارش زیاد برف و باران و همچنین خاک مناسب و اراضی بسیار یکی از قطب های کاشت گندم و جو در کشور محسوب می شود و سال گذشته میانگین تولید گندم در استان همدان دو تن از میانگین کشوری بالاتر بوده است.
استان همدان با مساحت یک میلیون و ۹۴۹ هزار هکتار دارای ۳۹ تا ۴۰ درصد کاربری بخش کشاورزی است و در بخش زراعی سه میلیون و ۵۵۱ هزار تن محصول تولید می کند.
سطح اراضی آبی استان همدان ۲۵۳ هزار هکتار است که از این میزان ۳۴ هزارو ۵۰۰ هکتار به کشت گندم آبی اختصاص پیدا کرده و ۲۹۰ هزار هکتار نیز زیر کشت گندم دیم است که با در اختیار قرار دادن به موقع کود شیمیایی و همچنین تجهیز و آماده سازی ناوگان مکانیزه افزایش تولید گندم هدفگذاری شده است.
البته افزایش بارندگی‌ها و بارش به موقع و مناسب در سال گذشته به کمک کشاورزان آمد و موجب شد کشاورزان رغبت بیشتری به کاشت جو و گندم چه آبی، چه دیم، داشته باشند؛ حال زحمات و تلاش گندم کاران نتیجه داده و محصولشان به بار نشسته و منتظر درو کردن زمین های خود هستند.
درو کردن زمین های گندم در استان همدان به دو روش سنتی و با استفاده از کمباین صورت می گیرد اما مشکلی که این روزها دامنگیر کشاورزان این بخش شده کمبود کمباین برای دروی محصول است به طوری که برخی کشاورزان به مشکل نبود کمباین برمی خورند که این تاخیر در درو کردن گندم محصول را با خطرهایی تهدید می کند.
نبود کمباین کافی از یک سو و قیمت کرایه کردن کمباین از سوی دیگر کشاورز را درگیر می‌کند؛ تعرفه تعیین شده برای کمباین داران توسط جهاد کشاورزی برای هر هکتار گندم دیم ۱۵۶ هزار تومان و برای هر هکتار گندم آبی ۳۸۰ هزار تومان است و این در حالی است که کمباین داران تعرفه خود را دارند و رقمی حدود ۷۰۰ هزار تومان را اعلام می کنند که رقم بسیاری برای کشاورزی که هنوز محصول خود را به دولت نفروخته محسوب می شود کمااینکه بعضی از آنها خرمن کوب هم ندارند.
پای صحبت های کمباین داران که می نشینیم دلایل مختلفی را علت قیمت بالا برای فعالیت کمباین اعلام می کنند به نحوی که گازوییل دولتی دریافت نکرده اند و یا می‌گویند زمین هندسی نیست و زمان بیشتری برای درو کردن آن صرف می‌شود.
البته ناگفته نماند که تعداد کمباین داران اندک است و در فصل دروی محصول، کمباین داران مهاجر به دیگر استانها رفته و یک ماهی را در آنجا می‌مانند و همین موضوع سبب کاهش فعالان این بخش می شود هر چند به نظر می رسد این گروه فقط به دنبال سود و منفعت خود هستند و اینکه در استان خود مشغول به فعالیت باشند چندان برایشان مهم نیست.
آنچه مسلم است اینکه نباید فضا برای ایجاد ناامیدی در بین گندم کاران مهیا شود به هر حال فصل برداشت گندم و جو در بیشتر مناطق استان همدان آغاز شده اما کمبود کمباین باعث شده کشاورزان با مشکلات جدی برای برداشت محصول روبرو شوند و بر همین اساس باید اقدامات لازم برای برداشت به موقع محصولات کشاورزان فراهم شود.
نظر شما