بازار؛ گروه بین الملل: آنیل سوکلال نماینده آفریقای جنوبی در گروه اقتصادهای نوظهور جهان موسوم به بریکس، گفت: ایران، عربستان، امارات، مصر و اتیوپی از امروز اول ژانویه ۲۰۲۴ میلادی (۱۱ دی) به این بلوک خواهند پیوست.
سوکلال با اشاره به شرکت نمایندگان بلندپایه ایران، عربستان، امارات، مصر و اتیوپی، در نشست اخیر بریکس که اوایل ماه دسامبر در دوربان آفریقای جنوبی برگزار شد، تاکید کرد: با پیوستن این کشورها، اعضای بریکس ۲ برابر خواهد شد. قرار است نمایندگان اعضای جدید بریکس در نشست بعدی این بلوک اقتصادی که ۳۰ ژانویه (۱۰ بهمن) در مسکو برگزار خواهد شد نیز شرکت داشته باشند.
در سالهای اخیر ایران رویکرد نگاه به شرق خود را با پیوستن شانگهای و بریکس نشان داده است. البته سازمان همکاری شانگهای عمدتاً بر مسائل سیاسی و امنیتی متمرکز است، در حالی که بریکس بلوکی از اقتصادهای بازار در حال ظهور است که حدود ۳۰ درصد از تولید ناخالص داخلی جهانی را تشکیل دهد. پیوستن ایران به بریکس بلافاصله پس از عضویت دائم در سازمان همکاری شانگهای، قطعاً نشان داد که تلاش‌های آمریکا برای منزوی کردن ایران به میزان قابل توجهی محدود است.
در حال حاضر، بریکس ۳۰ درصد از اقتصاد جهانی را کنترل می‌کند و اگر اتکای کشورهای عضو این بلوک اقتصادی به دلار آمریکا به طور کامل پایان یابد، ممکن است این میزان افزایش یابد.
«توماس هیل» یکی از مقامات سابق وزارت امور خارجه آمریکا معتقد است آمریکا باید نگران پیوستن اعضای جدید به بریکس باشد، زیرا آنها ممکن است روند دلار زدایی را تقویت کنند. هیل در مطلبی که برای اندیشکده آمریکایی شورای آتلانتیک نوشت، ضمن اشاره به پذیرش عضویت مصر از سوی بریکس هشدار داد: کشورهای شمال آفریقا ممکن است به برخی از تهاجمی‌ترین مدافعان دلار زدایی تبدیل شوند. واضح است که متحدان سنتی آمریکا، مانند مصر، عربستان سعودی و امارات متحده عربی، در حال بررسی راه‌هایی برای دلار زدایی هستند و پکن به پیشبرد این روند کمک می‌کند.
باید گفت کاهش وابستگی به دلار آمریکا در تعاملات تجاری و اقتصادی یکی از سیاست های پویا در قبال خنثی سازی تحریم های غرب یا به مفهوم کامل تر، اختلال در هژمون سازی دلار آمریکا در اقتصاد بین الملل است. با شروع استفاده ابزاری آمریکا از دلار خود در جهت کسب منافع سیاسی در جهان، کشورها راهکار دلار زدایی را در اولویت برنامه های جاری خود قرار داده اند. به ویژه کشورهایی که در دهه های اخیر وارد فاز تنش سیاسی، اقتصادی، مالی با بلوک غرب به رهبری ایالات متحده آمریکا شده اند به دنبال بسترسازی اجرای پروژه دلار زدایی در ارتباطات با یکدیگر بوده اند.
در این راستا خبرنگار بازار، گفتگویی با پروفسور «رابرت اسمیت» استاد دانشگاه سانفرانسیسکو امریکا تنظیم نموده که در ادامه می آید.
*از اول ژانویه ۲۰۲۴، ایران رسما به عضویت دائم بریکس درآمده است. اهمیت این عضویت برای گروه بریکس چیست؟ اهمیت آن برای ایران چیست؟
گسترش بریکس و ایجاد فرصت های ارتباطی از طریق ایران می تواند برای اعضاء گروه سودمند باشد. مهمترین دغدغه ایران در حال حاضر مقابله با تحریم های اعمال شده از سوی امریکا علیه آن است. بنابراین ایران اکنون روابط تجاری بسیار محدودی با بقیه کشورها دارد. این کشور با عضویت در نهادهای چند جانبه مانند بریکس می تواند موقعیت خود را تغییر دهد.
*بریکس و سازمان همکاری شانگهای (SCO) از جمله سازمان هایی هستند که برخی کارشناسان معتقدند «جنوب جهانی» را مدیریت خواهند کرد. ارزیابی شما چیست؟
ابهامات زیادی در مورد جنوب جهانی و کشورهایی که آن را تشکیل می دهند وجود دارد. برخی معتقدند چین و هند در صدد مدیریت جنوب جهانی هستند. اگر طرح یک کمربند یک جاده چین تکمیل شده و به اهداف خود دست یابد می توان گفت این سازمانها می توانند تا حدودی جنوب جهانی را مدیریت کنند.
*با توجه به برنامه هایی مانند دلارزدایی در بریکس و سازمان همکاری شانگهای، به نظر شما این سازمان ها می توانند نظم اقتصادی غرب را در نظام بین الملل به چالش بکشند؟
به چالش کشیدن دلار و نظم بین الملل به رهبری امریکا اکنون فقط یک فرض است که فعلا با واقعیت فاصله زیادی دارد. کشورهای عضو بریکس و سازمان همکاری شانگهای اساسا ضد غرب و نظم لیبرال هستند که با استفاده از سیاست دلار زدایی بین خود قصد دارند آن را به چالش بکشند.
*هند سیاست متعادلی را علیه شرق و غرب انجام می دهد و عضویت آن در بریکس و شانگهای نشان می دهد که دهلی تمام منافع خود را در غرب دنبال نمی کند. به نظر شما این موضوع در آینده چالشی برای چنین کشورهایی نخواهد بود و امکان پیروی از «استراتژی پوشش ریسک» برای آنها وجود خواهد داشت؟
نه تنها هند بلکه بسیاری از کشورها مانند اتحادیه اروپا و کشورهای خلیج فارس از لحاظ اقتصادی مانند گذشته به ایالات متحده تکیه نمی کنند و در حال توسعه روابط خود با شرق هستند. واقعیت این است که سیستم بین الملل به سمت چند جانبه گرایی و چند قطبی حرکت می کند و کشورها باید خود را با قوانین آن سازگار کنند.
نظر شما