تهمینه غمخوار؛ بازار: در سالهای گذشته، بیماری ایدز مهم‌ترین عامل منع پا گرفتن اقتصاد و حکومت‌های پایدار در قاره سیاه شده و بر اساس گزارشها، بیش از ۲۵ میلیون نفر در این قاره جان خود را به دلیل ابتلا به این بیماری از دست داده‌اند.
عدم توانایی مالی به منظور تأمین هزینه‌های سنگین درمانی این بیماری خطرناک موجب می شود تا بسیاری از بیماران حتی توانایی آغاز پروسه درمان را نداشته و در همان ابتدا جان خود را از دست بدهند.
در همین راستا خبرنگار بازار گفتگویی را با دکتر جعفر قناد باشی، سفیر اسبق ایران در لیبی و کارشناس ارشد مسائل افریقا در رابطه با اقتصاد کشورهای افریقایی، ظرفیتهای موجود، مراودات تجاری دو جانبه با ایران و اثرات کرونا بر اقتصاد آن ترتیب داده که در ادامه مرور می کنیم :
دکتر قناد باشی در ابتدا گفتگو به موضوع کرونا پرداخت و اظهار کرد که از ۵۴ کشور افریقایی که عضو سازمان ملل می باشند، تعداد اندکی از آنها از مراکز درمان و بهداشت برخوردار بوده که توانایی و قابلیت مقابله با شیوع کرونا را ندارند. متاسفانه درمان و استفاده از دارو و اقدامات بهداشتی در اکثر کشورهای افریقایی در سطح پایینی است، زیرا هنوز بسیاری از جوامع سواد و علم کافی ندارند و به دلیل مشکلات اقتصادی نتوانسته اند تا تحصیلات عالی را کسب کنند یا در مسیر آموزشهای مربوط به بهداشت قرار بگیرند.
بیشترین تلفات و آمار مرگ و میر نیروهای فعال کار در معادن و کارخانجات جنوب افریقا در اثر ابتلا به بیماری ایدز بوده و شدت ضربات وارده از این بیماری بر اقتصاد به مراتب از این بیماری نوظهور بیشتر است
وی افزود: لذا ما باید منتظر باشیم که چنانچه کرونا به هر کشور افریقایی وارد شود، زمینه گسترش آن فراهم شود. البته در افریقا نژادهای مختلفی وجود دارد. در شمال افریقا، کشورهای الجزایر، مصر، تونس و مغرب سیاه پوست نشین نیستند اما در جنوب یعنی از مرکز به پایین گروهای سیاه پوستی زندگی می کنند که شامل چند دسته و گروه می باشند، از جمله دو رگه ها یعنی فرزندان سیاه پوستان و سفید پوستان، بانتو ها که نژاد اصلی هستند (بانتو نام یک قوم و خانواده زبانی در آفریقا است که بیش از ۴۰۰ گروه قومی را از کامرون تا آفریقای جنوبی در بر می‌گیرد) و یا هندی ها .
کارشناس مسائل بین الملل اضافه کرد که بر اساس برخی از نظریات و کارشناسی ها، سیاه پوستان نسبت به سفید پوستان در برابر بیماریها مقاومت بیشتری دارند و بنابراین آنها در خط مقدم مشاغل سر سخت باید قرار گیرند، اما هیچ کدام از این مسائل هنوز اثبات نشده است. آنچه که به این کشورها کمک می کند تا از شیوع گسترده بیماریها از جمله کرونا جلوگیری شود، میزان کم رفت و آمدها و ارتباطات محدود است.
سفیر اسبق ایرانی گفت: در این کشورها کمترین مسافرتهای هوایی و نقل و انتقالات مسافر و کالا صورت می گیرد، لذا این مسئله باعث می شود که همانند کشورهایی که روزانه دهها هواپیما خارج و وارد می شود، بیماری کرونا گسترش زیادی پیدا نکند. ما هنوز آمار جمع بندی شده ای که ناشی از این موضوع باشد که اقتصاد ضعیف این قاره توانسته موجب افزایش نرخ بیکاری شود، را نداریم. تنها در برخی از کشورها قانون قرنطینه اعمال شد آن هم کشورهای شمال افریقا و سایر کشورها هنوز به معنی واقعی قرنطینه را اعمال نکرده اند زیرا ضرباتی که کرونا به صورت روزانه بر اقتصاد در اثر مسدود کردن و بستن راههای مواصلاتی و تعطیلی کسب و کارها وارد می کند، بسیار زیاد است.
صنعتی نبودن و تراکم پذیری جمعیت قاره سیاه به عدم گسترش کرونا کمک می کند
کارشناس ارشد مسائل افریقا تصریح کرد که اقتصاد افریقا اقتصاد صنعتی نیست و کارخانجات کمی در آنجا وجود دارد. در بیشتر وسعت این قاره سیاه موضوع کشاورزی مطرح است که در حوزه کشاورزی هم معمولا قرنطینه معنایی ندارد و غیر ممکن است. در معدن نیز تعداد اندکی از کارگران مشغول به کارند، بنابراین صنعتی نبودن هم به عدم شیوع گسترده کمک می کند و موجب می شود که به اقتصاد ضربه آنچنانی که در کشورهایی مانند چین یا کشورهای دیگر اتفاق می افتد، وارد نشود.
قناد باشی افزود: همچنین وجود کم ادارات دولتی و بخش های کوچک خدمات موجب می شود تا گستردگی کرونا کمتر شده و اقتصاد کمتر آسیب ببیند. در ایران حجم قابل توجهی از مردم در بخش خدمات از جمله بخشهای آموزش و حمل و نقل مشغول به کارند. البته تردیدی نیست که آسیب پذیری بیشتری شامل بخش آموزش در کشورهای افریقایی می شود، اما هنوز آمار دقیقی در رابطه با این مسئله که اگر آموزش در این کشورها تعطیل شود، بر اقتصاد تاثیر آنچنانی خواهد گذاشت یا نه در دست نیست.
کارشناس ارشد مسائل افریقا اظهار کرد که البته موضوع دیگری که به این قاره کمک می کند تا اثرات کرونا کمتر مشاهده شود، مسئله تراکم پذیری جمعیت است. کشورهایی از جمله لیبی ۱۰۰ کیلومتر مربع از ایران وسیع تر است اما جمعیتش شش و نیم میلیون نفر است، بنابراین این جمعیت پراکنده هستند و تراکم جمعیتی وجود ندارد. تنها در مصر، قاهره و نیجریه به دلیل تراکم جمعیتی بالا، قوانین فاصله گذاری و قرنطینه اعمال شده است. در نامیبیا نیز جمعیت حدود پنج میلیون نفر است، اما نیم به یک نسبت به ایران وسعت دارد.
ظرفیتهای کشاورزی افریقا راهی در جهت گسترش روابط دو جانبه/ نارگیل و کاکائو ایران از افریقا تامین می شود
دکتر قناد باشی در پاسخ به سوال خبرنگار بازار مبنی بر ظرفیتهای موجود در کشورهای افریقایی و بهره برداری ایران از این قابلیتها در جهت توسعه روابط اقتصادی دو جانبه گفت: متاسفانه روابط اقتصادی ایران و افریقا در سالهای اخیر بسیار محدود بوده و مثلا در حوزه کشاورزی گاهی ما برخی اقلام نظیر کاکائو را از ساحل عاج خریداری کرده ایم که آن هم تاثیر آنچنانی در پیشبرد روابط دوجانبه نداشته است، در حالیکه افریقا از ظرفیت های بیشمار کشاورزی برای ایجاد سرمایه گذاری تجار و فعالان اقتصادی ایرانی برخوردار است.
وی گفت: افریقا برای ایران دارای ظرفیتهای متنوع کشاورزی، معدنی و سرمایه گذاری حتی در حوزه ماهیگیری و بنادر می باشد. ظرفیتهایی که به زمینه های بسیار خوب صادراتی ایران نه تنها در صادرات کالا، تولیدات و مصنوعات ایرانی مربوط می شود بلکه صادرات خدمات فنی و مهندسی و پزشکی را در بر می گیرد، مثلا گروههای پزشکی و کادر درمان ما میتوانند به کشورهای افریقایی اعزام شوند و درآمدهای ارزی بسیار خوبی برای ما کسب کنند. ما برخی از طرحهای جاده سازی را آغاز و اجرا کرده و به احداث خطوط انتقال برق و پالایشگاهها پرداخته ایم که افریقایی ها بر حسب نیاز خود از آن بهره برده اند.
دکتر قناد باشی افزود: در رابطه با ظرفیتهای کشاورزی، ما نیازمند به برخی محصولات از جمله نارگیل و کاکائو هستیم که در ایران مورد استفاده قرار می گیرد. همچنین برخی از اقلام چای و شکر از افریقا به ایران صادر می شود و برخی از محصولات دیگر که قابل سرمایه گذاری برای تجار و سرمایه گذران ایرانی که توانایی اجرای عملیات کشاورزی را دارند، می باشد که ایرانیها این برنامه ها را در کشورهایی مانند غنا آغاز نموده و یا سرمایه گذاری مشترک با تجار آن کشورها دارند.
کارشناس مسائل افریقا اذعان کرد که برخی از مزارع افریقایی مراتع همیشه بهاری دارند که ما می توانیم در مواقعی که به اقلام گوشتی نیازمندیم، از آن ها استفاده کنیم. در رابطه با ظرفیتهای معدنی این کشورها، ما گاهی احتیاج به همکاری با آنها در زمینه کشف معادن و استخراج داریم. لازم به ذکر است که البته ما همکاریهای تکنولوژیکی با افریقایی ها در این حوزه داشته و آنها به ایران آمدند و ما از تجارب آنها بهره مند شدیم. در رابطه با حوزه دریانوردی، از آنجایی که این قاره به دو اقیانوس هند و اطلس منتهی می شود، منبع بسیار خوبی برای ماهیگیری و صید آبزیانی که جنبه غذایی برای ما دارند، می باشد. علاوه بر این، ظرفیت بنادر افریقا در خور توجه است که اگر ما همکاریهای دو جانبه خود را افزایش دهیم، زمانی که کشتی های ما به بنادر دور می روند، از آن بنادر به عنوان لنگرگاه استفاده کنند. از دیگر سرمایه گذاری ها می توان به احداث خطوط انتقال برق و حتی در حوزه اتومبیل سازی در این کشورها اشاره کرد که زمانی به دلیل سیاستهای غلط متوقف شد.
قناد باشی همچنین گفت: لازم به ذکر است که تمام کشورهایی افریقایی فقیر نیستند،کشورهای ثروتمندی در آفریقا وجود دارند که نیازمند محصولات تولیدی ما از جمله ترانسفورماتورها و لوازم خنک کننده تولیدی در ایران که مناسب بازارهای آنها هستند، می باشد و آنها مشتاق خرید از ما هستند. ظرفیتهای خرید صادراتی ما مربوط به مصالح ساختمانی از جمله کاشی و انواع اقسام سرامیکها که در منازل به کار می رود، توسط ما تولید می شود. همچنین انواع ملامین و فرش که خریداران بسیاری در افریقا دارد، منبع درآمدهای ارزی برای ایران به شمار می رود. علاوه بر آن، یکی از نیازهای ما نیاز به ذرت و کنجد است که در حلوا ارده و برخی از اقلام روغنی پر فروش در ایران استفاده می شود که برخی از آن کشورها منبع کشت کنجد می باشد.
وی تصریح کرد که ظرفیت های موجود کشاورزی افریقا به میزان ۲۲ درصد استفاده شده و ۷۸ درصد هنوز مورد بهره برداری قرار نگرفته و دست نخورده باقی مانده که ما می توانیم با سرمایه گذاریهای مناسب در جهت بهبود روابط دو جانبه و سودآوری قابل ملاحظه ای استفاده کنیم.
۷۸ درصد از ظرفیتهای کشاورزی افریقا بکر و دست نخورده باقی مانده در حالی که ایران می تواند با شناخت و کشف این قابلیتها به سودآوری قابل توجهی دست یابد
این کارشناس بین الملل خاطر نشان کرد که موضوع مهم دیگر در عدم گسترش روابط فی مابین، عدم شناخت وزارت اقتصاد و بازرگانی ما و به کارگیری همت و تلاش لازم در جهت استفاده از ظرفیتها و قابلیتهای این قاره است. اگر میزان مبادلات و مراودات تجاری ما با این قاره نسبت به سایر کشورهای جهان کمتر است، به دلیل عدم فعالیت بخش بازرگانی و وزارت خارجه ما در این حوزه می باشد. حتی با وجود این تحریم ها، ما می توانستیم از این موضوع که تحت پوشش کشورهای غیر متعهد و عضو افتخاری سازمان اتحادیه افریقا هستیم، استفاده کنیم و روابط اقتصادی خود را گسترش دهیم.
البته مسئله مهمی که در روابط تجاری دو کشور موجب ایجاد اختلال شده، موضوع تحریمها می باشد و کشورهای افریقایی از اینکه بخواهند وارد گسترش روابط با ایران شوند هراس دارند.
امریکاییها درصددند تا ذخایر انرژی افریقاییها از جمله نفت و گاز و معادنشان را مورد استفاده قرار داده و تحت اختیار خود قرار دهند
قنادباشی گفت: هنوز اقتصاد این قاره آثاری که در اثر کرونا متحمل ضرباتی شود را ندارد و روابط ما در شرایط پیش از کرونا هم آسیب پذیر بوده است. مسئله ای که اقتصاد امریکا را بسیار تضعیف کرده و موجب آسیبهای فراوان به این کشورها شده، بیماری ایدز در کشورهای جنوب افریقا از ۱۵ سال گذشته تا کنون بوده است. بیشترین تلفات و آمار مرگ و میر نیروهای فعال کار در معادن و کارخانجات جنوب افریقا در اثر ابتلا به بیماری ایدز بوده و شدت ضربات وارده از این بیماری بر اقتصاد به مراتب از این بیماری نوظهور بیشتر است.
وی در پایان گفتگو اذعان کرد که امریکاییها برنامه بسیار وسیعی در رابطه با کشورهای افریقایی دارند که فقط بحث آن مطرح و علنی شده و این موضوع ادغام کشورهای افریقایی در اقتصاد خود در حوزه معادن و بازار است. امریکاییها درصدد هستند تا ذخایر انرژی افریقایی ها از جمله نفت و گاز و معادنشان را مورد استفاده قرار داده و تحت اختیار خود قرار دهند.
نظر شما