بازار؛ گروه استانها: هنر آبا و اجدادی بافت فرش در ترکمن صحرا بر هیچکس پوشیده نیست. امروز هم اکثر زنان ترکمن برای امرار معاش گره بر گره می زنند و با خلق زیبایی، معیشت خود را تامین می کنند.
این صنعت که می تواند بازار صادراتی بسیار پر رونقی در منطقه داشته باشد مورد بی مهری قرار گرفته و تولید کنندگان این حوزه از بی توجهی ها به فرش ترکمن گلایه دارند.
بافندگان فرش ترکمن در گلستان از دارهای خوابیده استفاده می کنند که این مسئله سبب بروز بیماری و خستگی بیش از حد در آنها می شود. علاوه بر این، زنان بافنده با مشکلات مالی بسیاری مواجه هستند که دست آنها از دریافت تسهیلات نیز کوتاه است.
در حال حاضر کشوری مانند نپال که کیفیت تولیدات آن بسیار پایینتر از فرش ترکمن است، حرف اول دنیا را در این صنعت میزند و بازار صادرات جهان را در دست گرفته است.
تولید کنندگان این کشور سلیقه و نیاز مصرف کننده را شناسایی کرده اند و متناسب با آن اقدام به بافت طرح های مختلف فرش می کنند اما در کشور ما به خصوص در گلستان این سلیقه شناسایی نشده و بافندگان از طرح و نقشه های تکراری بهره می گیرند زیرا نقشه دیگری به آنها معرفی و ارائه نشده است.
در همین خصوص خبرنگار بازار با «قربانتاج پوری» مدیر عامل شرکت تعاونی «فرش و صنایع دستی سولماز آق قلا» گفتگو کرد.
وی بر این باور است که منطقه ترکمن صحرا ظرفیت بسیار ارزشمندی در صنعت فرش دارد که متاسفانه آن طور که باید به آن توجه نمی شود.
شرکت تعاونی «فرش و صنایع دستی سولماز آق قلا» در ۹۶ روستا فعالیت می کند و چهار هزار بافنده دارد که در طول هر ماه بیش از دو هزار متر مربع فرش می بافند
این تولید کننده فرش از سنگ اندازی های فراوان در صدور مجوز گلایه داشت و معتقد است که مسئولان رفتار دلسوزانه ای در مقابل بافنده ها ندارند و صرفا در زمان ارائه گزارش به سراغ تولید کننده می آیند.
در ادامه مشروح گفتگوی خبرنگار بازار با این تولید کننده را می خوانید.
* درباره شرکت تعاونی فرش و صنایع دستی سولماز آق قلا مختصرا توضیح دهید
فعالیت شرکت تعاونی «فرش و صنایع دستی سولماز آق قلا» در حوزه تولید فرش و صنایع دستی بوده و در سال ۷۸ تاسیس شده است.
این شرکت تعاونی در ۹۶ روستا فعالیت می کند و چهار هزار بافنده دارد که در طول هر ماه بیش از دو هزار متر مربع فرش می بافند.
این تعاونی مواد اولیه و دار قالی را به خانه ها برده و فرش تولیدی توسط هنرمندان را خریداری می کند. هدف بنده از ورود به خانه های بافندگان، اشتغالزایی و فرهنگ سازی صنایع دستی و فرش است.
* ظرفیت استان گلستان در حوزه صنعت فرش را چطور می بینید؟
استان گلستان پتانسیل های بکری در حوزه فرش دارد اما متاسفانه این ظرفیت دیده نمی شود. در حال حاضر پشم و پوست دام های گلستان دور ریخته شده و همچنین ۳۲۰ نوع گیاه دارویی و رنگ ساز در استان وجود دارد که هیچ استفاده ای از آن نمی شود. در گلستان امکانات و حمایت های لازم برای فرآوری و تبدیل پوست دام به چرم وجود ندارد.
منطقه ترکمن صحرا در این حوزه ظرفیت بسیار گسترده ای دارد که بازار تولید و فروش آن بلااستفاده رها شده است. متاسفانه ضربه بی توجهی مسئولان به این حوزه بیشتر به قشر پایین تر و بافنده های خرد وارد می شود.
* در مسیر تولید فرش دستباف با چه مشکلاتی دست و پنجه نرم می کنید؟
تمدید پروانه نیاز به چندین ماه دوندگی و بروکراسی اداری دارد و اگر الزامی از این حیث برای شرکت در نمایشگاه های خارجی وجود نداشت، قطعا از قید اخذ پروانه می گذشتم. همچنین داشتن پروانه فعالیت برای بیمه کارکنان هم اجباری است.
متاسفانه مسئولان زمانی که نیاز به گزارش و آمار دارند به سراغ تولید کننده می آیند اما برای اعطای پروانه تا می توانند سنگ اندازی و سخت گیری می کنند
برای صدور مجوز، لیست بافنده ها را از ما گرفته و به عناوین مختلف از بافنده و اعضای خانواده او امضا می گیرند که این موضوعات سبب بروز ترس و دلهره در آنان می شود.
چهار چوب های تعیین شده برای صدور مجوز بسیار غیر منطقی است و این سنگ اندازی ها نتیجه ای جز متوقف کردن تولید ندارد.
برخی آموزش های بی پایه و اساس در روستاها فاقد خروجی بوده و صرفا اتلاف هزینه است زیرا هیچ کارگاه متمرکزی برای این کار وجود ندارد.
علم مدام در حال پیشرفت بوده و در سایر استان ها هم این توسعه در صنعت فرش مشهود است اما چرا نباید دار خوابیده عشایر و بافنده ترکمن، ایستاده شود تا بافنده با سختی کمتری کار کند.
گره فرش در استان های دیگر مربع-مربع بوده اما گره فرش ترکمن مستطیل-مربع است و این سوال پیش می آید که چرا کاغذ شطرنج در بازار گلستان کمیاب شده تا بافنده فرش ترکمن هم بتواند از آن استفاده کند.
استان گلستان فاقد فروشگاه های طرح و نقشه است اما در شهر تبریز نخ در کنار نقشه به مشتری ارائه می شود.
تولید کنندگان گلستانی با مشقت فراوان کاغذ شطرنج تهیه و از طرح و نقشه فرش بافنده های دیگر به عنوان نقشه استفاده می کند.
* آیا به بافندگان و تولید کنندگان فرش، تسهیلات هم اعطا می شود؟
تسهیلات اعطایی به بافنده ها بسیار ناچیز است. دولت می تواند با نظارت جدی به تولیدکنندگان تسهیلات دهد تا بتوانند کار خود را رونق دهند. اما در برخی مواقع شاهد اعطا تسهیلات فرش به افرادی هستیم که به هیچ عنوان مبلغ دریافتی را در این حوزه هزینه نمی کنند.
* تا کنون چند نمایشگاه خارجی شرکت کرده اید؟
به جرئت می توانم بگویم اکثر نمایشگاه ها در کشورهای اروپایی، میز فرش ترکمنستان و کانادا را شرکت کرده ام. میز فرش ترکمنستان بسیار برای من اهمیت دارد زیرا تولید کننده های فرش ترکمن از تمام دنیا در آن حضور دارند. فرش ترکمن ۸۱۱ طرح بنام و معروف دارد اما طرح هایی که بافندگان ترکمن در ایران می شناسند به تعداد انگشتان یک دست هم نمی رسد.
نظر شما