امید محمدی؛ بازار: به تازگی در فضای مجازی تصاویری با ادعا پژو ۲۰۶ خودران منتشر شده است، ادعای که به زعم کارشناسان از نظر فنی با واقعیت ها فاصله دارد. خودروهای «خودران» نیازمند زیرساخت ارتباطاتی قوی هستند، باتو جه به عدم توسعه این زیرساخت ها، واردات، مهندسی معکوس یا نصب کیت های آماده در بازار خودرو را مجهز به فناوری «خودران» نمی کند. تیم ها و شرکت های مختلف صنعتی و دانش بنیان در کشور سعی کردند بخشی از سیستم خودران را «بازطراحی» یا مهندسی معکوس کنند، اما هیچ یک از این محصولات تاکنون «تولید صنعتی» نشده است. برای بررسی این موضوعات با علی میرزایی کارشناس خودروهای خودران و برقی به گفت و گو پرداختیم:
گاهی ادعاهای بی پایه در بومی سازی بعضی از تکنولوژی ها به اطلاع عموم می رسد که با واقعیت های صنعت و کیفیت محصول همخوانی ندارد
*وضعیت صنعت خودرو کشور و سرمایه گذاری در آن برای فناوری های نوظهور مانند خودروهای متصل، خودران و الکتریکی چگونه است؟
در عصری که انواع فناوری های حمل و نقل با سرعت بی سابقه ای در حال پیشرفت است، هر روز در انتظار پیشرفت های خیره کننده و نویدبخش جهت افزایش راحتی و رضایت مصرف کننده هستیم. بیشتر کارشناسان دنبال دلیلی هستند که چرا سرمایه گذاری در صنعت خودرو طی سه دهه گذشته برای فناوری های نوظهور انجام نشده یا چرا محصولات تولیدی صنایع خودروسازی مطلوبیت لازم را نداشته و توانایی ساخت خودروهای پاک (مانند خودروهای برقی) در کشور موجود نیست. گاهی ادعاهای بی پایه در بومی سازی بعضی از تکنولوژی ها به اطلاع عموم می رسد که با واقعیت های صنعت و کیفیت محصول همخوانی ندارد. کشورهای پیشرو در زمینه های مختلف فن آوری سال ها پیش شروع به فعالیت تحقیقاتی خود کرده اند. در حال حاضر تکنولوژی های نوظهور مانند خودروهای برقی به تولید انبوه رسیده، قوانین تجاری و سیاسی حاکم در دنیا عامل تعیین و تغییر سرعت پیشرفت است. به بیانی بهتر شروع هر نوع تحقیق و توسعه برای تولید خودروهای الکتریکی پر هزینه و کم فایده است. علاوه به بررسی تحولات خودروهای برقی لازم است به انقلاب بعدی این صنعت یعنی وسایل نقلیه خودران و متصل توجه و برنامه ریزی دقیق برای ۲۰ سال آینده انجام تا پشیمانی مشابه خودروهای الکتریکی برای متولیان ایجاد نشود.
*به نظر می رسد برخی از مدعیان درک درستی از واژه «خودران» ندارند، منظور از خودرو خودران و متصل چیست؟
وسایل نقلیه متصل که بیشتر به عنوان سیستم های حمل و نقل هوشمند اشتراکی شناخته می شوند، با محیط اطراف (که خود نیز زیر ساخت هوشمند دارند) در تعامل هستند. این نوع فن آوری افزایش اتصال خودرو با زیرساخت ها و سایر وسایل نقلیه را فراهم می کند. این اتصال شبکه ای به تبادل آنلاین اطلاعات در مورد شرایط جاده، به روزرسانی های ترافیک، پیش‌بینی آب و هوا یا مسیریابی به رانندگان با محیط خود می شود. این تحول شهری و خودرویی، بسیاری از فرصت های جدید تجاری را نوید می دهد. در همین راستا «وسایل نقلیه خودران» که به عنوان خودروهای بدون راننده شناخته می شوند، نشان دهنده اوج اتوماسیون در صنعت خودرو است. این وسایل نقلیه از حسگرها و سیستم های پیچیده استفاده می‌کنند تا موقعیت جهانی و محیط محلی خود را تشخیص و با دخالت یا عدم دخالت انسانی مسیر خود را طی کند. درک اصطلاحات در چشم انداز وسیله نقلیه متصل و خودران ضروری است؛ چرا که عباراتی مانند خودروی متصل (CV)، خودروی خودران (AV)، خودروی متصل و خودران (CAV)و حمل و نقل متصل و خودران (CAM)اغلب توسط عموم به جای یکدیگر استفاده می شوندکه از نظر فنی با هم تفاوتهای اساسی دارند.
*خودروهای خودران در صنعت حمل و نقل چه نوع بازیگری دارند؟ آیا خودرو خودران یک محصول لوکس است؟
توجه به این نکته مهم است که انقلاب خودروهای خودران و متصل فقط یک تغییر در نوع وسایل نقلیه نیست. این فن آوری شامل یک تحول کلی در بخش حمل و نقل یک جغرافیا است. فلسفه این فن آوری تمرکز بر گسترش حمل و نقل پاک (و کم شدن همزمان خودرو شخصی) توام با دسترسی آسان اقشار مختلف جامعه (فقیر و ثروتمند یا معلول و سالمند) دارد. همین موضوع سبب شده که ایندکس قابلیت های عملی بودن خودروهای خودران و متصل درسطح یک شهر نه در سطح یک خودرو ارزیابی شود.
خودروهای خودران از سطح صفر یا «بدون اتوماسیون» تا سطح پنج که همان «اتوماسیون کامل» طبقه بندی می شود
معمولا شاهد طبقه بندی فناوری خودران در برندهای مختلف هستیم، این موضوع به چه دلیل انجام شده است؟
قابلیت وسایل نقلیه خودران با سطوح مختلف اتوماسیون تعریف شده است، خودروهای خودران از سطح صفر یا «بدون اتوماسیون» تا سطح پنج که همان «اتوماسیون کامل» طبقه بندی می شود. در حال حاضر تولیدکنندگان قطعات اصلی خودرو (OEM) وسایل نقلیه خودران را در سطوح ۱ و ۲ ارائه می‌کنند. براساس پیش بینی های انجام شده در دهه آینده شاهد الزامات و مقررات سطح ۳ خودران در بستر قطعه سازی خواهیم بود. در آینده ممکن است که شاهد جایگزینی CAV ها سطح ۳ با CAV های پیشرفته تر سطح ۴ و سطح ۵ باشیم، البته این موضوع از ۲۰۳۰ تا ۲۰۳۵ ایجاد خواهد شد.
*در حال حاضر ارزش بازار سخت افزار و نرم افزار خودروهای خودران در دنیا چقدر است؟
تحقق CAV به شدت به توسعه نرم افزار و الکترونیک بستگی دارد، مطالعه اخیر (اکتبر ۲۰۲۳) گروه مشاوره بوستون رشد قابل توجه در بازار نرم افزار و الکترونیک خودرو را پیش بینی می کند. پیش بینی ها تا سال ۲۰۳۰ حاکی از آن است که این بازار به نزدیک به ۶۶۰ میلیارد دلار برسد. این رقم بیش از دو برابر اندازه فعلی آن است. همچنین انتظار می رود بین سال های ۲۰۲۳ تا ۲۰۳۵، کل بازار رشد سالانه ۱۲ درصدی را تجربه و به ارزش مالی ۱.۲ تریلیون دلار برسد. از این مقدار، سهم بازار عرضه کنندگان نرم‌افزار و الکترونیک ۶۰۰ میلیارد دلار خواهد بود. بخش مصرف کننده نرم‌افزار و لوازم الکترونیکی که شامل درآمد های حاصل از خدمات مبتنی بر نرم افزار عرضه شده به مصرف‌کنندگان نهایی هستند، ۵۵۰ میلیارد دلار خواهد بود. بازار ابر پلتفرم های کامپیوتری مربوطه تا سال ۲۰۳۰ از ۱۰۳ میلیارد دلار به ۱۳۸ میلیارد دلار افزایش خواهد یافت. این توسعه با افزایش پذیرش سیستم های کمک راننده پیشرفته و اتوماسیون (ADAS/AD) در بخش خودرو، از جمله سطوح اتوماسیون L۲+، L۳ و L۴ انجام خواهد شد.
تکامل بازار برنامه های محاسباتی کامپیوتری نیازمند تغییراتی اساسی در معماری الکتریکی و الکترونیکی (E/E) وسایل نقلیه است. انتقال از واحدهای کنترل الکترونیکی (ECU) به واحدهای کنترل دامنه (DCU) و معماری‌های محاسباتی متمرکز مزایای مختلفی مانند کاهش پیچیدگی، هزینه‌های کمتر، افزایش قدرت محاسباتی و چرخه های توسعه سریع تر را ارائه می دهد. انتظار می رود تا سال ۲۰۳۰، DCU ها ۴۰ تا ۵۰ درصد از ارزش بازار جهانی خودروهای خودران را به خود اختصاص دهند.
*چینی ها در دنیا پیشتاز تولید خودروهای برقی هستند، خودروسازان این کشور چه جایگاهی برای محصولات خودران در دنیا به خود اختصاص دادند؟
چین بدون شک یکی از پیش رفته ترین کشورها در گسترش خودروهای خودران هست که به شدت در حال توسعه است. در چین هزینه مصرف کنندگان برای نرم افزار خودرو در حال حاضر به طور متوسط کمتر از یک هزار دلار برای هر خودروی جدید فروخته شده است. تا سال ۲۰۳۰ این چشم انداز به طور چشمگیری تغییر خواهد کرد، به طوری که میانگین هزینه مصرف کنندگان بیش از ۲۵۰۰ دلار برای نرم افزار خودرو هر وسیله نقلیه جدید باشد. براساس پیش بینی ها در سال ۲۰۳۰، ارزش بازار منطقه ای خودرو چین بیش از ۲۰۰ میلیارد دلار خواهد بود که بیش از ۳۰ درصد رشد جهانی را مختص به خود می کند. مدل های اقتصادی جدید و پیشرفته مرتبط با خودروهای خودران در حال ظهور است که باعث مرگ بعضی از مدل های اقتصادی سنتی خواهد شد.
*آیا در آینده رقابت میان خودروسازان و قطعه سازان برای ساخت محصولات خودران بیشتر از شرایط فعلی می شود؟
آینده بازار نرم افزار و الکترونیک در بخش حمل و نقل تصویری نقشه همکاری و «رقابت مشترک» را ترسیم می کند. با توجه به چالش سرعت رشد فن آوری، محدودیت های انبوه سازی، دسترسی به مصرف کنندگان نهایی و پیچیدگی های بازار محلی، هیچ نهاد واحدی نمی تواند بر بازار جهانی برای همیشه تسلط یابد. در حوزه تکامل خودروهای خودران هیچ کشوری نیست که بتواند به تنهایی پیشرفت تجاری و سهم بازار قابل توجه جهانی را از آن خود کند. برای رشد مثبت تراز تجاری در بازار هدف، خودروسازان و بازیگران اصلی فناوری های نو باید توانایی ها خود را هم افزایی و به اشتراک بگذارند. این نوع شراکت به احتمال زیاد منجر به مشارکت های جدید بیشتر و تعاملات تجاری جدید با مفهوم «رقابت و همکاری» خواهد شد. البته کشورها برای مشارکت با یکدیگر در این حوزه باید توان ارجحیت نسبی تکنولوژی خاصی داشته که بازیگران دیگر بخواهند با آن ها مشارکت اقتصادی تجاری جهت کسب سهم بازار هدف داشته باشند.
باید قبول کرد که از نظر اقتصادی احتمالاً برای تولید خودروهای تمام برقی، رقابت در بازار جهانی برای ایران چالش های زمانی بسیاری ایجاد خواهد کرد
*در حال حاضر صنایع خودروسازی داخل کشور توان ساخت ای سی یو های محصولات فعلی را از نظر سخت افزار و نرم افزار ندارند، آیا امکان طراحی و تولید سخت و نرم افزار خودروهای خودران ایجاد خواهد شد؟
در انقلاب جهانی خودروهای آینده که حول نرم‌افزار و الکترونیک خواهد بود، ایران نیاز به سرمایه‌گذاری بیشتری در صنایع الکترونیکی، نرم افزاری، زیرساخت های ارتباطی و محاسبات رایانه ای ابری دارد. در ضمن باید نقش عوامل کلیدی مانند آمادگی شهر، تجهیز جاده ها و پذیرش اجتماعی را با توسعه حمل و نقل خودران همگام کنیم. باید قبول کرد که از نظر اقتصادی احتمالاً برای تولید خودروهای تمام برقی، رقابت در بازار جهانی برای ایران چالش های زمانی بسیاری ایجاد خواهد کرد. مسلماً عدم داشتن چشم انداز و برنامه ریزی بلندمدت در ۳۰ سال گذشته توام با تحریم های ظالمانه اقتصادی تأثیر گذاری عمده ای در عقب‌ماندگی فن آوری مربوطه در کشور داشته است. تکرار تعلل های گذشته ممکن است منجر به تأثیرات شدید اقتصادی و سیاسی در صنعت خودرو کشور برای آینده شود. از همین رو سرمایه‌گذاری و راهبردی متمرکز بر مهارت های برق و الکترونیک توام با نرم افزار ضرورتی غیر قابل اجتناب است. همچنین اگر همکاری برد-برد در مقیاس جهانی را گسترش دهیم، می‌توانیم راه تکامل فن آوری صنعت خودروسازی کشور را سریع تر طی کنیم.
برای موفقیت صنعت حمل و نقل در سال ۱۴۲۰ که با انقلاب فن آوری های مختلف به چالش کشیده خواهد شد، نیاز به برنامه ریزی در سال ۱۴۰۲ است. اصول سیاستگزاری بالادستی در فن آوری خاص حمل و نقل باید بر اساس بهبود وضعیت اجتماعی کشور توجیه شود. این بهبود می تواند شامل ایمنی و حفاظت از محیط زیست، دسترسی و برابری اجتماعی باشد که در هسته راهبرد حمل و نقل آینده ایران گنجانده شود. جوانان ایران هم توانایی و انگیزه لازم را برای رشد فن آوری های مختلف را دارند. امیدوارم که مدیران و سیاستمداران صنعتی، بدون در نظر گرفتن هیجان های زودگذر و کوتاه مدت بعضی از فن آوری ها، برای ترسیم افق موفقیت صنعت ایران در ۲۰ سال آینده برنامه ریزی کنند.
نظر شما