بازار؛ گروه بین الملل: «ماجد الانصاری» سخنگوی وزارت خارجه قطر اخیرا در اظهاراتی گفته است که دوحه شاهد استقبال گسترده بین‌المللی از موفقیت قطر در ایجاد توافق تبادل زندانیان میان تهران و واشنگتن بود؛ به‌ویژه که این اتفاق در آغاز نشست‌های مجمع عمومی سازمان ملل رخ داد.
الانصاری همچنین گفته بود که در جریان دیدار «محمد بن عبدالرحمن آل ثانی» نخست‌وزیر و وزیر خارجه قطر با «حسین امیرعبداللهیان» وزیر خارجه ایران در نیویورک از نقش دوحه در این مسئله تمجید شد و وزیر خارجه ایران از نقش‌آفرینی قطر تقدیر و تشکر کرد.
سخنگوی وزارت خارجه قطر همچنین افزوده بوود که مسئولان آمریکایی نیز در دیدارهای دوجانبه از نقش قطر در این مسئله تمجید کردند. ما استقبال گسترده را لمس کردیم و در سطح بین‌المللی نیز این خوشبینی وجود دارد که این توافق منجر به وساطت‌های بیشتر میان ایران و آمریکا می شود.
وی تاکید کرده بود که قطر بر پایبندی خود در این روند دیپلماتیک برای رسیدن به توافقات بیشتر در آینده میان تهران و واشنگتن از جمله در زمینه برنامه هسته‌ای ایران و مجموعه ۱+۵ پافشاری دارد.
وی افزوده بود: پس از توافق تبادل زندانیان میان ایران و آمریکا احتمال دستیابی به توافق‌های جدید میان ۲ طرف افزایش یافته است. توافق‌شده که موضوعات اختلافی موجود در پرونده هسته‌ای ایران به موضوعاتی کوچکتر شکسته شوند تا گفتگو پیرامون آنها آسانتر شود.
سخنگوی وزارت خارجه قطر در ادامه با اشاره به نقش قطر در دستیابی به توافق میان تهران و واشنگتن گفته بود: وجود یک بستر انسانی در دوحه، گفتگو و دستیابی به توافق را آسانتر می‌کند.
خبرنگار بازار در گفتگو با «طارق رئوف» رئیس سابق بخش امنیت سیاسی و شفاف سازی آژانس بین المللی انرژی اتمی به بررسی این موضوع پرداخته که در ادامه می آید.
«رئوف» مشاور پیشین هسته ای هیات کانادا و در حال حاضر رئیس برنامه خلع سلاح، کنترل سلاح و عدم اشاعه موسسه صلح استکهلم (سیپری) است.
به نظر می رسد تفاهم غیررسمی بین ایران و آمریکا وجود دارد که ایران از غنی سازی ۶۰ درصد فراتر نخواهد رفت و همچنین ذخایر اورانیوم ۶۰ درصدی غنی شده را به مقدار بحرانی افزایش نخواهد داد
*وزیر خارجه قطر در اظهارنظر اخیر خود اعلام کرده توافق جزء به جزء هسته ای بهترین راه رسیدن به توافقی جامع میان ایران و آمریکا است. ارزیابی شما از این راه حل چیست؟
به نظر می رسد تفاهم غیررسمی بین ایران و آمریکا وجود دارد که ایران از غنی سازی ۶۰ درصد فراتر نخواهد رفت و همچنین ذخایر اورانیوم ۶۰ درصدی غنی شده را به مقدار بحرانی افزایش نخواهد داد و پادمان های آژانس را حفظ خواهد کرد. ایالات متحده صادرات نفت ایران را کاهش خواهد داد و تحریم جدیدی بر فعالیت های هسته ای نخواهد داشت.
به نظر می‌رسد که ایران و آمریکا می‌خواهند از تشدید تنش جلوگیری کنند، اما هیچ‌یک از طرفین فکر نمی‌کنند که توافق جامع در شرایط فعلی امکان‌پذیر باشد
*یکی از موانع توافق جزء به جزء تعیین اولویتهای هر گام است. مشکل دیگر این است که اجزای این گامها مرتبط با هم هستند و بدون داشتن تصویری کلی از آنچه باید نهایتا بدان دست یافت، تعیین اولویت زمانی گامها کار دشواری است. اررزیابی شما چیست؟
به نظر می‌رسد که هر دو طرف می‌خواهند از تشدید تنش جلوگیری کنند، اما هیچ‌یک از طرفین فکر نمی‌کنند که توافق جامع در شرایط فعلی امکان‌پذیر باشد. آمریکا در آژانس بین‌المللی انرژی اتمی درباره ایران سکوت کرده است و هیچ قطعنامه‌ای علیه ایران را اجرا نمی‌کند.
*یکی از موارد موفقیت توافق جزء به جزء مبادله زندانیان و تواقف غنی سازی ایران روی ۶۰ درصد عنوان می شود. این فرایند قابل اطلاق به سایر اختلافات اساسی میان ایران و آمریکا است؟
مسائل دیگر پیچیده تر است. صادرات پهپادهای ایران به روسیه و فعالیت‌های منطقه به آمریکا مربوط می‌شود، اما ایران علاقه‌ای به همکاری در این زمینه با آمریکا ندارد.
بایدن برای پیروزی در انتخابات ۲۰۲۴ به حمایت نتانیاهو نیاز دارد و بایدن باید سعودی ها و اماراتی ها را در کنار خود نگه دارد
*آمریکا از وضعیت کنونی مبتنی بر تفاهم موقت راضی است ولی ایران خواهان برداشته شدن تحریمهاست که از رهگذر توافقی جامع حاصل می شود. هر چند هنوز هیچ مقام ایرانی در خصوص پیشنهاد توافق جزء به جزء از سوی قطر موضع گیری نکرده است. ولی با توجه به زمانبر بودن چنین توافقی، به نظر می رسد در کوتاه مدت ایران به منافع اقتصادی مد نظر خود نخواهد رسید. ارزیابی شما چیست؟
بایدن برای پیروزی در انتخابات ۲۰۲۴ به حمایت نتانیاهو نیاز دارد و بایدن باید سعودی ها و اماراتی ها را در کنار خود نگه دارد. در حالی که سعودی ها در آژانس بین المللی انرژی اتمی درباره پرونده هسته ای ایران ساکت هستند، اماراتی ها آشکارا از ایران در پرونده هسته ای انتقاد می کنند. اولویت بایدن عادی سازی روابط عربستان با اسرائیل است.
* به چه میزان تفاهم موقت فعلی می تواند پایدار باشد؟
این درک می تواند در کوتاه مدت تا میان مدت ادامه یابد، آنچه پس از ۲۰ ژانویه ۲۰۲۴ در دولت جدید ایالات متحده اتفاق می افتد قابل سؤال است.
نظر شما