بازار؛ گروه بین الملل: هند در حال تبدیل شدن به یک بازیگر استراتژیک در آسیای جنوب شرقی است. در میان هجوم دیپلماسی منطقه‌ای، این کشور یک قرارداد تسلیحاتی با ویتنام امضا کرده، در مورد اختلافات حاکمیتی در دریای چین جنوبی در کنار فیلیپین بر سر راه چین قرار گرفته و همکاری دفاعی با اندونزی را افزایش داده است.
این موارد نشان دهنده سیاست موازنه قدرت است که ارزش تدریس یک کتاب روابط بین‌الملل را دارد. با وجود اینکه اکثر دولت‌های آسیای جنوب شرقی مدت‌هاست شعار خود را بر عدم انتخاب طرف‌های ژئوپلیتیکی قرار داده اند، موضع تهاجمی چین در دریای چین جنوبی و اطراف آن، هند و شرکای آن را به سمت اتحاد با یکدیگر در منطقه آسیای جنوب شرقی سوق داده است.
هنوز هیچ یک از این روابط در سطح اتحادها یا شامل یک جزء جدی استقرار نیرو نیست، اما روند روشن است. حتی با وجود آن که ایالات متحده و متحدان پیمان آسیایی آن درگیر این موضوع نیستند، حرکات هند این احتمال وسوسه انگیز را افزایش می دهد که به طور فزاینده ای مکمل استراتژی هند_اقیانوس آرام ایالات متحده برای مقابله با چین در سال های آینده خواهد بود.
گسترش راهبردی هند در سال ۱۹۹۱ زمانی که دهلی نو سیاست نگاه به شرق را اعلام کرد، آغاز شد که به معنای به رسمیت شناختن اهمیت ژئواستراتژیک آسیای جنوب شرقی برای امنیت این کشور بوده است. در سال ۲۰۱۴، زمانی که هند شروع به تعامل فعالانه با این منطقه کرد تا از تسلیم شدن آن در برابر سلطه چین جلوگیری کند، بیشتر به عنوان یک چشم انداز از مجموعه اقدامات مشخص، نگاه به شرق را دنبال نمود.
در زمان نخست وزیری نارندرا مودی، که برای اولین بار قانون شرق را اعلام کرد، هند در سال های اخیر به طور پیوسته مشارکت های کلیدی خود را در سراسر آسیای جنوب شرقی، به ویژه با کشورهای حاشیه دریایی هند و اقیانوس آرام تقویت کرده است
در زمان نخست وزیری نارندرا مودی، که برای اولین بار قانون شرق را اعلام کرد، هند در سال های اخیر به طور پیوسته مشارکت های کلیدی خود را در سراسر آسیای جنوب شرقی، به ویژه با کشورهای حاشیه دریایی هند و اقیانوس آرام تقویت کرده است. این اقدامات به وضوح برای همکاری با شرکای آسیای جنوب شرقی طراحی شده اند؛ در حالی که به دنبال حفظ نظم بین المللی مبتنی بر قوانین و هنجارهای رفتاری در مواجهه با افزایش قاطعیت چین در منطقه هستند.
ماه گذشته، فان ون جیانگ وزیر دفاع ویتنام با همتای هندی خود، راجنات سینگ، در دهلی نو دیدار و اعلام کرد که هند یک ناو موشکی را به نیروی دریایی ویتنام برای افزایش امنیت دریایی منتقل خواهد کرد. بر اساس گزارش‌ها، دو طرف همچنین در خصوص افزایش آموزش پرسنل نظامی ویتنامی که در رابطه با زیردریایی‌ها و جت‌های جنگنده مشغول به کار هستند و همکاری در زمینه امنیت سایبری و جنگ الکترونیک، به گفتگو پرداختند.
افزون بر این، گمانه زنی های مداومی مبنی بر اینکه ویتنام ممکن است به زودی موشک کروز براهموس هند را که خریداری کند، وجود دارد. این موشک که امکان شلیک از دریا، آسمان و خشکی را دارد با کمک روسیه تولید شده و می تواند عملیات نظامی چین در دریاهای مورد مناقشه را پیچیده کند. پس از نخستین پرتاب آزمایشی در سال ۲۰۰۱، موشک براهموس در سال ۲۰۰۵ وارد خدمت در نیروی دریایی هند شد. از آن زمان، این موشک توسط ارتش و نیروی هوایی هند نیز به خدمت گرفته شده است. جنگنده های سوخو سو-۳۰ ام‌کی‌آی نیروی هوایی هند توانایی حمل این موشک را دارند.
ایالات متحده تنها یک شریک جامع برای ویتنام؛ یعنی دو سطح پایین تر از وضعیت هند قرار دارد
در همین راستا، برای تقویت بیشتر روابط، هانوی و دهلی در حال بررسی یک توافق تجاری بالقوه هستند؛ در حالی که این اقدامات اخیر «مشارکت استراتژیک جامع» را که هند و ویتنام از زمان سفر مودی به ویتنام در سال ۲۰۱۶ حفظ کرده اند، تقویت می کند. هانوی تنها چهار شراکت در بالاترین سطح با چین، هند، روسیه و اخیراً کره جنوبی دارد. این امر بر ارزش استراتژیک بالای ویتنام در دهلی نو تأکید می کند.
در مقام مقایسه، ایالات متحده تنها یک شریک جامع برای ویتنام؛ یعنی دو سطح پایین تر از وضعیت هند قرار دارد. بر همین اساس، واشنگتن برای ارتقای این شراکت تلاش کرده است. علاوه بر این، فیلیپین، متحد پیمان ایالات متحده، به طور پیوسته در حال گسترش و تعمیق مشارکت امنیتی خود با هند است.
در همین راستا، اواخر ماه گذشته، انریکه مانالو، وزیر خارجه این کشور از دهلی نو بازدید و با همتای هندی خود دیدار و گفتگو کرد؛ در حالی که برای اولین بار، هند مشروعیت حکم داوری سال ۲۰۱۶ توسط دادگاه دائمی داوری در لاهه را به نفع ادعاهای حق حاکمیت فیلیپین بر چین در دریای چین جنوبی به رسمیت شناخت. در آن دیدار، جایشانکار درخواست هند از چین را برای احترام به این حکم تکرار کرد و هر دو طرف متعهد شدند که مشارکت دفاعی خود را از طریق افزایش تعاملات بین آژانس‌های دفاعی و با اعزام یک وابسته دفاعی هند به مانیل تقویت کنند.
هند همچنین یک خط اعتباری امتیازی به فیلیپین برای خرید تجهیزات دفاعی هند ارائه کرده است. یک منبع دیپلماتیک نزدیک به مذاکرات در همان دیدار اعلام کرد: ما هر دو کشور دریایی هستیم و دامنه وسیعی وجود دارد که بتوانیم فعالیت‌های مشارکتی مختلف از جمله فروش مشترک و تبادل اطلاعات، ارائه بهترین شیوه‌های شناسایی از حوزه دریایی را انجام دهیم.
هر دو کشور در سال های اخیر در زمینه مسائل امنیتی همکاری نزدیک داشته اند. به عنوان مثال، در سال ۲۰۱۹، هند در یک رزمایش دریایی مشترک با ژاپن، فیلیپین و ایالات متحده در دریای چین جنوبی شرکت کرد. در سال ۲۰۲۱، نیز نیروی دریایی هند تمرینات دوجانبه ای را با فیلیپین انجام داد. علاوه بر این، دور چهارم گفت‌وگوهای دفاعی در سطح عالی بین هند و فیلیپین در ماه آوریل به پایان رسید و دو طرف متعهد شدند که به تعمیق بیشتر همکاری‌های دفاعی بپردازند. در سال ۲۰۲۲ هم فیلیپین قرارداد بزرگی را برای خرید موشک های براهموس هند امضا کرد. به گفته سفیر هند در مانیل، هند در حال بررسی یک معامله تجاری ترجیحی با فیلیپین است تا روابط خود را تقویت کند، مشابه آنچه که با ویتنام بحث می کند.
مشارکت امنیتی هند با اندونزی بی سر و صدا به گونه ای در حال تحول است که از استراتژی هند و اقیانوس آرام ایالات متحده نیز پشتیبانی می کند
در همین حال، مشارکت امنیتی هند با اندونزی بی سر و صدا به گونه ای در حال تحول است که از استراتژی هند و اقیانوس آرام ایالات متحده نیز پشتیبانی می کند. در ماه فوریه، یک زیردریایی هندی برای اولین بار با اندونزی تماس گرفت و تاکید کرد که دارایی‌های زیردریایی دهلی نو می‌توانند به بنادر اندونزی دسترسی داشته باشند که بر روی آبراه‌های استراتژیک که این کشور وسیع مجمع‌الجزایر را طی می‌کنند، قرار دارند.
در همین راستا، پکن در حال حاضر با یک مشکل استراتژیک بزرگ در قالب معضل تنگه مالاکا مواجه است: آسیب‌پذیری چین در برابر قطع کردن مهم‌ترین مسیر تجاری این کشور توسط ایالات متحده و متحدانش در آب‌های باریک بین سنگاپور و مالزی. محاصره‌های احتمالی دو تنگه استراتژیک دیگر به نامهای تنگه سوندا و تنگه لومبوک را هم اگر اندونزی را اضافه کنیم، چین ممکن است مجبور شود به طور کامل در عملیات نظامی آینده تجدید نظر کند.
در خصوص اندونزی نیز، روابط دفاعی هند و این کشور در سال ۲۰۱۸ آغاز شد، زمانی که مودی از جاکارتا بازدید کرد و روابط را به یک مشارکت استراتژیک جامع ارتقا داد. در همین راستا، دو کشور توافقنامه همکاری دفاعی جدیدی را امضا کردند. در همان سال، هند و اندونزی یک رزمایش دریایی جدید به نام سامودرا شاکتی را آغاز کردند که شامل یک جزء جنگی بود. از آن زمان، دو نیروی دریایی چهار دور انجام داده اند که آخرین آن در ماه مه بود و عملیات ضد زیردریایی را در اولویت قرار داد.
در بعد اقتصادی هند و اندونزی در حال بررسی یک توافق تجاری ترجیحی مشابه آنچه که هند با ویتنام و فیلیپین در حال مذاکره است، هستند
نیروی دریایی هند با عملیات‌های بشردوستانه و کمک‌رسانی به بلایای طبیعی، به ویژه پس از زلزله و سونامی سولاوسی که در سال ۲۰۱۸ پالو را درنوردید، از اندونزی حمایت بیشتری کرده است. بر همین اساس، دهلی نو و جاکارتا در حال بررسی همکاری بالقوه نیروی هوایی نیز هستند. اندونزی نیز ممکن است با خرید موشک های براهموس راه فیلیپین را دنبال کند. در بعد اقتصادی نیز طرفین در حال بررسی یک توافق تجاری ترجیحی مشابه آنچه که هند با ویتنام و فیلیپین در حال مذاکره است، هستند. هند و اندونزی همچنین در زمینه توسعه زیرساخت‌ها، مانند بندر سابانگ در آچه، که می‌تواند به عنوان رقیب هند برای طرح کمربند_جاده چین در نظر گرفته شود، همکاری می‌کنند.
هند همچنین با مالزی، یکی دیگر از مدعیان متقابل علیه چین در دریای چین جنوبی، بر اساس یک مشارکت استراتژیک پیشرفته که در سال ۲۰۱۵ امضا شد، همکاری می کند. در سال ۲۰۲۲، جایشانکار و سینگ با همتایان مالزیایی خود ملاقات کردند و علاقه خود را برای تعمیق همکاری خود ابراز نمودند. اگرچه تصمیم کوالالامپور در اوایل سال جاری مبنی بر لغو قرارداد خرید هواپیمای جنگنده هال تجاس ساخت هند ممکن است تا حدودی این شراکت را تضعیف کرده باشد، اما به وضوح قصد تقویت روابط در راستای حمایت از هدف متقابل حفظ نظم بین‌المللی مبتنی بر قوانین در منطقه_ به ویژه قوانین بین‌المللی شناخته‌شده، مرزهای دریایی و آزادی دریانوردی_ باقی مانده است.
هنگامی که جایشانکار با سیف الدین عبدالله، وزیر امور خارجه وقت مالزی ملاقات کرد، وزیر خارجه تاکید کرد که هند دوستی است که با استفاده از نام اختصاری انجمن کشورهای جنوب شرقی آسیا، «چشم انداز آسه آن در هند و اقیانوس آرام» را به اشتراک می گذارد.
نظر شما