بهناز صفری؛ بازار: با این که برخی کارشناسان اعتقاد داشتند ورود صنایع معدنی به بازار سرمایه می تواند تاثیرات مثبتی برای این بخش به ارمغان بیاورد؛ اما شرایط موجود برخلاف تصورات پیش بینی بوده است.
ورود صنایع معدنی به بورس تبدیل به دلال بازی شد
پیمان افضل ، عضو هیات مدیره انجمن زمین شناسی ایران در خصوص ورود صنایع معدنی به بورس گفت : ورود صنایع معدنی به بورس تاکنون هیچ تاثیر مثبتی نداشته است. یعنی در یک سال گذشته تاثیرات خوبی در این حوزه ها مشاهده نشد. این هم به خاطر این است که متاسفانه افراد آگاهی در بخش های بالادستی صنایع معدنی وجود ندارد.
وی افزود: نکته مهم این است که باید ببینیم ما وقتی چیزی را وارد بورس می کنیم آیا واقعا عادلانه است؟ آیا رقابت ها عادلانه صورت می گیرد؟ ما بارها دیده ایم که خیلی چیزها وارد بورس می شوند، ولی متاسفانه درست ارایه نمی شوند. بعضی ها با برخی رانت ها اطلاعات بیشتری پیدا می کنند. سریع خرید می کنند. اجازه خرید به دیگران نمی دهند و خودشان به سود فراوان می رسند. ولی عده ای از چنین اطلاعاتی، کاملا بی نصیب می مانند و در نتیجه ضرر می کنند.
در واقع ما خصوصی سازی را براساس بورس انجام نداده ایم بلکه براساس خصوصی سازی صورت گرفته است بنابراین تاکنون هیچ نکته ی مثبتی در ورود صنایع معدنی به بورس نمی بینیم
عضو هیات علمی دانشگاه تاکید کرد: در واقع ما خصوصی سازی را بر اساس بورس انجام نداده ایم بلکه بر اساس خصوصی سازی صورت گرفته است. بنابراین من تاکنون هیچ نکته مثبتی در ورود صنایع معدنی به بورس ندیده ام.
به گفته وی؛ مساله ای که وجود دارد این است که ما چرا اصلا سهام یک شرکت را در بورس ارایه می کنیم؟ دلیل منطقی این است که ما سرمایه ای برای رشد و پیشرفت آن شرکت به دست آوریم. در کشور به خصوص بعد از انقلاب یک فرهنگ غلطی در اقتصاد باب شد و آن بحث دلالی است. یعنی فرد چیزی را می خرد که یک دفعه قیمتش بالا می رود، بعد آن محصول را مجددا می فروشد و سود فراوانی به دست می آورد. دوباره همان محصول را به بازار دیگری برده خرید و فروش می کند و سود مضاعفی نصیبش می شود.
وی افزود: مثل بازار خرید و فروش ارز، بازار سکه، بازار مسکن، زمین و مواردی از این گونه که مشکلات خاصی هم در ایران ایجاد کرده است. به همین دلیل در کشور با پدیده ای به اسم زمین خواری مواجه هستیم. که اقتصادمان می شود اقتصاد بیمار که افراد می خواهند یک شبه به پول هنگفتی دست پیدا کنند و این گونه است که تولید و بخش صنایع تولیدی از بین می رود.
عضو هیات مدیره انجمن زمین شناسی ایران تصریح کرد: در نتیجه در چنین کشوری دیگر تولید هیچ معنا و مفهومی ندارد. زیرا چه معدن باشد و چه بخش تولیدی باید در آنها سرمایه گذاری صورت بگیرد. باید برایشان زمان گذاشته شود و مدتی طول می کشد تا آن معدن یا کارخانه به سود دهی برسد. اما در چنین شرایطی چیزی به اسم فرهنگ تولید وجود ندارد.
افضل عنوان کرد: همچنین چیزی به اسم مولد سازی در چنین شرایطی وجود ندارد. بلکه فقط و فقط برخی می آیند سهام شرکتی را می خرند تا سرمایه هنگفتی به دست آورند. اما ممکن است سهامی که بسیار سودده است با یک اتفاق دچار نوسان شده و به قول بازاری ها بازار سکته بزند و سهام ها افت کند. در نتیجه این افراد سرخورده می شوند. می خواهد به هر صورتی سهامش را بفروشد تا کمتر ضرر کند.
وی خاطر نشان کرد: بنابراین بردن صنایع معدنی در بورس نه برای خصوصی سازی و چابک سازی سرمایه ها بوده که در حقیقت حالت دلال بازی و سفته بازی پیدا کرده و چیزی به نام مولد سازی به وجود نیامده است. و تحلیل بازاری هم که وجود ندارد.
افضل تاکید کرد: پس در نتیجه با وجود چنین شرایطی بازار بورس بهم می خورد و این بازار سودآوری لازم را برای صنایع معدنی به همراه ندارد و این مساله خودش سرخوردگی زیادی را برای صاحبان صنایع و سرمایه ایجاد کرده است. زیرا برخی صاحبان سرمایه، سرمایه های خود را به این بخش ها نمی آورند و سمت بازارهای غیر مولد می کشانند.
انتظارات صنایع معدنی در بورس محقق نشد
مرتضی افقه کارشناس اقتصادی نیز در خصوص ورود صنایع معدنی به بورس گفت: ورود فعالیت های تولیدی به بورس می تواند به شاخص های اقتصادی، مدیریت دولت و به خود صنایع کمک کند و تاثیر مثبتی بر جای گذارد.
متاسفانه بورس هم مثل سایر بنگاه های اقتصادی که در ایران وجود دارد کارش را به خوبی انجام نداده به همین دلیل تاثیر مثبتی که از ورود صنایع معدنی در بورس انتظار می رفت تحقق نیافته است
وی خاطرنشان کرد: متاسفانه بورس هم مثل سایر بنگاه های اقتصادی که در ایران وجود دارد کارش را به خوبی انجام نداده به همین دلیل تاثیر مثبتی که از ورود صنایع معدنی در بورس انتظار می رفت تحقق نیافته است.
به گفته وی؛ عمده ترین مشکلی که در این راستا به وجود آمد دخالت هایی بود که در بورس و صنایع معدنی به وجود آمد و خرید و فروش ها بر اساس عرضه و تقاضا صورت نگرفت. مثل قضیه فولاد که می آیند فولاد را از بورس می خرند و سپس آن را به قیمت گران تری در بیرون از بازار سرمایه می فروشند.
استاد دنشگاه تصریح کرد: اما به طور کلی بازاری مثل بورس باید روی تمامی صنایع تاثیرات مثبتی برجای بگذارد؛ ولی طی سال های اخیر متاسفانه این گونه نشده است. زیرا ورود صنایع به بورس باعث اختلال در شاخص های اقتصادی کشور شد .
افقه تاکید کرد: اگر این جریان ات همچنان ادامه پیدا کند بخش خصوصی به طور کلی انگیزه خودش را برای ادامه کار از دست می دهد . زیرا بخش خصوصی باید انگیزه لازم را برای سرمایه گذاری در بخش خصوصی داشته باشد، یا برای تولید کنندگان هم ممکن است منجر به آن شود که سمت کاهش سود رفته و زیانده شوند. در نتیجه این گونه بنگاه های اقتصادی سمت تعطیلی کشانده می شوند.
وی گفت: بنابراین دولت سیاست مطلوبی که می تواند داشته باشد این است که خودش سیاست هایش را از طریق ابزارهای گوناگون انجام دهد تا بنگاه اقتصادی متضرر و زیان ده نشود.
باید از شفافیت بازار سرمایه به نفع صنایع استفاده کرد
هادی حق شناس نماینده مجلس نیز در خصوص ورود صنایع معدنی به بورس گفت: منطق بورس در واقع سود و زیانی است که در این بازار به وجود می آید. یعنی هر شرکتی با هر ماهیتی که وارد بازار می شود به امید سوددهی می آید.
وی افزود: منطق بازار سرمایه این نیست که شرکت، یک شرکت بازرگانی باشد یا یک شرکت تولیدی باشد. بلکه بازار پول و سرمایه باید یک شرکت خدمات محور باشد. یعنی همه شرکت های مختلف اعم از صنعتی و غیر صنعتی، کشاورزی و بخش خدمات در آن حضور داشته باشند.
وی افزود: آن چیزی که بورس را زنده و پایدار نگه می دارد این است که آیا این شرکت ها ، شرکت های سودزایی هستند. آیا این شرکت ها چشم انداز مثبتی در بازار ایجاد می کند یا خیر؟ لذا مبنا در این بازار درآمد هزینه و چشم انداز مثبت در بورس است. یعنی این که محصولات و صنایع معدنی چه چشم اندازی در سال های آتی خواهند داشت. چقدر به سودزایی خواهند رسید.
او ادامه داد: وگرنه فرقی نمی کند شرکتی که در بورس است هواپیما تولید می کند یا دوچرخه سازی دارد. مواد معدنی صادر می کند یا مواد پتروشیمی، ما باید به منطق اقتصاد برگردیم و آن این است که صورت حساب ها و ترازنامه ها و مجامع شرکتی که در بورس هستند، این ها چه چشم اندازی برای صنایع معدنی ایجاد می کنند.
این که برخی از محصولات معدنی مانند فولاد در بازار سرمایه موفق نبودند ربطی به بازار بورس ندارد و مشکلات دیگری باعث به وجود آمدن این مسائل شده است
نماینده مجلس بیان کرد: این که برخی از محصولات معدنی مانند فولاد در بازار سرمایه موفق نبودند ربطی به بازار بورس ندارد و مشکلات دیگری باعث به وجود آمدن این مسائل شده است.
به گفته وی، مثل قضیه خودروها که اگر در بورس ادامه پیدا می کرد باعث کاهش قیمت خودرو می شد. بازار بورس شفاف ترین بازار در اقتصاد است و مربوط به ایران یا سایر کشورهای جهان هم نیست. همه قواعد اقتصاد می گوید اگر عرضه و تقاضا در اقتصاد شفاف باشد به نفع مصرف کننده نهایی خواهد شد.
حق شناس گفت: حالا این که یک عمده فروشی می آید کالایی را می خرد و با قیمت بیشتری به یک بنگاه کوچک تر می دهد راهکارش این است که آن بنگاه اقتصادی کوچک هم اندازه نیاز خودش از بورس خرید کند و مجبور نباشد کالایی را به قیمت گران تر بخرد.
وی خاطرنشان کرد: این ایراد ، یک ایراد تکنیکی است که در کشور وجود دارد و یک ایراد ماهیتی نیست که مربوط به بازار سرمایه باشد. اگر صنایع معدنی در بورس ارائه شوند به خاطر شفافیت این بازار بسیار تاثیر گذار و مثبت خواهد بود. زیرا در این بازار نفع با مصرف کننده ی نهایی خواهد بود. اما تاکنون چنین شرایطی ایجاد نشده است.
او تاکید کرد: باید از شفافیت بازار سرمایه برای رشد و بالندگی صنایع کشور استفاده کرد تا شرکت ها و تولید کنندگان هم به سودزایی برسند و هم از شرایط موجود سرخورده نشوند و نخواهند بنگاه اقتصادی خودشان را تعطیل کنند.
نظر شما