بازار؛ گروه صنعت: همین سال گذشته بود که زمزمه های حذف ارز ترجیحی از صنعت داروی کشور شنیده می شد و کارشناسان این حوزه نسبت به صعود قیمت ها و احتمال کمبودهای دارویی اظهار نگرانی می کردند. تصمیماتی که در کمال تعجب و بر خلاف پیش بینی های کارشناسان، گرفته شد و صنعت داروی کشور را به گل نشاند. اتفاقی که باعث شد خیلی از خطوط تولید دارو در شرکت های دارویی بزرگ متوقف شود و نتیجه آن از اوایل شروع فصل پاییز با کمبودهای شدید دارویی، آن هم در بین داروهای صادراتی در بازار داروی کشور نمود پیدا کرد.
البته هرچند برخی در حال حاضر مدعی هستند که کمبودهای دارویی کاهش یافته اما از آینده این صنعت بخصوص در سال ۱۴۰۲ ابراز نگرانی می کنند. کمبودهایی که قابل پیش بینی بود و بارها از سوی فعالان این صنعت نسبت به آن ها هشدار داده شده بود اما گویی مسئولان گوش شنوایی نداشتند و پای شان را در یک کفش کرده تا تصمیماتشان اجرایی و نتیجه آن را با چشمان خودشان ببیند.
حالا تمام این ماجراها به رغم بارها تجربه در صنایع مختلف و حساس از جمله دارو قرار است در صنعت تولید شیرخشک آن هم شیرخشک نوزادان تکرار شود. در این راستا نیز علاوه بر بودجه ناچیزی که سازمان برنامه و بودجه برای تولیدکنندگان شیرخشک در نظر گرفته و حتی صدای بهرام عین اللهی وزیر بهداشت را درآورده، گویی مسئولان قصد دارند تیر خلاصی به طرح جوانی جمعیت با افزایش قیمت شیر خشک یا توقف خطوط تولید داخلی بزنند.
بنابراین بعید نیست سال آینده با زمین گیر شدن تولید شیرخشک داخلی همچون آنتی بیوتیک نیازمند واردات شویم؛ وارداتی که با آن سابقه جمع آوری آنتی بیوتیک های خارجی از سطح داروخانه به نظر نمی رسد چندان به لحاظ کیفی هم قابل قبول باشد. از این رو حمایت از این صنعت به ویژه با تاکید مقام معظم رهبری بر سیاست گذاری مسئولان در راستای جوانی جمعیت امری ضروری است.
ادامه تولید شیرخشک با تمام قدرت
در رابطه با دستاوردهای صنعت شیرخشک نوزادان در سال جاری، هانی تحویل زاده رئیس انجمن تولیدکنندگان شیر خشک نوزاد به بازار می گوید: خوشبختانه امسال جزو معدود رشته هایی بودیم که همچنان ارز ترجیحی ۴ هزار و ۲۰۰ تومانی از دولت می گرفتیم.
وی با اشاره به اینکه تامین ارز دولتی با موانعی همچون عدم تخصیص به موقع مواجه بوده است می افزاید: گاهی اوقات ارز به مقدار کافی تخصیص نمی دادند یا در روند آن تاخیر داشتند با این حال خوشبختانه توانستیم شرایط را به درستی مدیریت کنیم و هیچ کمبودی در این حوزه پیش نیامد. بنابراین می توان با افتخار گفت که تولید شیرخشک رگولار به اندازه کافی و حتی بیش از مصرف داخلی انجام می شود.
نیاز سالانه کشور در حدود ۵۵ تا ۶۰ میلیون قوطی شیرخشک است که این رقم با صادرات به ۸۵ میلیون عدد قوطی می رسد
تحویل زاده با اشاره به حجم تولید سالانه داخل شیرخشک ادامه می دهد: نیاز سالانه کشور در حدود ۵۵ تا ۶۰ میلیون قوطی شیرخشک است که این رقم با صادرات به ۸۵ میلیون عدد قوطی می رسد. از این روز سالانه حدود ۶۰ میلیون عدد قوطی برای داخل تولید می شود و مابقی هرچه بیشتر تولید شود به کشورهای خارجی صادر می شود.
وی با اشاره به تاثیر افزایش نرخ ارز در ماه های اخیر بر روی تولید شیرخشک تاکید می کند: همانطور که اشاره کردم برای تولید شیرخشک به عنوان یکی از محصولات استراتژیک که با جوانی جمعیت گره خورده تاکنون ارز دولتی دریافت کرده ایم. بنابراین تغییرات نرخ ارز بر روی روند تولید تغییری ایجاد نکرده و فقط قدری هزینه های بسته بندی افزایش یافته است که شرکت ها با مدیریتی که انجام داده اند نگذاشته اند تاکنون این تغییرات تاثیری بر روی بازار بگذارد.
کشورهای همسایه خواهان شیرخشک تولید ایران
تحویل زاده با اشاره به اینکه در حال حاضر به اندازه کافی مواد اولیه در شرکت ها موجود است و شیرخشک رگولار به اندازه کافی تولید می شود می گوید: در صورتی که ارز آزاد باشد و دولت هیچ دخالتی در روند قیمت گذاری نکند و قیمت ها بر اساس عرضه و تقاضا تعیین شود شیرخشک ایرانی در حدود ۴ یورو قیمت گذاری می شود که به دست مصرف کننده ایرانی ۲.۵ یورو می رسد. یعنی در اینجا ۱.۵ یورو صرفه جویی ارزی برای کشور انجام شده است.
وی با اشاره به دستاوردهای ارزی صنعت تولید شیرخشک برای کشور اضافه می کند: با یک محاسبه ساده می توان متوجه شد که این صنعت سالانه نزدیک ۳۲.۵ میلیون یورو برای کشور ارزآوری دارد. همچنین در تولید ۸۵ میلیون عدد شیرخشک نزدیک به ۱۲۰-۱۳۰ میلیون یورو صرفه جویی ارزی انجام می شود.
این فعال صنعت شیرخشک نوزادان در خصوص صادرات شیرخشک به کشورهای اطراف ادامه می دهد: به کشورهایی همچون عراق و افغانستان صادرات داریم. البته بیشتر از صادرات به این کشورها شاهد قاچاق هستیم و بخش عمده ای از نیاز دارویی و لبنی عراق از طریق ایران تامین می شود. برای مثال شیرخشک تولیدی ایران در عراق به طور غیر رسمی وارد می شود؛ برخی این شیرخشک ها را از داروخانه ها می خرند و می برند.
صنعت شیر خشک سالانه نزدیک ۳۲.۵ میلیون یورو برای کشور ارزآوری دارد
وی می افزاید: بنابراین یک سهمی از بازار دارو و شیرخشک عراق از محصولات ایرانی است که به صورت قاچاق برده می شود. برخی از تجار هم حساب و کتاب می کنند و می بینند داروی داخل ایران ارزان تر از داروی صادراتی است و چون داروی صادراتی را باید به قیمت ارزی بخرند و ارزش ریال هم افت کرده ترجیح می دهد ریالی بخرند و قاچاق کنند.
این فعال صنعت شیرخشک در بخشی دیگر از صحبت هایش به بروز رسانی خطوط تولید اشاره می کند و می گوید: هرچند صنعت شیرخشک دستاوردهای ارزی خوبی دارد اما به راحتی نمی توانیم خطوط تولید را به روز رسانی کنیم؛ چون قیمت ها دولتی و دستوری است. همچنین قیمت ها نسبت به سال های گذشته افزایش نداشته؛ این درحالی است که قیمت های ارزی افزایش پیدا کرده است. بنابراین مجبوریم خطوط مان را با ارز نیمایی به روز رسانی کنیم اما از آن طرف محصولاتمان را با ارز دولتی به فروش می رسانیم.
وی تاکید می کند: این تفاوت خیلی زیادی دارد و نیاز به نقدینگی را افزایش می دهد. با این حال یک کارخانه جدید شیرخشک در ساوه چند هفته ای است که آماده بهره برداری قرار گرفته و همین موضوع نشان می دهد تولیدکنندگان شیرخشک با تمام مسائل و مشکلات همچنان تولید را ادامه می دهند.
تکرار نسخه ناموفق دارو برای شیرخشک
رئیس انجمن تولیدکنندگان شیر خشک نوزاد در خصوص بودجه تعیین شده از سوی سازمان برنامه و بودجه ۱۴۰۲ که مورد تایید نمایندگان مجلس هم قرار گرفته است بیان می کند: این سازمان آمده بودجه ریالی شیرخشک و دارو را نسبت به سال گذشته کاهش داده است. از طرفی نیز زمزمه هایی در خصوص حذف ارز ترجیحی و تغییر آن به نیمایی شنیده می شود؛ یعنی قرار است هزینه تولید ۶ برابر افزایش یابد و بودجه چنین کاری هیچ جایی دیده نشده است.
وی اضافه می کند: اگر قرار باشد بودجه به صورت ریالی کاهش یابد و ارز مورد نیاز صنعت هم ۶ برابر شود، همان بلایی که سر صنعت دارو آمده بر سر صنعت شیرخشک هم می آید. بنابراین در شیرخشک یا با کاهش مواجه می شویم یا قیمت ها افزایش می یابد. از این رو برای اینکه قیمت ها کنترل شود باید تولیدکنندگان یا مصرف کنندگان یارانه بدهند که این موارد را باید در بودجه ببینند که ندیده اند.
نیاز ارزی صنعت شیرخشک سالانه ۲۰۰ میلیون یورو که با تبدیل نرخ ارز آن به نیمایی ۶ برابر می شود
تحویل زاده در پاسخ به این سوال که آیا همچون دارو برای تبدیل ارز ترجیحی به نیمایی وعده پرداخت تسهیلات و بروز رسانی قیمت ها داده شده است یا خیر؟ می افزاید: متاسفانه تاکنون در این زمینه صحبتی به میان نیامده و این موضوع نگران کننده است. بنابراین این رقمی که اکنون برای بودجه شیرخشک در نظر گرفته اند تقسیم بر ارز نیمایی یک عدد ناچیزی می شود.
وی ادامه می دهد: صنعت ما در حدود ۲۰۰ میلیون یورو ارز نیاز دارد که حالا اگر نرخ آن از ترجیحی به نیمایی تغییر یابد و از ۴ هزار و ۲۰۰ تومان به ۲۸ هزار و ۵۰۰ برسد مابه تفاوت آن حدود ۴ هزار و ۸۰۰ میلیارد تومان پول می شود که بودجه با این عدد پایینی که تعیین شده آن را پوشش نمی دهد. بنابراین اگر مابه تفاوت را دولت به صورت یارانه پرداخت نکند باید از مردم بگیریم که یعنی قیمت شیرخشک خیلی افزایش می یابد. البته قیمت ها دستوری است و اگر قیمت ها را دستوری حفظ کنند که این کار را تاکنون انجام داده اند و گفته اند تا بعد از عید امکان افزایش قیمت ها را ندارید بعید نیست که ناچار به توقف خطوط تولید برای جلوگیری از زیان دهی شویم.
اتفاقی که برای صنعت دارو هم افتاد و برخی از شرکت ها ناچار به این شدند که بعضی از خطوط تولید شان را متوقف کنند و کمبودهای دارویی پیش آمد و هنوز که هنوز است نه تنها شرایط به روال عادی برنگشته است بلکه احتمال این می رود که بعد از سال تامین دارو دشوار تر شود.
احتمال افزایش ۳ برابری قیمت شیرخشک
تحویل زاده در خصوص نحوه سیاست گذاری سازمان برنامه و بودجه برای صنعت شیرخشک بیان کرد: مسئولان باید خیلی شفاف بگویند سال دیگر ارز شیرخشک ترجیحی یا نیمایی است؟ بنابراین اگر قرار است ارز نیمایی باشد باید بگویند مابه تفاوت نیمایی و ترجیحی ضرب در ۲۰۰ میلیون یورو در کدام بودجه دیده شده است؟
وی در پاسخ به این پرسش که اگر با همان ارز ترجیحی تولید در سال آینده ادامه چقدر تولیدکنندگان می توانند تولید را ادامه دهند؟ می گوید: درست است که با همان ارز ترجیحی هم با توجه به کاهش بودجه مشکلاتی ایجاد می شود اما مسائلی که پشت سر می گذاریم خیلی کمتر است.
اگر ارز شیرخشک نیمایی شود بین ۲.۵ تا ۳ برابر قیمت شیرخشک در بازار باید افزایش یابد
این تولیدکننده شیرخشک می افزاید: بنابراین اگر ارز ترجیحی را تا انتهای سال آینده ادامه دهند و به اندازه کافی هم تامین شود می توانیم کار را ادامه دهیم؛ چون بودجه از لحاظ ریالی کاهش یافته اما درصد آن خیلی محسوس نیست اما اگر ارز را تامین نکنند و بخواهند با همین بودجه ریالی ارز نیمایی بدهند، با توجه به افزایش ۶ برابری هزینه ها در عمل کمک به صنعت دارو و شیرخشک به یک ششم کاهش یافته است. یعنی هر کمکی به صنعت برای امسال کردند می خواهند برای سال آینده به یک ششم کاهش دهند که نتیجه آن یا کاهش تولید یا افزایش قیمت است که مابه تفاوت آن از مردم گرفته می شود.
وی در خصوص افزایش قیمت شیرخشک در صورت نیمایی شدن ارز ادامه می دهد: اگر ارز نیمایی شود بین ۲.۵ تا ۳ برابر قیمت شیرخشک در بازار باید افزایش یابد. بنابراین اگر دولت هیچ کمکی به مصرف کننده و تولید کننده نکند و ارز نیمایی شود قیمت شیرخشک در بازار ۲.۵ تا ۳ برابر می شود.
سیاست های دولت در تضاد با طرح جوانی جمعیت
رئیس انجمن تولیدکنندگان شیر خشک نوزاد با اشاره به اینکه افزایش قیمت شیرخشک و سنگ اندازی در مسیر تولید شیرخشک با سیاست های غیرکارشناسی سازمان برنامه و بودجه در تضاد با فرمایشات مقام معظم رهبری است می گوید: گرانی شیرخشک با طرح جوان سازی جمعیت که مورد توجه ویژه رهبر انقلاب است مقایرت دارد. از این رو سیاست گذاری های مسئولان باید تسهیل گر طرح های مهم کشوری باشد. بنابراین در شرایطی که انتظار داشتیم بودجه با تغییر نرخ ارز از ترجیحی به نیمایی حدود ۶ برابر افزایش یابد تا بتوانیم بدون افزایش قیمت و ادامه سیاست های قبلی، نیاز کشور را تامین کنیم. اما به نظر می رسد با ادامه این روند با مشکل مواجه شویم.
تحویل زاده اضافه می کند: اگر قیمت گذاری اصلاح نشود و ارز با قیمت مناسب تامین نشود نمی توانیم تولید را ادامه دهیم. بنابراین اگر ارز حذف یا به اصلاح نیمایی شود حتما باید قیمت گذاری به روز رسانی شود یا مابه تفاوت آن به تولیدکننده یا مصرف کننده داده شود اما برای آن بودجه ای دیده نشده است.
به محض اینکه به زیان دهی برسیم نمی توانیم تولید را ادامه دهیم و بعد از آن نیاز به واردات پیدا می شود
البته تجربه صنایعی همچون داروسازی نشان داده که وقتی ارز دولتی حذف می شود قیمت محصولات متناسب با افزایش هزینه ها بالا نمی رود، از طرفی حتی در شرایطی که وعده داده شده یارانه ای به مردم تخصیص دهند به موقع اقدام نکردند و همین مسائل باعث شده که شرکت ها از حالت تامین بازار و سود دهی به سمت کمبود در بازار و زیان دهی بروند؛ زیانی که به حذف نیروهای انسانی و افزایش جمعیت بیکار همراه است.
این تولیدکننده شیرخشک با تایید مطالب فوق می افزاید: صنعت ما هم همین است و به محض اینکه به زیان دهی برسیم نمی توانیم تولید را ادامه دهیم و بعد از آن نیاز به واردات پیدا می کنند. البته بودجه بیشتری برای واردات باید تخصیص دهند و محصولی که تولید می کنیم حداقل بر روی هر قوطی یک یورو صرفه جویی ارزی دارد. بنابراین ۲۰۰ میلیون یورو مصرف ارزی تولیدکنندگان شیرخشک است که اگر آن را تامین نکنند باید ۴۰۰ میلیون یورو برای واردات هزینه کنند؛ پس بهتر است که ۲۰۰ میلیون یورو هزینه تولیدکنندگان شیرخشک را بدهند تا خللی در تامین کالا انجام نشود.
وی با اشاره به ظرفیت اشتغال زایی صنعت شیرخشک که با حذف ارز ترجیحی از آن این حجم از اشتغال زایی هم به خطر میفتد بیان می کند: ظرفیت اشتغال زایی شرکت های تولیدکننده شیرخشک نزدیک به ۴ هزار نفر به صورت مستقیم است؛ یعنی ۴ هزار خانوار از طریق اشتغال در صنایع تولید شیرخشک امرار معاش می کنند. البته شمار اشتغال زایی غیر مستقیم چند برابر است.
نظر شما