به گزارش خبرنگار بازار، امروزه در حوزه انرژی با چالش‌های مرتبط با تولید و تجارت انرژی، چالش‌های مربوط به زنجیره نفت و گاز یا خام فروشی، چالش‌های بهره‌وری انرژی در بخش عرضه و تقاضا و چالش‌های مرتبط با حکم‌رانی و اقتصاد انرژی روبرو هستیم.
به عقیده کارشناسان متأسفانه سیاست‌گذاری حوزه انرژی در کشور ما متمرکز نیست و دو یا سه دستگاه در این حوزه فعالیت و سیاست‌گذاری می‌کنند، همه اینها منجر به فاصله گرفتن حوزه انرژی از ایده‌آل‌ها شده است و این در حالی است که ایران از نظر ذخایر گاز و نفت به صورت مشترک، در رتبه نخست دنیا قرار دارد اما اگر به صورت تفکیک شده بررسی کنیم از نظر ذخیره نفت در جای سوم و در حوزه گاز بعد از روسیه در رده دوم قرار داریم اما این حجم عظیم از منابع نفت و گاز نه تنها منجر به ایجاد مزیت خارق العاده‌ای برای کشور نشده است بلکه از سالهای گذشته تاکنون با توجه به کمبود گاز در کشور و عدم امکان کاهش فعالیت نیروگاه منتظری که بخش زیاید از تولید برق کشور را برعهده ارد، با بحران آلودگی در اصفهان به دلیل استفاده از مازوت روبرو شده ایم، موضوعی که به چالش جدی برای اقتصاد و سلامتی اصفهان تبدیل شده است،در این میان کمبود گاز در سال جاری در نقاط مختلف و سردسیر کشور و استان اصفهان نیز مسئله ای است که با حجم منابعی کشور هم خوانی ندارد.
در این ارتباط افشین غلامعلی پور در گفت و گو با خبرنگار بازار با بیان اینکه در سال ۱۴۰۰ روزانه حدود ۲.۷ میلیون بشکه نفت خام و حدود ۵ میلیون بشکه گاز طبیعی تولید کردیم، اظهار کرد: با توجه به شرایط تحریمی و عدم توسعه زیرساخت‌های صادرات گاز طبیعی، حدود ۱۸ درصد از ۱۰۰ درصد تولید خود را صادر کرده‌ایم.
میزان صادرات و اتلاف انرژی در کشور یکسان است
غلامعلی پور با بیان اینکه حدود ۱۶ درصد از حجم تولید انرژی ما اسراف شده است یعنی همان مقداری که توانسته‌ایم انرژی صادر کنیم، همان میزان نیز اتلاف داشته‌ایم، گفت: حدود ۱۰ درصد از نفت و گاز تولیدی وارد زنجیره ارزش شده و به صنایع پتروشیمی اختصاص یافته است. حدود ۵ درصد از این تولید نیز سوخته و عایدی برای کشور نداشته است.
وی بیان کرد: از ۲.۷ میلیون بشکه نفت خام تولیدی، حدود دو میلیون بشکه نفت به صورت روزانه مصرف شده و در اختیار پالایشگاه‌ها قرار گرفته است. همه این پالایشگاه‌ها در مجموع ۹۷ درصد نفت خام تحویلی را به سوخت برای حمل و نقل یا سایر بخش‌های مصرف تبدیل کرده‌اند و تنها حدود سه درصد از این نفت خام به زنجیره ارزش یا پتروشیمی اختصاص پیدا کرده است.
عضو اندیشکده اقتصاد مقاومتی با بیان اینکه تولید گاز طبیعی در فصل زمستان به اوج خود می‌رسد، افزود: حدود ۹۰۰ میلیون تا یک میلیارد متر مکعب در روز گاز غنی تولید می‌کنیم، اما گازی که به صورت متان وارد خط لوله سراسری می‌شود حدود ۸۰۰ میلیون متر مکعب است.
وی ادامه داد: در فصول گرم سال تجهیزات وارد فرآیند تعمیر و نگهداری می‌شوند و حجم تولید کاهش پیدا می‌کند، اما اگر فصول را به صورت میانگین بررسی کنیم حدود ۷۰۰ میلیون متر مکعب تولید گاز طبیعی داریم که از این میزان ۵۰ میلیون متر مکعب گاز صادر می‌کنیم و ۶۰۰ میلیون متر مکعب به عنوان سوخت برای مصرف درنظر گرفته می‌شود.
مصرف ۴۰ تا ۵۰ درصد گاز طبیعی تولیدی در بخش خانگی، تجاری و صنایع
غلامعلی پور تصریح کرد: حدود ۴۰ تا ۵۰ درصد از گاز طبیعی تولیدی ما به بخش خانگی، تجاری و صنایع غیر عمده تخصیص داده می‌شود و حدود ۲۵ تا ۳۰ درصد به نیروگاه‌ها و تنها حدود هشت درصد به بخش پتروشیمی اختصاص پیدا می‌کند.
وی در پاسخ به این سوال که تا چه میزان گاز طبیعی می‌توانیم تولید و نیاز خود را از محل تولید تأمین کنیم، بیان کرد: عمده فازهای پارس جنوبی به بهره‌برداری رسیده و فقط یکی دو فاز در مرحله ماقبل بهره‌برداری است. در صورتی‌که هیچ میدان جدیدی را توسعه ندهیم حدود یک میلیارد متر مکعب گاز در روز می‌توانیم تولید کنیم.
عضو اندیشکده اقتصاد مقاومتی گفت: با احتساب حدود ۵ تا ۱۰ درصد رشد گاز طبیعی، با وجود توسعه نیافتن میادین جدید، بیش از این توانایی تامین گاز طبیعی را نخواهیم داشت و با این حجم از تولید، عمده کار ما مرتبط با سیاست‌گذاری و تعیین راه‌کارهای حوزه مصرف و تقاضا خواهد بود.
وی خاطرنشان کرد: برای توسعه میادین و افزایش تولید باید هزینه‌های زیادی صورت گیرد، در یک سال و نیم اخیر با تغییر تیم وزارت نفت و حضور آقای اوجی اقدامات خوبی در توسعه بالادست رخ داده است. تفاهم‌نامه‌های خوبی با روسیه داشته‌ایم که خیلی از آن‌ها به قراردادهایی تبدیل شده که عمده آن مرتبط با توسعه میادین گاز و نفت است.
غلامعلی پور با بیان اینکه در این مقطع زمانی که کشور با کسری قابل توجه گاز مواجه شده، بحث مرتبط با سیاست‌های کنترل مصرف مطرح است، گفت: اعدادی که در حوزه مصرف بیان می‌شود متفاوت است، اما اگر بخواهیم حامل به حامل شدت انرژی را بررسی کنیم مشخص می‌شود که میزان مصرف ما در گاز طبیعی حدود ۵ تا ۶ برابر میانگین جهانی است.
وی با بیان اینکه سبد انرژی کشور را به شدت به گاز طبیعی وابسته کرده‌ایم، تصریح کرد: مدام به این قضیه افتخار کرده‌ایم که به همه روستاها حتی مناطق مرزی گاز رسیده است، این موضوعی منحصر به فرد است که کشور برای آن انرژی و سرمایه صرف کرده است، لذا به نظر می‌آید با وجود این سرمایه‌گذاری عظیم، نمی‌توانیم سبد مصرف خانگی را تغییر بدهیم و از گاز طبیعی به سایر حامل‌های انرژی تبدیل کنیم.
این کارشناس حوزه انرژی با اشاره به اینکه مصرف کننده گاز طبیعی ما وسایل گرمایشی است، گفت: متأسفانه از لحاظ حجم و استاندارد مصرف انرژی، وسایل قابل استفاده گرمایشی در گریدهای اف و جی و پر مصرف و غیره بهره‌ور قرار دارند و عمده مردم از آن استفاده می‌کنند.
ساختمان‌های ما از نظر بهره‌وری انرژی جایگاه مطلوبی ندارند
وی با بیان اینکه متأسفانه ساختمان‌های ما از نظر بهره‌وری انرژی جایگاه مطلوبی ندارند، افزود: مبحث ۱۹ ساختمان مرتبط با حوزه بهره‌وری و بهینه سازی است و با بررسی دقیق، مشخص می‌شود که این مبحث در ساختمان‌های ما جدی گرفته نشده است.
غلامعلی پور با تأکید بر اینکه کشور ما هیچ وقت برنامه قابل قبولی در مباحث مرتبط با بهره‌وری نداشته است، گفت: در سه دهه اخیر که تولید گاز و توسعه شبکه سراسری گاز جدی گرفته شده است، سیاست‌های منسجمی در حوزه مصرف شکل نگرفته است.
وی افزود: علت اصلی می‌تواند این باشد که ما گازی طبیعی را تولید می‌کردیم که در دوره‌ای از ۱۰۰ میلیون متر مکعب به یک میلیارد متر مکعب رسیدیم، سیاست‌گذاران نیز شاید فکر نمی‌کردند که مصرف گاهی از حجم تولید بیشتر شود.
این کارشناس حوزه انرژی بیان کرد: هرچقدر وزارت نفت و متولی حوزه انرژی، تلاش کند که تولید گاز طبیعی را در حالت بیشینه قرار دهد، ما نباید مباحث مرتبط با بهره‌وری را فراموش کنیم. فرهنگ مصرف ما در بخش خانگی دچار مشکل است و بخش زیادی از عدد مصرف خانگی مرتبط با بدمصرفی است.
وی با ذکر این نکته که در حال حاضر متولی متمرکز و قدرتمندی در حوزه بهره‌وری برای افزایش راندمان حوزه انرژی نداریم، خاطرنشان کرد: خارج کردن شرکت بهینه سازی از ذیل شرکت نفت می‌تواند یکی از اقدامات موثر در حوزه بهره‌وری باشد تا گاز طبیعی که با صرفه‌جویی و کاهش مصرف در اختیار وزارت نفت قرار می‌گیرد برای صادرات و درآمدزایی مصرف شود.
نظر شما