بازار؛ گروه آب و انرژی: آمارهای متفاوتی درباره فروش نفت اعلام می شود. برخی منابع از صادرات ۷۰۰ هزار بشکه ای خبر می دهند و برخی دیگر مقدار بشکه ای نفتی ایران در بازار جهانی را حدود ۱.۵ میلیون بشکه اعلام می کنند. حتی با فرض در نظر گرفتن صادرات حدود ۱.۵ میلیون بشکه ای هم ایران همچنان فاصله زیادی با روزهای اوج خود دارد که نزدیک به ۴ میلیون بشکه در روز صادر می کرده است. اوضاع فروش نفت اما از نگاه بخش خصوصی متفاوت است به نحوی که مسعود خوانساری رییس پارلمان بخش خصوصی تهران خسارت عدم فروش نفت را حدود ۱۰۰ میلیارد دلار اعلام کرده است.
اما خسارت تحریم های اقتصادی علیه ایران تنها به نفروختن نفت محدود نمی شود. رضا پدیدار رییس کمیسیون انرژی اتاق بازرگانی تهران در گفتگو با بازار می گوید که به دلیل شرایط تحریمی سهم ما از بازار جهانی نفت ناچیز بوده و قادر به استفاده از ظرفیت واقعی خود نیستیم. در مقابل کشورهای رقیب ما از فرصتی که در ۱.۵ سال گذشته به وجود آمده بود استفاده کردند. به عنوان مثال عراقی که زمانی سهمش از بازار کمتر از ایران بود، حالا حدود ۴ برابر ما نفت می فروشد.
بر اساس آنچه «حیان عبدالغنی»، وزیر نفت عراق و معاون امور انرژی نخست وزیر این کشور اعلام کرد که بر اساس آمار اولیه، مجموع عواید حاصل از صادرات نفت خام عراق در سال ۲۰۲۲ بالغ بر ۱۱۵ میلیارد دلار بوده است.
عبدالغنی در بیانیه‌ای گفت: میزان صادرات نفت خام بیش از یک میلیارد و ۲۰۹ میلیون بشکه و برآیند نهایی نرخ صادرات روزانه نفت تقریبا سه میلیون و ۳۲۰ هزار بشکه در روز بوده است.
دردسرهای تهاتر کالا با نفت
اما این تنها مشکل اقتصاد نفتی ایران نیست. به گفته پدیدار، به‌دلیل تحریم‌ها قادر نیستیم درآمدهای ارزی خود را به داخل منتقل کنیم. برخی از منابعمان بلوکه شده و و در برخی از معاملات ناچار به تهاتر کالا با نفت هستیم. او می گوید که به عنوان مثال به ازای فروش محصولات پتروشیمی و نفت نهاده و کالاهای اساسی دریافت می کنیم.
با این حال جواد اوجی، وزیر نفت گفته است: «هم‌اکنون ۸۰ درصد از فروش نفت خام ایران به‌صورت نقدی و با ارزهای خارجی انجام می‌شود و پول نفت را تمام‌وکمال گرفته‌ایم و این روند ادامه دارد.»
چند درصد درآمدهای نفتی محقق شده؟
مدیران ارشد نفتی ظرفیت تولید را حدود سه‌میلیون و ۸۳۸ هزار بشکه تولید نفت خام و مقدار صادرات را ۱.۳ تا ۱.۵ میلیون بشکه در روز اعلام می کنند. اما گزارش‌های رسمی اوپک خیلی این ادعا را تایید نمی کند. بر اساس آخرین گزارش منتشر شده صادرات نفت ایران در بهترین حالت ۷۰۰ هزار بشکه در روز است. از طرفی گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس نشان می دهد که فقط ۶۶ درصد درآمد نفتی در هشت ماهه امسال محقق شده است.
با این وجود مسئولین دولت سیزدهم مدعی اند که به دلیل شرایط خوب فروش نفت امسال کسری بودجه نخواهیم داشت.
چند روز پیش بود که محمدمهدی مفتح با اشاره به نشست روز گذشته کمیسیون برنامه، بودجه و محاسبات با مسعود میرکاظمی رئیس سازمان برنامه بودجه گفت که طبق گزارش ارائه شده تا پایان سال کسری بودجه ای نداریم.
سهم نفت از بودجه ۱۴۰۲
با وجود اما و اگرها درباره مقدار صادرات نفت و تحقق بودجه امسال، دولت سیزدهم سهم طلای سیاه را در لایحه پیشنهادی برای سال آینده افزایش داده است. بر اساس آنچه اعلام شده منابع حاصل از فروش نفت و فرآورده‌های نفتی در بودجه سال آینده حدود ۶۰۳ هزار میلیارد تومان در نظر گرفته شده است. جدای از این بر اسس آنچه برخی از رسانه های خبری اعلام کرده اند در لایحه بودجه ۱۴۰۲ پیش‌بینی شده است که روزانه به طور متوسط ۱.۴ میلیون بشکه نفت و معادل آن گاز صادر شود. اما فعالان بخش خصوصی امید چندانی به تحقق این هدف گذاری ها ندارند. رییس کمیسیون انرژی پارلمان بخش خصوصی می گوید: روسیه به دلیل تحریم ها ناچار است که صادرات خود را به کشورهایی شرقی که بازار اصلی هدف ماست، افزایش دهد. در واقع از یک سو احتمال کاهش سهم صادرای ما از بازارهایی همچون چین وجود دارد و از طرف دلیل تخفیف های سنگینی که مسکو برای فروش نفت خود می دهد ما را نیز وارد می کند که نفت خود را ارزان تر از گذشته بفروشیم.
جالب است که بدانید بر اساس داده های ارائه شده توسط آرگوس مدیا، گرید اورال روسیه (گرید اصلی صادرات نفت این کشور)، روز جمعه در بندر پریمورسک دریای بالتیک ۳۷.۸۰ دلار در هر بشکه به فروش رسیده این در حالی است که قیمت نفت شاخص برنت در همان روز به حدود ۷۸.۶۰ دلار بوده است. به عبارت دیگر نفت روسیه حدود ۴۰ دلار ارزان تر از نفت برنت فروخته شده است. این نرخ همچنین بسیار پایین‌تر از سقف ۶۰ دلاری است که گروه ۷ و اتحادیه اروپا برای نفت روسیه در نظر گرفته‌اند.
نظر شما