توافقنامه امان، بغداد و قاهره؛ مسیری جدید برای یکپارچگی اقتصادی

بازار؛ گروه بین الملل: از سال ۲۰۱۹، مصر، عراق و اردن جلسات متعددی را برای بحث در مورد توافقات سه جانبه برای رسمی کردن و تعمیق یکپارچگی اقتصادی برگزار کرده اند. این سه کشور با همکاری میان خود می توانند یک جبهه واحد سیاسی و اقتصادی و یک جمع ۱۵۰ میلیون شهروندی با بیش از ۵۰۰ میلیارد دلار تولید ناخالص داخلی (GDP) و دسترسی به مسیرهای تجاری، بازارها و روابط اقتصادی و سیاسی اصلی را نمایندگی کنند.

عامل کلیدی که موفقیت توافقنامه امان – بغداد - قاهره را تعیین می کند این است که آیا می تواند منافع عملی و ملموس برای سه کشور شرکت کننده به ارمغان آورد یا خیر.

باید گفت هر سه کشور با چالش های مهم اقتصادی، سیاسی، اجتماعی و زیست محیطی روبرو هستند. آنها با همکاری در پروژه‌ها و پیوند دادن بازارها و سیاست‌های خود به یکدیگر، پایه و اساس دستاوردهای بالقوه را تعیین می کنند. با این حال، این پتانسیل تنها در صورتی محقق خواهد شد که توافق نهایی فقط یک اعلامیه خوش بینانه دیگر نباشد، بلکه در عوض اقدامات دقیق و مشخصی را برای رفع موانع و تشویق همکاری و یکپارچگی فرامرزی اتخاذ کند.

برای موفقیت توافقنامه امان – بغداد - قاهره، هر کشور باید از نقاط قوت نسبی خود برای رفع کسری ها در کشور/کشورهای دیگر استفاده کند. مصر، اردن و عراق باید پروژه های زیر را به عنوان راه هایی برای تعمیق سریع همکاری ها و ارائه منافع به همه طرف ها در نظر بگیرند:

بخش نفت: ایجاد پروژه های مشترک پایین دستی پالایشگاه نفت و پتروشیمی با توجه به این مهم که عراق تامین کننده نفت خام بوده و مصر و اردن از ظرفیت پالایشگاهی خود استفاده نموده و دسترسی صادراتی به اروپا را تسهیل می کنند.

بخش گردشگری: توسعه بخش گردشگری عراق با شرکت های مهمان نوازی مصر و اردن که تخصص و سرمایه گذاری را ارائه می دهند. پس از توسعه این بخش، مصر، اردن و عراق می توانند برای بازاریابی بخش گردشگری عراق و منابع گردشگری سلامت اردن در میان کشورهای امان – بغداد - قاهره و همچنین در منطقه همکاری کنند.

بخش ساخت و ساز: با تکیه بر تخصص شرکت های مصری در صنعت ساخت و ساز، به بازسازی زیرساخت های فیزیکی عراق کمک کنند.

انرژی های تجدیدپذیر: کاوش و همکاری در فرصت های جدید برای تولید و ذخیره انرژی های تجدیدپذیر، علاوه بر نمک زدایی آب، بازیافت آب و رشد محصولات در محیط های خشک و کم آب. نیازهای فزاینده ای برای امنیت غذایی و انرژی در این سه کشور وجود دارد که می تواند از طریق استفاده از فناوری سبز برآورده شود.

کارآفرینی: ایجاد یک استراتژی دیجیتال مشترک برای باز کردن بازارها برای راه اندازی کسب و کار به ویژه در صنعت فین تک.

باید گفت توافقنامه امان – بغداد - قاهره فرصتی برای توسعه پایدار بلندمدت در کشورهایی است که در سی سال گذشته از شوک های خارجی متحمل ضرر و زیان شده اند و مهمتر اینکه رهبران هر سه کشور نشان داده اند اراده سیاسی برای اجرای یکپارچگی اقتصادی وجود دارد.

توافقنامه امان – بغداد - قاهره مبتنی بر روابط اقتصادی و سیاسی قابل توجه مصر با اردن و عراق است. در واقع این توافقنامه بازتاب اتحاد سیاسی و اقتصادی بین این کشورها از سی سال پیش است. آنها - همراه با یمن شمالی - در یک شراکت بسیار کوتاه به نام شورای همکاری عربی (ACC) از سال ۱۹۸۹ تا ۱۹۹۰ گرد هم آمدند. شورای همکاری عربی با حمله عراق به کویت در سال ۱۹۹۰ مختل شد، اما روابط اقتصادی آن با مصر و اردن ادامه یافت.

ایران، ترکیه و عراق با همکاری میان خود می توانند یک جبهه متحد سیاسی و اقتصادی و یک جمعی ۱۵۰ میلیون شهروندی، بیش از ۵۰۰ میلیارد دلار تولید ناخالص داخلی، و دسترسی به مسیرهای تجاری، بازارها و روابط اقتصادی و سیاسی را نمایندگی کنند

توافقنامه امان – بغداد - قاهره همچنین می تواند به عنوان آخرین تکرار پروژه شام نو و سایر پروژه های همکاری بین سه کشور دیده شود. برخی از این پروژه ها مشارکت سایر کشورهای منطقه را پیش بینی می کنند.

جذابیت اقتصادی و سیاسی همکاری برای این کشورها به راحتی قابل درک است. مصر به دنبال راه هایی برای گسترش بازار برای صنایع و متحدان خود برای جاه طلبی های رهبری سیاسی منطقه ای خود است. اردن کشوری کوچک در منطقه ای بی ثبات است که توسط همسایگان بزرگتر و قدرتمندتر احاطه شده است. عراق کشوری نفت خیز است که از دهه ها جنگ و درگیری های داخلی بیرون آمده است. این کشور همچنین دارای مرزهای طولانی و سابقه درگیری با ایران و ترکیه است. این سه کشور با همکاری میان خود می توانند یک جبهه متحد سیاسی و اقتصادی و یک جمعی ۱۵۰ میلیون شهروندی، بیش از ۵۰۰ میلیارد دلار تولید ناخالص داخلی، و دسترسی به مسیرهای تجاری، بازارها و روابط اقتصادی و سیاسی را نمایندگی کنند.

روابط تجاری سه کشور عضو توافق نامه امان – بغداد - قاهره

در حال حاضر، روابط تجاری مصر با عراق در حد متوسط است. صادرات مصر به عراق از نظر اندازه و وسعت محدود است و عمدتاً حول محور تجهیزات الکترونیکی، پلاستیک و آهن و فولاد است. در عین حال، واردات مصر از عراق حداقل است و عمدتاً شامل محصولات غذایی و مواد مصرفی است.

پتانسیل افزایش تجارت بین دو کشور قابل توجه است. صادرات مصر به عراق می تواند در صنایعی که مصر در آن رهبر منطقه ای است، مانند ساخت و ساز و خدمات مالی رشد قابل توجهی داشته باشد. در عین حال، با توجه به اینکه مصر واردکننده خالص نفت است، توافقنامه امان – بغداد - قاهره می‌تواند فرصتی برای مذاکره برای تضمین عرضه پایدار نفت با قیمت امتیازی ایجاد کند و خطر نوسانات ارز خارجی و قیمت فروش هر بشکه را به حداقل برساند.

صادرات مصر به اردن عمدتاً بر نفت و مواد معدنی، مواد غذایی و سرامیک متمرکز است. در عین حال، واردات مصر از اردن محدود است و عمدتاً بر روی کودها و مواد شیمیایی متمرکز است. بنابراین، زمینه برای گسترش روابط صادرات/واردات بین دو کشور وجود دارد.

منافع اقتصادی بالقوه حاصل از توافق سه جانبه را می توان با تمرکز بر بخش های خاص واردات/صادرات به حداکثر رساند. مصر دارای مزیت نسبی و پتانسیل صادرات قابل توجهی در خدمات ساخت و ساز، خدمات زیرساختی (از جمله حمل و نقل و مخابرات)، انرژی های تجدیدپذیر، خدمات مالی و خدمات آموزشی است.

همه اینها به طور بالقوه برای اردن و به ویژه عراق جذاب هستند زیرا این کشور زیرساخت های خود را پس از ویرانی های چند دهه اخیر درگیری بازسازی می کند. به طور کلی یکی از مهمترین تأثیرات بالقوه توافقنامه امان – بغداد - قاهره، همکاری بین سه کشور برای دستیابی به دستاوردهایی است که هر یک به تنهایی قادر به انجام آن نیستند.

پتانسیل منافع سیاسی و اقتصادی قابل توجه از توافقنامه امان – بغداد - قاهره واضح است. با این حال دولت های سه کشور باید اطمینان حاصل کنند که منافع اقتصادی ملموس برای جمعیت و صنایع آنها وجود دارد که به ایجاد انگیزه و حمایت برای همکاری نزدیک تر کمک می کند.