تجهیزات نوین آبیاری گران تمام می شود| کشت محصولات با ارزش افزوده بالا به جای پیاز و هندوانه

بازار؛ گروه کشاورزی: در حوزه زراعت یکی از مسائل مهم برای کشاورزان بحث تامین آب جهت آبیاری محصولات کشاورزی است و در این بین با بحرانی تر شدن شرایط اقلیمی جهان و تغییرات رخ داده و از سوی دیگر بروز خشکسالی های اخیر، این امر حائز اهمیت تر شده است. کشور ایران نیز یکی از کشورهای با محدودیت منابع آبی محسوب می شود که سال ها است نسبت به عواقب آن هشدار داده می شود به طوری که گفته می شود میزان مصرف آب در بخش کشاورزی و صنعت بالاترین مقدار نسبت به دیگر بخشها است و باید به نوعی مدیریت شود.

توان مالی کشاورزان برای بهره گیری از تجهیزات نوین آبیاری کم است

از جمله راه های پیشنهادی برای مدیریت مساله کم آبی در حوزه کشاورزی می توان به استفاده از روشهای نوین آبیاری اشاره کرد که کشاورزان نسبت به آن چندان نظر خوبی ندارند. به طوری که محمد رحیمی، کارشناسان بخش به بازار می گوید: در بحث توسعه روشهای نوین آبیاری که غالبا با هدف کاهش میزان مصرف آب در این حوزه است دولت بایستی چند نکته اساسی را در نظر بگیرد. از جمله اینکه کشاورز باید توان مالی پرداخت هزینه های نصب چنین تجهیزاتی را داشته باشد.

رحیمی می افزاید: درست است که در بحث روشهای نوین آبیاری بخش قابل توجهی از هزینه های آن توسط دولت به صورت سوبسید به کشاورز پرداخت می شود اما مساله اینجا است که به قدری قیمت ها بالا رفته است آن هم به این دلیل که عمدتا یا کل سیستم وارداتی است و یا قطعات و مواد اولیه ساخت آنها از بازارهای خارجی تامین می شود ، که برای تولید کننده گران تمام می شود و به تبع کشاورز نیز یارای استفاده از آنها را ندارد.

وی خاطر نشان می کند: مساله بعدی در خصوص استفاده از تجهیزات نوین آبیاری بحث تجربیات نه چندان موفقی است که در برخی مقاطع رخ داده است و آسیب هایی که به تجهیزات وارد شده و برای تعمیر آنها باز هم باید هزینه های هنگفتی توسط کشاورز پرداخت شود. همین امر باعث شده کشاورزان که غالبا جوان هم نیستند و تفکری سنتی دارند چندان راغب به استفاده از این روشها نباشند.

اسطوخودوس؛ جایگزینی مناسب برای محصولات کشاورزی آب بَر

بر اساس این گزارش از دیگر راهکارهایی که برای همزیستی با بحران خشکسالی پیش رو و کاهش مصرف آب در برخی بخشهای پر مصرف همچون کشاورزی مطرح شده، جایگزینی کشت محصولات است. به این معنا که به جای کشت محصولاتی با مصرف آب بالا همچون هندوانه و پیاز از محصولات کم آب بر دیگری استفاده گردد. به طوری که مهدی آزادی به خبرنگار بازار می گوید: مساله اینجا است که هنوز مشخص نیست چرا محصولاتی با مصرف آب بالا در کشور به میزان قابل توجه تولید می شود و در بسیاری مواقع نیز شاهد هستیم به دلایل مختلف یا روی زمین می ماند یا از بازارهای صادراتی برگردانده می شود.

بر اساس آمار فائو در سال زراعی ۲۰۲۰-۲۰۲۱ ایران هفتمین تولید کننده بزرگ محصول آب بر پیاز خشک بوده است

او ادامه می دهد: همانطور که می دانید سال گذشته بخش زیادی از هندوانه ارسال شده ایران به کشور عراق به دلایلی برگشت خورد و به عبارتی از بین رفت.

آزادی می گوید: پیشنهاد ما به دولت این است که آب موجود را صرف تولید محصولاتی با ارزش افزوده بالا کنند و به عنوان مثال به جای کشت پیاز و هندوانه، گیاه اسطوخودوس را پرورش بدهند که بازار بین المللی خوبی نیز دارد.

در سال زراعی ۲۰۲۰-۲۰۲۱ ایران در جایگاه هفتم تولید جهانی پیاز قرار دارد

کشت محصولاتی آب بری همچون پیاز درحالی از سوی کارشناسان مورد انتقاد قرار می گیرد که بر اساس آمار فائو در سال زراعی ۲۰۲۰-۲۰۲۱ ایران هفتمین تولید کننده بزرگ این محصول بوده است.

در واقع بر اساس آمار فائو، در مدت نامبرده بیش از ۲میلیون تن محصول پیاز در ایران تولید شده که از این میزان ۱۱۲ هزار تن آن راهی بازارهای صادراتی شده است.

اگر کشت گلخانه‌ای را در کشور توسعه دهیم قیمت هر قطره آب محاسبه می شود

بر اساس آنچه فائو اعلام کرده است: در سال زراعی ۲۰۲۰-۲۰۲۱ در سراسر جهان حدود ۱۰۰ میلیون تن پیاز خشک تولید شده است که کشور هند با رقم زدن تولیدی بالغ بر ۲۶ میلیون و ۷۰۰ هزار تن اولین تولید کننده بوده است و پس از آن نیز کشورهای «چین با حدود ۲۴ میلیون تن، ایالات متحده با ۳ میلیون و ۸۰۰ هزار تن، مصر با ۳ میلیون و ۱۰۰هزار تن و ترکیه با ۲میلیون و ۲۸۰هزار تن» در جایگاه دوم تا پنجم دنیا قرار دارند.

با توسعه کشت گلخانه ای قیمت هر قطره آب محاسبه می شود

فائو همچنین با ارائه آماری در خصوص صادرات محصول آب بر پیاز خشک می گوید: در سال زراعی ۲۰۲۰-۲۰۲۱ کشور هلند با صادراتی بیش از یک میلیون و ۷۵۰ هزار تن اولین صادر کننده این محصول محسوب می شود.

فائو همچنین می گوید: کشورهای «هند با صادرات یک میلیون و ۴۴۰ هزار تن، چین با ۸۸۰ هزار تن، مکزیک یا ۴۲۴ هزار تن و مصر با حدود ۳۷۰ هزار تن» در جایگاه دوم تا پنجم صادرات جهانی پیاز خشک قرار دارند.

از سوی دیگر فائو می گوید: در بحث ارسال محصول پیاز خشک به بازارهای صادراتی ایران نیز با صادرات ۱۱۲هزار تن از این محصول جایگاه پانزدهم دنیا را از آن خود کرده است.

بر اساس این گزارش، بحث بهینه سازی مصرف آب در بخش کشاورزی کشور در حالی یکی از اصلی ترین مسائل مطرح است که وزارت نیرو معتقد است مصرف آب در بخش کشاورزی بیش از ۹۲ درصد است و اگرچه وزارت جهاد هیچ گاه این آمار را نپذیرفته است اما کارشناسان می گویند: برای مصرف بهینه آب در بخش کشاورزی نمی توان به شیوه های رایج فعلی در کشور متکی بود و ادامه داد و باید از تجربه کشورهای موفق در این حوزه استفاده کرد. به طوری که پیش از این علی شمس اردکانی کارشناس اقتصاد انرژی به خبرنگار بازار در این خصوص گفت: قیمت آب قبل از استخراج باید تعیین شود. بنابراین در راستای تحقق این امر اگر ما کشت گلخانه‌ای را در کشور توسعه دهیم قیمت هر قطره آب محاسبه می شود چون آب ثروت ملی است و لذا الزامی است که پول آب را در خزانه سرمایه گذاری کنیم نه اینکه صرف بودجه جاری شود و در نهایت محصولاتی با آن تولید شود که هیچ ارزش ریالی ندارد.