بازار؛ لیلی زواره‌ای: اواخر آذرماه سال ۸۸ را کمتر کسی است که به یاد نداشته‌باشد؛ در تاریخ یاد شده، رئیس جمهور وقت در صفحه تلویزیون ظاهر شد و از اجرای قانون هدفمندی یارانه‌ها و اصلاح قیمت‌ها خبر داد اما یارانه ۴۵ هزار تومانی که به تعداد افراد خانوار واریز می‌شد، آنقدر قابل توجه بود که همگان را به اجرای این قانون راغب کند.
حدود پنج هزار تومان از این مبلغ به یارانه نان اختصاص داشت؛ یعنی هر فرد خانوار در ماه به این اندازه می توانست نان مصرف کند و مازاد آن را باید از جیب پرداخت می‌کرد.
حالا پس از گذشت بیش از یک دهه، تاریخ به گونه دیگری تکرار و یارانه آرد حذف شده‌است اما این بار از اصلاح قیمت سخنی گفته نمی‌شود و هوشمندسازی مصرف و توزیع آرد و نان مطرح است. طرحی که پس از اجرا به صورت پایلوت و عدم اعلام نقاط ضعف، مهمان کلانشهرها شد تا در بلوای گرانی و کمبود غلات جهانی، ماندگاری گندم و آرد را در داخل مرزهای کشور تضمین کرده و یارانه سنگین آن، هدفمند پرداخت شود.
گفته می‌شود پس از اجرای آزمایشی این طرح، سهمیه یارانه افراد به تفکیک خانوار مشخص شده و به‌صورت اعتبار خرید نان در کارت بانکی سرپرست خانوار شارژ می شود تا از آن برای خرید نان به میزان سهمیه مقرر استفاده شود.
بلوای احتکار و قاچاق آرد تمام می شود؟!
با اجرای یک طرح قرار است از توزیع خارج از شبکه، احتکار و قاچاق آرد جلوگیری و توزیع آرد در نانوایی‌ها عادلانه و الگوی مصرف اصلاح شود. در حال حاضر میانگین مصرف ماهانه گندم در استان اصفهان ۴۵ هزار تن است که با استحصال سبوس و سایر ضایعات، نانوایی‌های استان حدود ۳۹ هزار تن آرد مصرف می‌کنند و با اجرای طرح هوشمندسازی آرد و نان در مصرف آرد استان ۲۵ تا ۳۰ درصد صرفه جویی رخ می‌دهد.
به گفته مدیر کل غله و خدمات بازرگانی استان اصفهان، تا پایان تیرماه همه واحدهای نانوایی استان به کارتخوان مخصوص طرح هدفمندی یارانه نان مجهز می‌شوند.
افزایش کیفیت نان؛ رویایی که تاکنون محقق نشده است
محسن ضیایی در گفت و گو با خبرنگار بازار گفت: با اجرای این طرح هیچ تغییری در تقاضای مردم و همچنین قیمت نان ایجاد نشده و قیمت نان و مقدار خرید آن توسط مردم، تغییر نمی‌کند.
او ادامه داد: با اجرای طرح هدفمندی یارانه نان علاوه بر جلوگیری از سوء استفاده از یارانه نان، کیفیت تولید این قوت غالب سفره‌های مردم هم افزایش پیدا خواهد کرد؛ جلوگیری از عرضه خارج از شبکه آرد و نان و پیشگیری از قاچاق این محصول از دیگر مزایای اجرای این طرح است که ضیایی به آن اشاره می‌کند آن هم در شرایطی که دهه های متوالی است تغییر کیفیت نان به یک رویا برای مردم اصفهان مبدل شده است.
از آنجایی که قیمت برنج بسیار افزایش یافته و حجم مشتریان نانوایی هم متاثر از نرخ برنج رشد کرده است؛ در شرایطی که جنگ روسیه و اوکراین قیمت آرد و گندم را نه تنها افزایش داده که این کالای استراتژیک در بازار جهانی نایاب هم شده، دولت چگونه می تواند حجم آرد مورد نیاز را تامین کند؟
در واقع در مورد اجرای این طرح سوالاتی وجود دارد که مسئولان ذی‌ربط تاکنون پاسخی برای آنها ارائه نداده‌اند؛ تا چند هفته قبل نانوایی‌های سطح شهر اعم از یارانه و آزادپزها نان را با نرخ‌های متفاوتی ارایه می کردند.
طرح یاد شده گویا قرار است نانوایی‌های یارانه پز را سر و سامان دهد اما از آنجایی که قیمت برنج بسیار افزایش یافته و در ماه‌های اخیر حجم مشتریان نانوایی هم متاثر از نرخ برنج رشد کرده، طبیعی است که با حذف آرد یارانه ای و نیمه آزاد، قیمت نان آزاد هم بسیار افزایش می یابد و بنابراین همه جمعیت نان خور به سمت استفاده از نان یارانه‌ای حرکت می‌کنند.
سوال اینجاست که در شرایطی که جنگ روسیه و اوکراین قیمت آرد و گندم را به نوعی افزایش داده که این کالای استراتژیک در بازار جهانی هم نایاب شده، دولت چگونه می تواند حجم آرد مورد نیاز را تامین کند؟
سوال دیگری نیز درباره خرید نان برای مراکزی مانند بیمارستانها، زندانها، سربازخانه‌ها و مراسم‌های مذهبی مطرح می‌شود و اینکه این مراکز چگونه باید از یارانه نان استفاده کنند؟
آرد در اصفهان آزاد شد
معاون توسعه بازرگانی جهاد کشاورزی استان اصفهان در گفت و گو با خبرنگار بازار طرح هوشمندسازی آرد و نان را به دو مرحله تقسیم کرد و گفت: در استان اصفهان حدود چهار هزار و ۶۰۰ واحد نانوایی سنتی از نوع یک و دو فعال است که گام نخست طرح هوشمندسازی برای آنها اجرا می‌شود.
به گفته امید شریفی، فروش هوشمند نان در هر واحد نانوایی که دستگاه‌های پوز در آن نصب شده، آغاز شده و با توجه به اینکه قیمت گندم به ۱۲ هزار تومان و قیمت آرد به ۱۵ تا ۱۶ هزار تومان رسیده است، پس از نصب این واحدهای هوشمند در همه استانها، آغاز فرایند تغییر مکانیزم یارانه به صورت ملی انجام خواهد شد.
وی تصریح کرد: دولت با پرداخت یارانه به مردم و نانوایان از قاچاق آرد جلوگیری و قیمت آن را یکنواخت کرد.
نان با قیمت‌های مصوب سال گذشته
شریفی تاکید کرد: تغییر قیمت و محدودیتی در فروش و عرضه نان‌های سنتی مشمول یارانه نداشته و نان مصرفی با قیمت‌های مصوب سال گذشته و سه ماهه امسال در اختیار مردم استان اصفهان قرار می‌گیرد.
گفتنی است با اجرای این طرح نانوایی‌های یارانه‌ای نمی‌توانند نان را با هر قیمتی به فروش برسانند و قیمت براساس نرخ مصوب درج شده در دستگاه کارتخوان محاسبه می‌شود.
به گفته شریفی، هدف از اجرای این طرح، دستیابی به آمار پخت نان و تناسب با آرد توزیع شده است تا با تصحیح فرایند توزیع، دستیابی مردم به یارانه نان فراهم شود.
وی درباره نانوایی های آزاد پز نیز گفت: نان‌های صنعتی آزادپز در فاز دوم اجرای طرح هوشمندسازی یارانه نان قرار دارند؛ اجرای این طرح برای واحدهای آزادپز در دومین مرحله به معنای رهاسازی واحد نیست بلکه در حوزه نان‌های صنعتی با وجود آزادسازی نرخ‌ها برای جلوگیری از گران‌فروشی سقف قیمت‌ها به اتحادیه‌ها ابلاغ شده و این واحدها می‌توانند آرد را از کارخانجات به قیمت مشخص خریداری کنند.
طرح هوشمندسازی فروش نان به گونه‌ای تعریف شده که فروش بیشتر نان سودآوری بیشتری را برای نانوا به همراه داشته باشد و هدف اصلی آن کنترل مصرف نان در کشور است
او ادامه داد: کارگروه استانی سازماندهی آرد و نان نیز حداکثر قیمت انواع مختلف نان آزادپز را به اتحادیه و واحدهای صنفی ابلاغ کرده است.
از آنجایی که نانوایی های سنگک در اصفهان آزادپز هستند، پس از اجرای این طرح، قیمت نان خود را به هشت تا ۱۰ هزارتومان افزایش داده اند که افزایش ۱۰۰ درصدی را نشان می‌دهد. قیمت انواع مدلهای نان آزادپز نیز از دو تا ۶ هزار تومان متغیر است. نان بربری هم از یک هزار و ۸۰۰ تومان به سه تا چهار هزار تومان و قیمت هر قرص نان کمشچه موجود در سوپرمارکت‌ها و فروشگاه‌های زنجیره ای از دو تا حدودسه هزار تومان متغیر است.
نان بیشتر، پول بیشتر
اما به گفته نائب رئیس انجمن علوم و فنون غلات اصفهان، طرح هوشمندسازی فروش نان به گونه‌ای تعریف شده که فروش بیشتر نان سودآوری بیشتری را برای نانوا به همراه داشته باشد و هدف اصلی آن کنترل مصرف نان در کشور است.
محمدرضا خواجه ادامه داد: اجرای این طرح مشخص می‌کند که چه میزان آرد، گندم و نان مصرف شده که باعث هدفمندسازی مصرف نان می‌شود.
وی معتقد است نرخ‌های ارائه شده فعلی، براساس قیمت تمام شده پخت نان نبوده و طبق قیمت سال گذشته تعیین شده که موفقیت طرح را کاهش می دهد چرا که چنین طرحی تا زمانی موفق خواهد بود که قیمت نان براساس آنالیز فنی تنظیم شود.
وی در مورد دلیل افزایش زیاد قیمت نان‌های آزاد، گفت: نانوایی‌های سنتی که مجوز آزادپز بودن را دارند به دلیل گرانی آرد، چاره‌ای جز افزایش نرخ نان ندارند چرا که قیمت هر کیسه آرد از ۳۰۰ هزار تومان به ۶۰۰ تومان افزایش یافته است.
خواجه در مورد قیمت انواع آرد آزاد و دولتی، گفت: آرد دولتی کیسه‌ای ۳۵ هزار تومان، آرد نیمه‌دولتی ۵۰ هزار تومان و آرد آزاد ۵۵۰ هزار تومانی عرضه می‌شد و تا سال گذشته هر نانوایی که کمبود آرد داشت، آرد خود را به‌صورت زیرزمینی تهیه می‌کرد که قیمت آن کیسه‌ای ۵۰ هزار تومان بود که امروز همه آردها کیسه‌ای ۵۵۰ هزار تومان به فروش می‌رسد.
نکته مهم اینکه با آزاد شدن قیمت آرد، نانوایان یارانه‌ای باید آرد را به قیمتی حدود ۱۰ برابر گران‌تر از ماه‌های قبل خریداری کنند. باید از مسئولان پرسید قشری که همیشه با کمبود درآمد و سرمایه در گردش اندک دست و پنجه نرم کرده، چگونه ظرف چند هفته سرمایه در گردش خود را ۱۰ برابر کند تا بتواند آرد مورد نیاز را خریداری کند؟
نظر شما