بازار؛ گروه آب و انرژی: بحران اوکراین تامین انرژی اروپا و آمریکا را به چالش کشیده است. چند ماهی است که بهای نفت در کانال بالای ۱۰۰ دلار در نوسان است. قیمت بنزین هم رکود های تاریخی را به ثبت رسانده و حالا بهای هر گالن از این سوخت در آمریکا حالا به بیش از ۵ دلار رسیده است. بازار گاز هم دست کمی از دیگر از سایر سوخت ها نداشته و تحریم های مسکو آینده این بازار را حسابی تیره و تار ساخته است. آنگونه که راشاتودی در گزارش به نقل از ریستاد انرژی آورده که قیمت گاز در اتحادیه اروپا در زمستان امسال به ۳۵۰۰ دلار در هر یک هزار متر مکعب برسد. بازارهای بزرگ مصرف حالا خود را به آب و آتش می زنند تا کمی از فشار تورمی ناشی از رشد قیمت ها بکاهند. بعد از اینکه آمریکا برای تعدیل قیمت بخش زیادی از ذخایر استراتژیک خود را آزاد کرد حالا خبر از شروع صادرات نفت ونزوئلا به اروپا می رسد. در شرایطی ۶۵۰ هزار بشکه نفت کشور در آمریکای جنوبی توسط شرکت انی ایتالیا راهی قاره سبز شده که سهم ایران از بازار اروپا همچنان صفر است.
از فرصتی که بازار نفت در اختیار ما گذاشته بود، نتوانستیم استفاده کنیم. حالا در بهترین شرایط تولیدات ما حدود ۲.۵ میلیون بشکه؛ یعنی حدود ۱.۵ میلیون بشکه کمتر از ظرفیت واقعیمان است
فرش قرمز اروپایی ها برای نفت و گاز ایران
مرتضی بهروزی فر کارشناس انرژی در اینباره به بازار می گوید: از فرصتی که بازار نفت در اختیار ما گذاشته بود، نتوانستیم استفاده کنیم. در حالیکه می توانستیم در فرصتی که پاندمی کرونا و البته جنگ روسیه و اوکراین فراهم کرده بود، به سرعت سهم خود را از بازار جهانی به دست آورده و تولیدات خود را به مقدار قبل از تحریم ها برسانیم. اما حالا در بهترین شرایط تولیدات ما حدود ۲.۵ میلیون بشکه؛ یعنی حدود ۱.۵ میلیون بشکه کمتر از ظرفیت واقعیمان است.
او با بیان اینکه ایران در حال اوت شدن از بازار انرژی دنیاست، ادامه داد: رقبای نفتی ایران به واسطه افزایش درآمدهای حاصل از گرانی انرژی به سرعت در حال توسعه هستند. به عنوان مثال زمانی تولیدات نفتی عراق کمتر از ایران بود اما این کشور حالا تقریبا دو برابر ایران نفت تولید می کند. قطر با توتال که ایران چند سال پیش می خواست با آن قرارداد امضا کند، قرارداد امضا کرده است.
این کارشناس انرژی ادامه داد: فشارهای تحریمی بایدن قابل مقایسه با دوران ترامپ نبود. با این وجود حتی نتوانستیم یک قطره نفت خود را به اروپا بفرستیم. حال آنکه شاهد هستیم که ونزوئلا با شرایط تحریمی تقریبا مشابه توانست اولین محموله نفتی خود را به اروپا ارسال کند. این عقب نشینی آمریکا در مورد ونزوئلا نشان می دهد که ایران هم می توانست به یک دیپلماسی فعال انرژی از این فرصت استفاده کند. حتی با توجه به شرایطی در بازار جهانی حاکم است حتی اروپا حاضر برای نفت و گاز ایران فرش قرمز پهن کند به شرطی که منافع ملی خود را در نظر بگیریم.
عقب نشینی آمریکا در مورد ونزوئلا نشان می دهد که ایران هم می توانست به یک دیپلماسی فعال انرژی از این فرصت استفاده کند. حتی با توجه به شرایطی در بازار جهانی حاکم است حتی اروپا حاضر برای نفت و گاز ایران فرش قرمز پهن کند به شرطی که منافع ملی خود را در نظر بگیریم
احیای صنعت نفت تنها در گرو تعاملات جهانی
او در بخش دیگری از سخنان خود با تاکید بر اینکه احیای صنعت نفت ایران بدون برجام و البته ارتباط با دنیا ممکن نیست، ادامه داد: برای اینکه مشکلات روزمره ما در صنعت نفت حل شود، طبق ادعای مسئولین وزارت نفت به ۱۶۰ میلیارد دلار سرمایه گذاری جدید نیاز داریم. چرا که تنها با رشد فروش و البته درآمدهای نفتی به تنهایی نمی توان دردی از مشکل این صنعت باز کرد.
بهروزی فر در توضیح ادعای خود گفت: بر اساس قانون تنها ۱۴.۵ درصد از درآمدهای نفتی سهم خود نفت است. به عبارتی حتی اگر ۸۰ میلیارد دلار هم نفت بفروشیم چیزی حدود ۱۲ میلیارد دلار آن به خود نفت می رسد. این در حالی است که اگر سالهاست سرمایه گذاری قابل قبولی در این صنعت رخ نداده و از عقب ماندگی بزرگی در رنج هستیم. به نظر من برای جبران این عقب ماندگی و البته رسیدن به یک وضعیت ثابت اقتصادی دست کم باید ۵۰۰ میلیارد دلار سرمایه گذاری خارجی در این صنعت جذب شود تا بتوانیم تولید داخلی خود را افزایش داده و البته جلوی رشد نرخ تورم گرفته شود. به طور قطع سرمایه گذاری خارجی هم زمانی اتفاق می افتد که ارتباط ما با بازارهای جهانی اصلاح شود.
این کارشناس انرژی معتقد است که افزایش درآمد نفتی کشورهای رقیب ایران قدرت اقتصادی و سیاسی آنها را افزایش داده و حتی می توانند به تهدیدی امنیتی برای ایران تبدیل شوند.
بر اساس قانون تنها ۱۴.۵ درصد از درآمدهای نفتی سهم خود نفت است. به عبارتی حتی اگر ۸۰ میلیارد دلار هم نفت بفروشیم چیزی حدود ۱۲ میلیارد دلار آن به خود نفت می رسد. این در حالی است که برای جبران عقب ماندگی و البته رسیدن به یک وضعیت ثابت اقتصادی دست کم باید ۵۰۰ میلیارد دلار سرمایه گذاری خارجی در این صنعت جذب شود
وقتی کشورهای مصرف کننده انرژی خود را به آب و آتش می زنند
۲۷ کشور عضو اتحادیه اروپا واردات نفتی که طریق نفت کش صورت می گرفته را تحریم کرده و به ناچار دست به دامن روش های دیگری برای تامین انرژی مورد نیاز خود شده اند. نگرانی از رشد بیشتر قیمت ها موجب شده که آمریکا بخش زیادی از ذخایر استراتژیک خود آزاد کند. از طرفی برخی منابع خبری اعلام کردند که نخستین محموله نفتی ونزوئلا بعد از دو سال توقف حالا راهی بازار اروپا شده است. با این وجود نگرانی ها درباره رشد دوباره قیمت نفت وجود دارد. جیمی دیمون، مدیر عامل بانک سرمایه گذاری جی پی مورگان عقیده دارد قیمت نفت در ادامه سال جاری میلادی به ۱۷۵ دلار در هر بشکه می‌رسد. جرمی ویر، رییس گروه تجارت کالای ترافیگورا هم قیمت نفت را رو به بالا پیش بینی می کند. بانک سرمایه گذاری گلدمن ساچز متوسط قیمت نفت در سه ماهه سوم سال جاری میلادی را ۱۴۰ دلار در هر بشکه تخمین می‌زند. قیمت نفت در حال حاضر به حدود ۱۱۳ دلار در هر بشکه رسیده است.
شرایط در بازار دیگر سوخت ها هم خیلی مساعد نیست. میانگین قیمت در آمریکا به ۵.۰۱۶ دلار در هر گالن رسید که رقمی بی سابقه در تاریخ این کشور محسوب می شود. قیمت گاز در اروپا به خاطر کاهش جریان گاز از خط لوله نورد استریم افزایش بی سابقه ای را تجربه می کند. ارقام آژانس بین‌المللی انرژی نشان می‌دهد که در سال ۲۰۲۱، اتحادیه اروپا ۱۵۵ میلیارد متر مکعب گاز طبیعی از روسیه وارد کرد که حدود ۴۵ درصد از واردات گاز اتحادیه اروپا و نزدیک به ۴۰ درصد از کل مصرف گاز آن را تشکیل می‌داد. به گفته تحلیل گران بازار انرژی، تصمیم اتحادیه اروپا برای کاهش وابستگی خود به روسیه هزینه بسیاری را در پی خواهد داشت.
آدون مارتینسن، رئیس تحقیقات خدمات انرژی در مؤسسه ریستاد گف که «جهان اکنون بیش از هر زمان دیگری برای انرژی هزینه می‌کند. سال ۲۰۱۴ آخرین باری بود که شاهد اعداد مشابهی بودیم.» همچنین بر اساس پیش بینی های صورت گرفته هزینه کشورها برای صنایع بالادستی نفت با تولید ۹۹.۶ میلیون بشکه در روز، ۱۶ درصد افزایش یابد و به ۶۵۸ میلیارد دلار در سال جاری میلادی برسد. ریستاد انرژی در گزارشی آورده که مخارج بخش گاز و LNG نیز با ۱۵ درصد افزایش به ۴۰۱ میلیارد دلار خواهد رسید که تولید جهانی آن از ۳۹۰ به ۳۹۶ میلیون فوت مکعب در روز خواهد رسید.
روسیه در ۱۰۰ روز جنگ خود با اوکراین توانسته ۱۰۰ میلیارد دلار درآمد از محل فروش نفت، گاز و سایر فرآورده های نفتی به دست بیاورد؛ درآمد نفتی عراق به بالاترین مقدار طی نیم قرن اخیر رسیده و پیش بینی می شو د عربستان رشد اقتصادی خود را به ۱۰ درصد برساند
برندگان بازار نفت ۱۰۰ دلار چه کسانی هستند
درست در شرایطی که کشورهای مصرف کننده انرژی خود را به آب و آتش می زنند تا بتوانند بار تورمی افزایش قیمت انرژی را کم کنند، غول های نفتی دنیا شرایط بسیار خوبی را تجربه می کنند. آمارهای موجود از بهبود رشد اقتصادی در این کشورها خبر می دهد. سعودی ها که در سال ۲۰۲۱ درآمد نفتی خیره کننده‌ای معادل ۲۰۵.۹ میلیارد دلار داشته، حالا در سال ۲۰۲۲ با فروش نفت خود توانسته است به مازاد بودجه برسد. بر اساس گزارش وبگاه مدیریت امور اوپک و روابط با مجامع انرژی وزارت نفت، وزارت دارایی عربستان اعلام کرده است که میزان مازاد بودجه این کشور در سه ماهه اول سال ۲۰۲۲ به ۱۵.۳ میلیارد دلار رسیده که ریشه اصلی آن افزایش قیمت نفت و تقویت تولید و صادرات این کشور بوده است و پیش‌بینی می‌شود عربستان بیشترین رشد اقتصادی خود را در ۱۰ سال گذشته تجربه کند. طبق گزارش اویل پرایس، عربستان در ماه فوریه ۷.۳۰۷ میلیون بشکه در روز نفت خام به بازارهای جهان صادر کرده که بالاترین میزان صادرات عربستان از آوریل ۲۰۲۰ است.
جدیدترین آمار منتشر شده هم نشان می دهد که روسیه در ۱۰۰ روز جنگ خود با اوکراین توانسته ۱۰۰ میلیارد دلار درآمد از محل فروش نفت، گاز و سایر فرآورده های نفتی به دست بیاورد؛ تقرییا برابر درآمد نفتی عربستان. اما عراق از دیگر برندگان رشد قیمت طلای سیاه در ماه های گذشته است. این کشور که د گذشته تولیداتش کمتر از ایران بوده حالا توانسته به دومین تولیدکننده نفت اوپک تبدیل شود. بر اساس اعلام وزارت نفت عراق، این روزها درآمد ماهانه عراق از صادرات نفت به حدود ۱۱ میلیارد دلار رسیده است. این رقم، بالاترین درآمد نفتی عراق در نیم‌قرن گذشته است. در شرایطی که حالا صادرات نفت ایران به حدود ۷۰۰ تا ۸۰۰ هزار بشکه در روز رسیده، صادرات نفت عراق از روزانه سه میلیون و ۲۴۰ هزار بشکه گذشته است.
عراق که حالا دومین تولید کننده بزرگ نفت خام اوپک است در ماه مه حدود ۴.۴ میلیون بشکه نفت تولید کرده این در حالی است که در همین مدت تولید نفت ایران ۲.۵ میلیون بشکه در روز بوده است
اما عراق که حالا دومین تولید کننده بزرگ نفت خام اوپک است در ماه مه حدود ۴.۴ میلیون بشکه نفت تولید کرده این در حالی است که در همین مدت تولید نفت ایران ۲.۵ میلیون بشکه در روز بوده است. بغداد که توانسته درآمد صادراتی حاصل از فروش نفت خود را ۱۱ میلیارد دلار برساند به دنبال آن است که تا سال ۲۰۲۵ تولید نفت خود را به روزانه شش میلیون بشکه برساند. همچنین رویترز با اشاره به سرمایه‌گذاری ۱۰میلیارددلاری چینی‌ها در بازار انرژی عراق، چندی پیش خبر داد که این کشور پیشنهاد سه قرارداد نفتی با چین را رد کرده زیرا نگران است که با سیطره بیشتر چینی‌ها به میادین نفتی این کشور، سایر شرکای غربی احساس خطر کنند.
از آن سو قطر هم که با صادرات ال ان جی درآمد بسیاری را به جیب بزند این روزها بیشتر از هر زمانی به دنبال توسعه میادین مشترک با ایران و البته برداشت بیشتر از پارس جنوبی است. حالا درست در شرایطی که گفته می شود آلمان می خواهد ال ان جی قطر را جایگزین گاز روسیه کند، این کشور قراردادی را با توتال قراردادی را برای توسعه میدان گازی گنبد شمالی، میدان مشترک گازی با ایران(پارس جنوبی) بسته است؛ قراردادی که می تواند به افزایش برداشت از این میدان مشترک و مهاجرت گاز به این کشور منجر شود.
درست در شرایطی که غول های نفتی در تلاش هستند که از این وضعیت بازار نهایت استفاده را برده و سرمایه مورد نیاز خود را تامین کنند، ایران در حال از دست دادن بازارهای سنتی خود است. بازارهایی همچون چین که در سایه تخفیف های نفتی مسکو این روزها بیشتر از هر زمانی مقصد نفت روسیه شده است.
نظر شما