تهمینه غمخوار؛ بازار: ابراهیم رئیسی رئیس‌جمهور ایران در تماس تلفنی با رئیس جمهور سنگال و رئیس دوره‌ای اتحادیه آفریقا، با تبریک فرا رسیدن روز ملی آفریقا به وی، مردم این قاره و ملت سنگال گفت: جمهوری اسلامی ایران شریک قابل اعتمادی برای همه ملل آفریقا بوده و خواهد بود.
رئیس جمهور با اشاره به توان بالای فنی و مهندسی جمهوری اسلامی اظهار داشت: تهران_داکار روابط خوبی با یکدیگر دارند، اما این سطح از روابط قابل قبول نبوده و باید تا سطح مناسبی ارتقاء یابد.
رئیسی توجه به قاره آفریقا را یکی از محورهای اصلی سیاست خارجی ایران عنوان نموده و تأکید کرد: ما برای گسترش روابط با قاره آفریقا خصوصا سنگال و توسعه روابط جنوب - جنوب آمادگی کامل داریم و در این زمینه هیچ محدودیتی وجود ندارد.
در همین راستا و بر اساس اهمیت موضوع روابط ایران و قاره سیاه و تمرکزی که دولت رئیسی بر توسعه این روابط قرار داده، در ادامه به بررسی روابط دوجانبه جمهوری اسلامی و افریقا بالاخص سنگال در سالهای اخیر از زبان دکتر «جعفر قنادباشی»، سفیر اسبق ایران در لیبی و کارشناس ارشد مسائل آفریقا و غرب آسیا می پردازیم:
دکتر «جعفر قنادباشی» در ابتدا گفت: آفریقا برخلاف تصوری که کشورهای مختلف در فضای رسانه ای دارند، قابلیت های بسیار زیادی دارد. ممکن است برخی از کشورهای افریقایی که بخشی از آن به استعمار و قسمتی نیز به آب و هوای نامطلوب برمیگردد، کشورهای بسیار فقیری باشند، اما به این معنا نیست که تمام کشورهای این قاره که تعداد آن ها ۵۴ کشور است، در فقر به سر می برند.
وی افزود: در آفریقا فقیرترین کشورها، غنی ترین سرزمینها به لحاظ برخورداری از معادن و محصولات گرانبهای جنگلی و کشاورزی در نظر گرفته می شوند. اگر در میان این ۵۴ کشور افریقایی، ۱۰ کشور جزء فقیرترین کشور در جهان شناخته می شوند، اما در مقابل ۲۰ کشور از ثروتمندترین کشورهای دنیا هستند که در قاره افریقا قرار دارند چرا که دارای معادن تیتانیوم، آلومینیوم، طلا و الماس هستند. بهترین طلاها و همچنین اورانیوم، نفت و گاز به میزان زیادی در این کشورها یافت می شود.
این کارشناس ارشد مسائل آفریقا اذعان کرد: با این حال، متاسفانه جمهوری اسلامی به رغم مقبولیتی که در میان ملتهای افریقایی با توجه به مواضع ضد استعماری و این موضوع که به آزادی سیاه پوستان در افریقای جنوبی کمک کرد یعنی نلسون ماندلا ایران را به عنوان یکی از حامیان افریقای جنوبی و نهضت سیاه پوستان دانسته، دارد، از این ظرفیت بزرگ استفاده نکرده است. به خصوص که برخی از کشورهای غنی از منابع معدنی و کشاورزی افریقایی می توانند پذیرای محصولات ایرانی در عرصه صنعت و کشاورزی باشند. برخی از محصولات و میوه ها مانند سیب که در ایران تولید زیادی دارد، میتواند به آن کشورها که با نبود یا کمبود این میوه مواجه هستند، صادر شود.
در طول ۴۳ سال گذشته، روابط ایران با برخی از کشورهای افریقایی در حد مناسب و مطلوبی بوده است، اما از هیچکدام از این روابط، پایدار و مداوم نبوده است
وی گفت: همچنین، افریقا می تواند پذیرای خدمات فنی و مهندسی و پزشکی ایران باشد. ایران می تواند پزشکان و مهندسان خود را که در صدد اشتغال هستند، به این کشورها برای کار اعزام نماید و درآمدهای قابل ملاحظه ای هم برای این افراد و هم کشور کسب نماید در حالی که از طرفی برای کشورهای آفریقایی نیز منفعت و سود قابل توجهی دارد. جمهوری اسلامی متاسفانه از این ظرفیت استفاده نکرده است.
سفر اسبق ایران در لیبی تصریح کرد: البته در طول ۴۳ سال گذشته روابط ایران با برخی از کشورهای افریقایی در حد مناسب و مطلوبی بوده است، اما از هیچکدام از این روابط، پایدار و مداوم نبوده است. این موضوع نشئت گرفته از کاستی و اهمال ورزی های ما در وزارت خانه های مربوطه در عرصه واردات و صادرات و عدم شناخت بخش خصوصی از قابلیت ها و ظرفیت های این قاره است.
وی ادامه داد: نبود خط هوایی مستقیم به افریقا نیز یکی دیگر از موانع موجود در تداوم روابط طرفین بوده است. علاوه بر آن، نبود شعبه های بانکی برای جا به جایی پول در کنار عدم شناخت قاره افریقا از پتانسیل های ایران و محصولات و تولیدات ایرانی با قیمت مناسب نسبت به کالاهای اروپایی و حتی برخی از محصولات آسیایی نیز از جمله موانع توسعه روابط در نظر گرفته می شود.
قنادباشی گفت: جمهوری اسلامی باید برای روابط با این قاره راهبرد مشخص و تعریف شده ای را تدوین نماید. در این تدوین کشور باید در ابتدا آن دسته از کشورهای افریقایی را که قابلیتهای لازم برای همکاری های دوجانبه را دارد دسته بندی و مشخص نماید و با کشورها روابطی را پایه گذاری کند که با تغییر دولتها دچار دگرگونی و تحول نشده و پایدار باشد. به عبارت دیگر اگر برندی از ایران در آفریقا شناخته شود، باید این برند در ارسال و صادرات تداوم داشته باشد. برای مثال، ایران ترانسفورماتورهای برقی و برخی از محصولات و اتصالات مربوط را تولید و به کشورهای افریقایی صادر می کند. در همین راستا، جمهوری اسلامی باید بتواند خدمات پس از فروش را نیز فراهم نماید تا روابط پایداری ایجاد شود.
وی افزود: خطوط کشتیرانی ایران تا اندازه ای از این ظرفیت برخوردارند که به کشورهای افریقایی به خصوص بنادر شرقی افریقا که راه آسانی است، متصل شوند. بر همین اساس، این خطوط باید این آمادگی و شناخت بیشتری از بنادر صادراتی آفریقا پیدا کنند تا با استفاده از این بنادر کالاهای ایرانی به برخی از کشورهای ثروتمند آفریقایی که در کنار ساحل قرار دارند، ارسال شود.
جمهوری اسلامی از نظر دولتهای افریقایی یک شریک تجاری مناسب در نظر گرفته می شود و با اینکه هر ساله در اجلاس سران خود ایران را به عنوان عضو ناظر می پذیرند، اما ایران این شراکت را مورد عنایت عملی خود قرار نداده و در عمل در عرصه توسعه تجارت دوجانبه کاستی هایی مشاهده شده است
قنادباشی گفت: به هر ترتیب، جمهوری اسلامی از نظر دولتهای افریقایی یک شریک تجاری مناسب در نظر گرفته می شود به طوری که هر ساله در اجلاس سران خود ایران را به عنوان عضو ناظر می پذیرند. با این حال، ایران این شراکت را مورد عنایت عملی خود قرار نداده و در عمل در عرصه توسعه تجارت دوجانبه کاستی هایی مشاهده شده است. جمهوری اسلامی در حوزه نفت و گاز با کشورهای آفریقایی مواضع یکسانی دارد و در اوپک مانند کشورهای الجزایر، لیبی و آنگولا که اخیرا به عضویت درآمده، دارای منافع مشترک است. طبیعتا، این حوزه پیوندی میان ایران و کشورهای افریقایی و زمینه ای برای همکاری های مشترک اقتصادی است.
دیپلمات سیاست خارجی اضافه کرد که علاوه بر آن، در حوزه گاز نیز می توان همکاری ها را توسعه داد. الجزایر یکی از گازخیزترین کشورهای افریقایی است که ایران و این کشور افریقایی دارای مواضع مشترک در اوپک گازی هستند که می توانند نقش اساسی در تعیین قیمت جهانی گاز و جلوگیری از اجحاف کشورهای خریدار در تعیین این قیمت ایفا نمایند. لذا، در عرصه گازی نیز ایران و افریقا می توانند در جهت توسعه مناسبات تجاری حرکت کنند.
قنادباشی بیان کرد: در میان ۵۴ کشور افریقایی، ۲۷ کشور مسلمان هستند و از نظر فرهنگی دارای اشتراکات زیاد با ایران و نسبت به جمهوری اسلامی خوشبین هستند. قسمتی از این خوش بینی به ایستادگی در برابر استعمار و دفاع از نهضت سیاه پوستان بر می گردد و بخشی دیگر این است که ما به عنوان یک کشور اسلامی سعی در پیاده نمودن قوانین اسلامی داریم. در جمهوری اسلامی هیچ گاه نگاه نژادی حاکم نیست و بر خلاف کشورهای اروپایی و غربی که نگاهی نژادپرستانه به افریقا دارند، نژادپرستی برای ایران معنایی ندارد. این موضوع، موجب خوش بینی افریقاییها و نگاه مثبت به جمهوری اسلامی می شود که در نتیجه از تعامل و انجام مراودات اقتصادی با ایران احساس رضایت دارند.
وی در خصوص سوال خبرنگار بازار در خصوص روابط با سنگال گفت: سنگال کشوری است که در اقیانوس اطلس واقع شده و از نظر سطح سواد، تعداد دانشگاهها و ساختار دموکراتیک نسبت به بسیاری از کشورهای افریقایی برتری دارد. این کشور، به دلیل آنکه بندر فعالی دارد و این بندر از طریق راه آهن به برخی از کشورهای غرب افریقا اتصال پیدا می کند، تحت عنوان دروازه ورودی غرب افریقا شناخته می شود یعنی ارتباط با این کشور به معنای ارتباط با ۱۵ کشور عضو جامعه اقتصادی کشورهای غرب افریقا موسوم به اکواس تلقی می شود. لذا، جایگاه سنگال از منظر موضوعات سیاسی و تجاری پر اهمیت است.
قناد باشی در ادامه یادآور شد: سنگال از جمله کشورهای افریقایی است که ایران حتی قبل از انقلاب اسلامی، دارای ارتباط با آن بوده است؛ یعنی روابط دیرینه ای میان دو کشور وجود داشته است. این روابط تاریخی زمینه ساز گسترش روابط بوده و موجب شده تا در دوران جمهوری اسلامی هم با توجه به ظرفیتهای این کشور، گرایش های اسلامی آن و ساختار دموکراتیک، روابط خوبی میان طرفین موجود باشد. کما اینکه یک نمایشگاه دائمی کالاهای ایران و دفتر اقتصادی _تجاری در این کشور افتتاح و فعال شد. اما، متاسفانه، این دفتر کمترین فعالیتی را از خود نشان داده و افراد متخصص آشنا به مسائل افریقا در آن جا مشاهده نشده است.
سفر اسبق ایران در لیبی گفت: از آن جایی که مردم این کشور به خودروهای ایرانی علاقه مند هستند. تنها کشور افریقایی که جمهوری اسلامی توانست شعبه ای از تولید و خودروی ایرانی را ایجاد و در آن جا آغاز به کار کند، احداث کارخانه سمند در سنگال بود که با سرمایه گذاری های مشترک شروع به کار کرد. اما پس از مدتی، با وجود مانع تراشی ها و موانع موجود، متوقف شد. این موضوع با وجود آن که نتیجه چندان مثبتی نداشته اما تجربه خوبی بوده که می تواند مجددا با تعریف و شرایط جدید و بازارهای خودروسازی در جهان، فعال شود.
کارشناس ارشد مسائل افریقا در پایان گفت: ایران و سنگال زمینه های بسیار خوبی برای توسعه روابط و همکاری های راهبردی دارند. لذا، با توجه به این که سرمایه‌گذاری در سنگال به عنوان باثبات ترین کشور غرب افریقا مانند سرمایه‌گذاری همزمان در چندین کشور آفریقایی دیگر است، جمهوری اسلامی باید از این فرصت به خوبی استفاده کرده و توسعه روابط تجاری با این کشور را از طریق صادرات اقلامی چون مواد غذایی، لوازم خانگی، ماشین‌آلات، قطعات و ابزارآلات، محصولات پتروشیمی و غیره مورد توجه جدی قرار دهد.
نظر شما