بازار، گروه استانها؛ سال ها است که سیاست های نادرست اقتصادی از سوی دولت سبب بروز وضعیت شده که در آن ساختارهای اقتصادی استان هایی مانند سمنان هم ریخته است. به عبارت دیگر در ساختار مشوش فعلی جای شهر و روستا تغییر پیدا کرده و این موضوع یکی از مهمترین دلایل کاهش عرضه اقلام اساسی مورد نیاز مردم محسوب می شود.
در سال های اخیر شاهد هستیم که در استان سمنان روستاهای تولید محور به مراکز مصرف بدل شده و شهرها که سابقاً اقلام مورد نیاز خود را از روستا تامین می کرد، امروز به تولید اقلام مورد نیازشان مشغول هستند در واقع بسیاری از روستاهای استان سمنان خالی از تولید شده و جای آن را مصرف گرایی گرفته است.
علل شرایط کنونی
یک کارشناس اقتصادی درباره این موضوع به خبرنگار بازار، گفت: یکی از علت های وقوع این شرایط، ایجاد موانع متعدد و تولید در روستاها است به عبارت دیگر طی سال‌های اخیر مشاغل روستایی مانند دامداری و مرغداری و کشاورزی که مهمترین تامین کننده نهاده ها و اقلام اساسی مورد نیاز مصرف خانوار است، با موانع و مشکلات متعدد روبرو شده و وضعیت کنونی را پدید آورده است عواملی که باعث شده تولید در روستاهای استان سمنان کاهش پیدا کند.
احسان مرتضوی که خود سابقه مدیریت در مرغداری یکی از روستاهای استان سمنان را نیز دارد، بیان می کند: یکی از مهمترین این عوامل افزایش هزینه تولید در روستا و عدم صرفه اقتصادی و کشاورزی در سطح خرد محسوب می شود که باعث مهاجرت نیروی کار از روستا به شهر و در نتیجه تضعیف اقتصاد تولید محور روستا شده است.
در سال های اخیر شاهد هستیم که در استان سمنان روستاهای تولید محور به مراکز مصرف بدل شده و شهرها که سابقاً اقلام مورد نیاز خود را از روستا تامین می کرد، امروز به تولید اقلام مورد نیازشان مشغول هستند
وی با بیان اینکه سردرگمی دامداران در تهیه نهاده های دامی سال ها است که ادامه داشته و تاکنون نیز برطرف نشده است، افزود: در نتیجه این موضوع، تعداد زیادی از دامداران در روستاها اعطای دامداری را به لقایش بخشیدند همچنین وقتی تولید در روستا کم می شود شهر در تامین مایحتاج خود با مشکل روبرو خواهد شد.
این صاحب نظر مسائل اقتصاد روستایی بیان کرد: از طرف دیگر باید برای جمعیت مهاجری که از روستا به شهر می آید نیز خدمات ارائه و اقلام مورد نیاز آنها را تهیه کرد در نتیجه شهرها با مشکل تامین اقلام اساسی روبرو می شوند.
موانع تولید در روستاها
دیگر کارشناس اقتصادی در گفتگو با خبرنگار بازار، گفت: از موانع تولید در روستاها می توان به کمبود نیروی کار ناشی از مهاجرت به شهرها اشاره کرد برای مثال در بسیاری از روستاهای شرق استان سمنان کارگر برای نگهداری از دام سبک نیز وجود ندارد همچنین می بایست به کاهش خدمات و امکانات زندگی در روستاها مبتنی بر مهاجرت مغازه داران اصناف و کسبه نیز توجه داشت که زندگی روستایی را دشوار و به خصوص تولید را در روستاها محدود می سازد.
سید رضا طباطبایی بیان کرد: طی سال های اخیر دولت سعی کرد تا با ترویج گردشگری بخشی از گردش مالی روستاها را حفظ کند اما به دلیل فقدان برنامه ریزی جامع و دقیق این امر تاکنون موفق به نگهداشتن جمعیت روستاهای استان سمنان نشده و فقط در برخی از روستاها این امر با موفقیت نسبی روبرو شده است.
وی با بیان اینکه امروز یکی از نیازهای کشور و خودکفایی در تولید اقلام اساسی است اما باید توجه داشت که مسیر رسیدن به این خودکفایی از رونق روستاها می گذرد، افزود: باید شرایطی را فراهم کرد که مانند گذشته روستاها تولید محور و شهرها مصرف گرا باشند در واقع شهر اقلام تولیدی روستا را مصرف کنند نه اینکه روستا برای تامین اعلام مورد نیاز خود به شهر وابسته باشد.
مشکلات ریشه ای شناسایی شود
یکی از مهمترین سوالاتی که در این بخش پیش می آید این است که ریشه مشکلات کجا است؟ کارشناس حوزه کشاورزی و دام و طیور و بازنشسته جهاد کشاورزی در این باره به خبرنگار بازار، می گوید: مشکلات تامین اقلام اساسی ما مانند مرغ گوشت لبنیات و شیر دقیقاً زمانی در استان سمنان به وضوح پدیدار شد که چرخه اقتصادی روستا و برهم خوردن باید در نظر داشت که همچنان ۴۰ درصد از مردم استان سمنان در روستاها زندگی می کنند اما تا سه دهه قبل این میزان بیش از ۶۰ درصد بود.
سردرگمی دامداران در تهیه نهاده های دامی سال ها است که ادامه داشته و تاکنون نیز برطرف نشده است
سید محمد رضا حسینی بیان کرد: نگاهی به سیر جمعیت در روستاهای استان نشان می‌دهد که جمعیت برخی مناطق مانند بیارجمند طی سه دهه اخیر حتی کاهش پیدا کرده است در حالی که این منطقه زمانی تامین‌کننده پنبه و صیفی جات منطقه بود اما حالا خالی از تولید و جمعیت شده است. عدم حمایت جامع از مشاغل روستایی و بالا رفتن هزینه تولید چه در بخش دامداری و چه در بخش کشاورزی یکی از مهمترین دلایل پیش آمدن شرایط کنونی است.
وی افزود: از طرف دیگر باید به خشکسالی و کمبود آب نیز توجه داشت که بخش اعظمی از کشاورزی و دامداری استان سمنان را تحت تاثیر خود قرار داده است از سوی دیگر برنامه‌های اقتصادی دولت هم نتوانسته به ترمزی برای قطار سریع مشکلات اقتصادی روستاها بدل شود و برای مثال هنوز هم در بخش الگوی کشت و آبیاری کشاورزی در روستا های استان سمنان یا مشکلات و روش‌های سنتی روبرو هستیم این نشان می‌دهد که دولت نیز چندان برنامه جامعی برای مقابله با شرایط کنونی نداشتند.
خودکفایی و تاکید رئیس جمهور
کارشناس مدیریت اقتصادی به خبرنگار بازار، درباره راهکارهای برون رفت از مشکلات کنونی، گفت: رئیس جمهور در هیئت دولت مطرح کرد که باید به خودکفایی در تولید اقلام اساسی برسیم اما به نظر می‌رسد با حذف روستاها از چرخه اقتصادی تولید اقلام اساسی این جمله رئیس جمهور فعلا عملی و محقق نخواهد شد زیرا تا زمانی که چرخه اقتصاد تولید و روستاها و شهرها اصلاح شود زمان زیادی می برد.
حسین مرادی می گوید: برای اصلاح نقش روستاها در تولید اقلام اساسی به نظر می‌رسد که دولت می‌بایست برنامه‌ریزی جامعی را برای توسعه همه جانبه روستاها مبتنی بر تغییر الگوی کشت کاشت گیاهان دارویی و کم آب بر همچنین توسعه کشت مشارکتی با ایجاد ترغیب در بین بخش خصوصی دستور کار خود قرار دهد از سوی دیگر باید تعاونی‌ها نیز جان تازه‌ای بگیرند و ساز و کار تامین نهاده های دامی در چرخه اقتصاد داخلی روستا مورد بازبینی و برنامه‌ریزی قرار بگیرد.
طی سال های اخیر دولت سعی کرد تا با ترویج گردشگری بخشی از گردش مالی روستاها را حفظ کند
وی با اشاره به اینکه در کنار این موضوع باید به راهکارهای کاهش مشکلات و تبعات منفی خشکسالی نیز اشاره کرد و در کنار آن حمایت از مشاغل خانگی و روستایی و همچنین توجه به گردشگری مبتنی بر برنامه ریزی جامع اقتصادی توجه داشت، گفت: باید دولت برنامه ریزی را مبنی بر مزیت سنجی اقتصادی در روستاهای استان سمنان مد نظر خود قرار بدهد.
برنامه ریزی راهکار اصلی
در حالی این موضوعات مطرح می شود که به عقیده برخی کارشناسان و صاحب نظران اقتصادی استان سمنان مشکل چند دهه اخیر ما این است که همواره از بالا برنامه‌ریزی کرده‌ایم و از پایین می‌خواهیم آن را اجرا کنیم حال آنکه بعد از ۴۰ سال یک بار برای امتحان از پایین و روستاها برنامه ریزی کنیم و از مدیران بالادستی بخواهیم تا آن را اجرا کند شاید شرایط بهبود پیدا کند با این پیش فرض که حداقل وضعیت از این بدتر نخواهد شد.
از طرف دیگر باید گفت برای اصلاح ساختار اقتصادی شهر و روستا نیازمند برنامه‌ریزی هستیم برنامه ریزی که بتواند این پرسش اساسی را محور خود قرار دهد که روستاهای استان سمنان چه نیازی از شهرها و شهرستانها در استان سمنان و در نهایت ایران اسلامی پاسخ می دهند تامین می کند و سپس پس در زمینه پاسخ به این سوالات برنامه ریزی اساسی را مد نظر قرار داد تا بتوانیم رونق و تولید را دوباره به روستا باز گردانیم و شهر را مصرف کننده تولیدات روستایی در نظر بگیریم موضوع که در دهه های گذشته پایه اصلی اقتصاد تولید محور استان سمنان را تشکیل می داد
نظر شما