تهمینه غمخوار؛ بازار: جمهوری اسلامی ایران و افغانستان علاوه بر حوزه تمدنی مشترک از روابط رو به توسعه ای برخوردارند و این روابط هیچ گاه تحت تاثیر تحولات سیاسی و امنیتی و یا جنگ های داخلی در افغانستان قرار نگرفته است. این موضوع بدان معنا است که پس از تسلط گروه طالبان بر افغانستان روابط تجاری این کشور و ایران نه تنها متوقف نشد، بلکه پس از وقفه ای کوتاه با جدیت بیشتر نیز ادامه یافت.
یکی از سیاست های اصولی جمهوری اسلامی ایران حضور در کنار مردم افغانستان برای گذر از مشکلاتی است که در سال های اخیر به دلیل بروز جنگ های داخلی و اشغال گریبانگیر آنان شده است. از این رو با وجود تحولات اخیر در افغانستان صدور کالا از مبادی گمرکی به این کشور ادامه داشته است.
در همین راستا و بر اساس اهمیت موضوع روابط جمهوری اسلامی با همسایگان به ویژه افغانستان، خبرنگار بازار گفتگویی را با «سید اسحاق گیلانی» سیاست‌مدار، نماینده پیشین شورای ملی افغانستان، رهبر نهضت همبستگی ملی افغانستان و یکی از فرماندهان پیشین جهادی افغانستان در خصوص مناطق مرزی مشترک، وضعیت راه آهن خواف-هرات و بندر چابهار ترتیب داده که در ادامه می خوانیم:
* چندی پیش وزارت آب و انرژی طالبان در بیانیه‌ای اعلام کرد که هیئت حاکمه افغانستان به تمام مفاد و پروتکل‌های معاهده مربوط به حق‌آبه ایران متعهد است. وضعیت حقابه تا چه اندازه در حال پیگیری از سوی مقامات طالبان است؟
من فکر می کنم که حکومت افغانستان به طور قطع، حق بند و قطع کردن آب را بر روی ایران ندارد، چرا که این حقابه حق جمهوری اسلامی است و دو مملکت مسلمان و برادر از گذشته قراردادهایی با یکدیگر دارند. بنابراین امکان فسخ و تغییر در آن قراردادها وجود ندارد. البته افغانستان نیز به عنوان یک کشور حق استفاده از داشته های عظیم خود را دارد. در واقع مردم ما نیز احتیاج به آب دارند.
من فکر می کنم که قرارداد تازه ای در این خصوص تا کنون امضا نشده در حالی که توافق موجود به زمان رضا شاه ایران و صدر اعظم افغانستان موسی شفیق بر می گردد. در آن زمان یک مقدار آب را به ایران تحفه کردند که حقابه کلانی بود. اما بعد از گذشت بیش از سی سال، هنوز مسأله حقابه بین دو کشور حل نشده اما این امیدواری وجود دارد که این مشکل بین دو ملت فیصله پیدا کند.
* خط آهن خواف-هرات که شهر خواف در ایران را به شهر هرات در غرب افغانستان متصل می‌کند چند ماه پیش توسط طالبان مورد حمله قرار گرفت. در حالی که بخش اعظم کار این راه آهن پیش رفته بود. در حال حاضر وضعیت این راه آهن چگونه است؟ طالبان چه برنامه ای برای راه اندازی این خط آهن دارند؟
من فکر نمی کنم که طالبان به این خط آهن حمله کرده باشند. البته شکی در این نیست که مخالفینی در افغانستان وجود دارند که هدف آنها تضعیف حکومت امارت اسلامی است و به دنبال ایجاد مشکلاتی در کشور هستند. علاوه بر آن، هیچ مملکتی هنوز افغانستان را به رسمیت نشناخته و هیچ قرارداد نافذی مشاهده نشده و کشورهایی که قصد ایجاد روابط و انجام تجارت با افغانستان را دارند باید دارای مجوز از پارلمان خود باشند.
گیلانی: ما امیدواریم که جامعه جهانی حکومت افغانستان را به رسمیت شناخته و قراردادهای صورت گرفته به مرحله اجرا و به اتمام برسد تا این کشور به جامعه بین الملل و به خصوص همسایگان خود ملحق شود
بر همین اساس، ما امیدواریم که جامعه جهانی حکومت افغانستان را به رسمیت شناخته و قراردادهای صورت گرفته به مرحله اجرا و به اتمام برسد تا این کشور به جامعه بین الملل و به خصوص همسایگان خود ملحق شود.
* در حال حاضر طالبان چه برنامه ای برای بندر چابهار و توسعه تجارت با ایران از طریق این بندر درنظر گرفته اند؟
من در نه در حکومت اسلامی کار می کنم و نه سخنگوی آنها هستم. امارت اسلامی هر آنچه که اهمیت دارد را باید انجام دهد. بندر چابهار یکی از آن راههایی است که افغانستان محصور در خشکی را به دریا متصل می کند. لذا، این محوطه ایران است که این زمینه را مساعد ساخته تا افغانستان از امکانات چابهار استفاده نماید.
بر همین اساس، ما امیدوار هستیم که امارت اسلامی هر چه زودتر در این زمینه اقدام کند چرا که برای اولین بار افغانستان به این موهبت دست یافته است. امارت اسلامی باید در این زمینه کوتاهی نکند و استفاده از ظرفیت های این بندر را به خاطر ایجاد رفاه و آرامش در زندگی ملت افغانستان مد نظر قرار دهد.
سند جامع همکاری ایران و افغانستان در حال حاضر در حالت توقف قرار دارند زیرا نظریات امارت اسلامی به آن اضافه نشده است
* آخرین وضعیت سند جامع همکاری ایران و افغانستان در دولت موقتی طالبان چگونه است؟
اسناد موجود باید مجددا ارزیابی شود؛ یعنی امارت اسلامی باید مدارک را مورد بررسی قرار دهد. اما، اگر قرار است تغییراتی اعمال شود، در حال حاضر این تغییرات قابل اجرا نیست چرا که اسناد در حال حاضر در حالت توقف قرار دارند و نظریات امارت اسلامی به آن اضافه نشده است.
افغانها توان خرید کالاهای ایرانی را دارند زیرا کالاهایی که از غرب و اروپا به کشور وارد می شود، گران است
* از آنجایی که بسترهای فرهنگی بسیاری بین دو ملت وجود دارد کالاهای ایرانی در افغانستان مشتری های بسیار دارد، بنا بر این ذائقه مشتری مشترک و مسائل فرهنگی مشترک باعث شده تا ایران بتواند نقش بسیار مهم و اساسی را در تحولات اقتصادی افغانستان ایفا کند. ارزیابی شما چیست؟
شکی نیست که کالاهای ایرانی بازار بسیار خوبی در افغانستان دارند و ایران برای افغانستان بسیار مناسب است. بر همین اساس، افغانها توان خرید کالاهای ایرانی را دارند زیرا کالاهایی که از غرب و اروپا به کشور وارد می شود، گران است.
فراموش نکنیم که ملت افغانستان وضع مالی و اقتصادی بسیار بدی دارند و از شرایط بد اقتصادی رنج می برند. لذا، در حالت فعلی بازاری برای کالاهای لوکس به جز مواد خوراکی وجود ندارد.
نظر شما